5 x Bauhaus Design

Vijf wonderlijke ontwerpen uit de roemruchte geschiedenis van een van Duitslands meest invloedrijke ontwerpstromingen.

Het Bauhaus, nog steeds zo modern, dat je ze nu zo in winkels tegen zou kunnen komen. De Duitse architect Walter Gropius schreef bij het begin van zijn roemruchte school in 1919 het volgende: ‘Laten wij gezamenlijk de nieuwe bouwkunst van de toekomst, die alles ineen zal zijn, wensen, bedenken en scheppen: architectuur, beeldhouwkunst en schilderkunst die, voortgekomen uit miljoenen handen van handwerkers, eens ten hemel zal rijzen als een kristallen symbool van een nieuw geloof.’ De combinatie van ambachtslieden en beeldend kunstenaars bleek in latere Bauhausjaren een bron voor voortdurend radicaal vernieuwende designobjecten.

1: De wieg van Peter Keler

Een driehoek, een cirkel en een vierkant: samen vormen ze een wieg. Ontwerper Peter Keler deed mee aan een opdracht van Bauhaus-directeur Gropius om bedden voor het gezin te ontwerpen. De wieg werd een instant succes: onder invloed van de kleurenleer van zijn leraar Wassily Kandinsky, koos Keler in 1923 voor rood, geel en blauw en de elementaire vormen. De wieg (nu in Bauhaus Museum Weimar) groeide in die tijd al uit tot een icoon, omdat hij met zijn vrije rollende en bijna zwevende vorm totaal brak met de massieve wiegen van voor die tijd.

2: De stoelen van Marcel Breuer

De meeste mensen kennen de Wassily-stoel van de Hongaar Breuer, (ook wel B3 genoemd), dat ding met metalen pijpen en repen leer. Hij oogt fragiel, maar zit heerlijk. Breuer volgde een opleiding tot timmerman aan het Bauhaus, ontwierp meubels die aan Rietveld doen denken, maar bekeerde zich later tot frames van stalen buizen. Ideaal om industrieel in grote aantallen te kunnen produceren. Later zou Breuer de meubelafdeling van het Bauhaus leiden. In het Bauhaus Museum Dessau is ook de B9 uit 1925 te zien, simpele bijzettafeltjes die je in elkaar kunt schuiven en tevens als stoel kunt gebruiken. Nog massaler te produceren en daardoor goedkoper dan de B3.

3: De kom van Lili Schultz

Je zou bij al die strakke meubels bijna vergeten dat het Bauhaus ook een grote keramiekafdeling had, waar moderne keukenattributen werden ontworpen. Maar ook voor een kommetje voelde Lili Schultz zich niet te goed. Ze werkte als lerares samen met Paul Klee en Wassily Kandinsky, maar trok eigenzinnig haar eigen lijn. Deze zes centimeter hoge kom, zou met zijn heldere strepen nu in een winkel van Paul Smith kunnen staan. Hij staat in Kunstmuseum Moritzburg Halle.

4: Speelgoedboot van Alma Siedhof-Buscher

Alma Buscher studeerde als meubelmaker aan het Bauhaus, toen ze voor de eerste grote expositie van de school in 1923 kinderspeelgoed ontwierp. Daarmee boekte ze enorm succes, wat directeur Gropius helemaal niet aanstond, want hij wilde niet dat het Bauhaus bekend zou worden door kinderspullen. Sowieso konden vrouwen zich beter beperken tot weven en tekenen, want 3D-ontwerpen zou te moeilijk voor ze zijn volgens hem. De speelboot/blokkendoos van Buscher is desondanks nog steeds populair en wordt geproduceerd in Zwitserland door www.naefspiele.ch.

5: De lamp van Marianne Brandt en Helmut Schulze

In februari 1928 bezocht het hoofd van de metaalwerkplaats László Moholy-Nagy de firma Körting & Mathiesen (ook wel Kandem genoemd), een lampenfabriek in Leipzig. Men besloot samen te werken, het Bauhaus ontwierp en Kandem bracht het op de markt. De lamp met twee glazen cilinders verspreidde ‘een aangenaam licht’, blijkt uit correspondentie met Brandt en Schulze, die hem samen ontworpen. Uiteindelijk zou Kandem 50.000 Bauhaus-lampen verkopen tot 1931, de succesvolste commerciële onderneming van de school. Te zien in Bauhaus Museum Dessau.

Bauhaus in Nederland

In de expositie Bruno Taut: De fantasie voorbij staat de architect Taut centraal. Hij ontwierp enkele volkswijken in Berlijn en had veel contact met Bauhaus-directeur Gropius en enkele docenten. Hij was vaak aanwezig op de roemruchte feestjes in Dessau en had invloed op de denkbeelden over het Nieuwe Bouwen. Na 1933 vertrok hij naar Japan. Hij stierf uiteindelijk in Turkije. Zijn werk is te zien in Museum Het Schip, Oostzaanstraat 45, Amsterdam, van 6 maart t/m 18 oktober.
www.hetschip.nl