“Achter alle humor en grappen gaat een bittere wereld verscholen”

Who’s afraid of Oscar Wilde is een keukentafelkomedie over een (on)doordachte kinderwens. Een geestig en sterk ontroerend relatiedrama, dat vanaf januari 2025 terugkeert naar de theaters. Winq sprak met bedenker Daan van Bendegem, die zelf ook meespeelt. “Onze queer identiteit is meer berust op vrijheid, feesten en het leven vieren. Het hebben of opvoeden van een kind past ogenschijnlijk niet in dat plaatje.”

Eerst even in het kort het verhaal van Who’s Afraid of Oscar Wilde. Bram en Vera organiseren hun gebruikelijke vrijdagavondborrel met partners Manu en Sinem, een moment van ontspanning dat deze keer wordt overschaduwd door spanning. Vera en Sinem wilden samen kinderen krijgen, maar een conflict over wie het kind zou dragen heeft het onderwerp beladen gemaakt.

Om de impasse te doorbreken, hebben Bram en Vera een onverwachte oplossing bedacht. Ze hopen hiermee het gesprek over de uitgestelde en onbesproken kinderwens weer op gang te brengen, maar zijn onzeker over hoe hun idee ontvangen zal worden. Wat begon als een gezamenlijk droomproject, is nu een uitdaging die hun relaties op de proef stelt.

knipoog naar virginia woolf 

Who’s afraid of Oscar Wilde geeft een respectvolle knipoog naar het originele relatiedrama Who’s Afraid of Virgina Woolf van Edward Albee. Compagnie Red Yelllow & Blue heeft er in 2023 een keukentafelkomedie van gemaakt over vier queer dertigers en de relatieperikelen van nu.

Zowel NRC als Het Parool verkoos de voorstelling tot een van de tien beste producties van 2023. Die laatste schreef: "De voorstelling geeft een scherpe inkijk in queerliefde anno 2023. Meer van dit alsjeblieft."

Nou, daar hebben ze naar geluisterd, want Who’s afraid of Oscar Wilde is vanaf 10 januari 2025 weer te zien in theaters in het hele land. Een mooie aanleiding voor Winq om te spreken met Daan van Bendegem (31), die het concept, de tekst en de regie in handen heeft en bovendien een van de vier hoofdrollen voor zijn rekening neemt naast Sharlee Jo Daantje, Eline van Gils en Tobe Vandekerckhove.

Wat is je achtergrond en hoe ben je het vak ingerold?

“Vijf jaar geleden heb ik het theatergezelschap Compagnie Red Yellow & Blue opgericht. Sinds 2024 is Eline van Gils mede-artistiek leider van dit gezelschap. Vijftien jaar geleden ben ik vanuit het prachtige Brabant verhuisd naar Utrecht om te studeren aan de HKU Acting opleiding en ben daar vijf jaar later afgestudeerd. Ik ben sinds tien jaar werkzaam in de theaterwereld als acteur, maar voornamelijk als theatermaker van eigen projecten.”

Hoe ben je op het idee gekomen voor Who’s afraid of Oscar Wilde? Komt dit voort uit een eigen kinderwens?

“De voorstelling is geïnspireerd op het beroemde toneelstuk Who’s afraid of Virginia Woolf van Edward Albee. Dit stuk gaat over twee stellen en een avond die, mede door de drank die rijkelijk vloeit, helemaal uit de hand loopt. Drie uur lang neemt het ene stel elkaar geraffineerd en onderkoeld de maat, terwijl het andere stel niet anders kan dan de situatie ondergaan. Het klinkt nu vrij plat, maar het zit briljant in elkaar en is ontzettend goed geschreven en ik wilde van dit stuk graag een queer versie van maken.

Toen ik het originele werk ging herlezen kwam ik erachter dat de gehele tekst (tussen de regels door) eigenlijk over ongewilde kinderloosheid gaat. Ik ben een (cis) homoseksuele man met een enorme kinderwens en ik kom in relatie tot die wens nogal obstakels in m’n leven tegen. Dit stuk bleek zo ineens de perfecte inspiratiebron om deze nieuwe voorstelling te schrijven.”

Voorafgaand aan het schrijven van de tekst hebben jullie onderzoek gedaan onder wensouders binnen de queer community. Wat zijn de belangrijkste conclusies?

“Ten eerste was het heel inspirerend om de verschillende persoonlijke verhalen rondom het thema te mogen aanhoren. Het geluk en de liefde die het vervullen van de kinderwens teweeg kunnen brengen. En ook de angst en onzekerheid. Maar het belangrijkste dat al die gesprekken en dat onderzoek opleverde, was het besef dat het systeem en de politiek wensouders in de steek laten. Meerouderschap is in Nederland anno 2025 nog steeds niet geregeld en dat brengt veel rainbow families in een lastige positie. Het samen opvoeden van een kind, waarbij niet alle ouders ’rechthebbend ouder’ zijn, brengt veel verdriet en frustratie met zich mee.” 

Uit het onderzoek bleek ook dat er een taboe rust op het koesteren van een kinderwens binnen de gemeenschap. Waarom is dat taboe er, denk je?

“Als queer persoon toegeven aan een kinderwens en het ‘huisje boompje beestje’ dat daarmee geassocieerd wordt, zien sommigen ook als ‘toegeven aan het heteronormatieve systeem’. Wellicht omdat het construct van het gezin toch ook een beetje gekaapt is door het patriarchaat. Onze queer identiteit is meer berust op vrijheid, feesten en het leven vieren. Het hebben of opvoeden van een kind past ogenschijnlijk niet in dat plaatje. Met deze voorstelling wil ik laten zien dat die twee werelden naast elkaar kunnen bestaan.”

Met de voorstelling willen jullie dat taboe doorbreken. Hoe doen jullie dat, met humor, met confrontatie, of …?

“HUMOR! ALTIJD HUMOR! Het is een zeer persoonlijk onderwerp dat ook pijnlijk kan zijn, maar je wil het publiek hier niet meteen mee om de oren slaan. We hebben dus voor de vorm van een komedie gekozen om het publiek langzaam mee te nemen in de leefwereld van deze vier personages. Het stuk begint met een hoop hilariteit, maar langzamerhand kom je erachter dat achter alle humor en grappen een bittere wereld verscholen gaat. Waarin mensen leven die gefrustreerd zijn door het systeem en humor als enige houvast zien.”

Who’s afraid of Oscar Wilde is vanaf 10 januari weer te zien. Waarom moet iedereen de voorstelling komen bekijken?

“Het meest banale antwoord op deze vraag is: omdat-ie zijn succes dubbel en dwars heeft bewezen. De vorige tournee was nagenoeg uitverkocht en de Nederlandse Toneeljury, Het Parool en NRC waren het met elkaar eens dat de voorstelling in de top 10 van beste voorstellingen van het jaar thuishoorde. Maar het inhoudelijke antwoord is natuurlijk veel waarachtiger: omdat door het vertellen van dit verhaal het queer publiek eindelijk de representatie krijgt dat het verdient! En, dat het gevoel van herkenning en erkenning iets teweegbrengt in de zaal dat bijna niet te beschrijven is, maar dat heel veel kracht en troost geeft.”

info en tickets

Meer informatie over Who’s afraid of Oscar Wilde, de speellijst en de tickets vind je op compagnieredyellowblue.nl.