interview
Arjen Barel maakte een emotionele voorstelling over het overlijden van zijn man
“Afscheid nemen is het meest intieme wat je in een relatie kunt beleven”
Regisseur Arjen Barel maakte een voorstelling over het leven met een ongeneeslijk zieke partner. Tot de dood... gaat in première op 20 maart, precies drie jaar nadat zijn man Patrick stierf aan kanker. “Ik mis hem nog dagelijks.”
Begin 2019 ontdekten artsen tumoren bij Patrick, de echtgenoot van Arjen, en al snel bleek dat deze uitgezaaid waren. Hoewel er aanvankelijk nog hoop was op genezing, verdween die volledig na een mislukte operatie in de zomer van 2019. Desondanks besloten Patrick en Arjen niet bij de pakken neer te zitten en bleven ze proberen alles uit het leven te halen. Tegelijkertijd begonnen ze zich echter voor te bereiden op het definitieve afscheid.
Hoe is deze voorstelling tot stand gekomen?
“Tot de dood… is een voorstelling waarin ik vertel over de ziekte en het overlijden van mijn man. Het gaat over leven met iemand van wie je niet weet dat hij niet meer beter wordt, over afscheid nemen en dan alleen doorgaan. Ik probeer dat zo eerlijk mogelijk te vertellen, waarbij ik mezelf niet spaar.”
Een ode aan jouw man?
“Dat is het vooral. Niet dat ik hem altijd neerzet als een perfecte echtgenoot; ook zijn mindere kanten komen naar voren. Maar wel met heel veel liefde en compassie. Ik mis hem namelijk nog dagelijks.”
Hoe is het om in zo'n persoonlijke en heftige voorstelling te spelen?
"Ik heb nu een zekere afstand tot het verhaal, waardoor ik het ook kan delen op het podium. We hebben bijvoorbeeld echt aan het ritme gewerkt: zwaardere en lichtere stukken wisselen elkaar af en op bepaalde momenten is er ook muziek – ik speel zelfs dansend een bezoek aan een (niet meer bestaande) club in de Reguliersdwarsstraat. Dat betekent niet dat ik er niets bij voel, maar de grote emotie ligt achter me. Ik ben wel heel benieuwd hoe het publiek zal reageren, ook omdat veel mensen Patrick gekend hebben. Dat zal zeker tot tranen leiden. Maar dat mag."
Heeft de voorstelling jou geholpen bij de verwerking van dit verlies?
“De dood is een zwaar onderwerp, maar het maakt deel uit van het leven, dus we moeten ermee omgaan. Zo zie ik dit verhaal ook. Wegstoppen heeft geen zin en dat deden we ook niet toen Patrick ziek was. We konden er goed over praten. Hij was ook niet bang. Dat heeft mij enorm geholpen in het verwerkingsproces. Daarnaast brengt afscheid nemen ook iets heel bijzonders met zich mee. Het is het meest intieme dat je in een relatie kunt beleven. Natuurlijk had ik dat liever nog niet meegemaakt, maar die mooie kant wil ik ook belichten. Dat maakt de voorstelling ook minder zwaar.”
“mijn ervaring van de laatste vijf jaar is dat het juist fijn is als mensen wél contact zoeken en even troost kunnen bieden”
Heb je het verhaal vooraf met familie gedeeld?
“Mijn zus heeft al naar een eerste versie van de tekst geluisterd. Ik ben namelijk begonnen met het inspreken van teksten, die ik vervolgens tot een soort podcast gemonteerd heb. Dat was de basis voor het uiteindelijke script. Mijn zus was tijdens het luisteren zeer geëmotioneerd, maar ook trots. Wat de schoonfamilie ervan vindt dat ik dit verhaal vertel, weet ik niet. Helaas hebben we geen contact meer. Blijkbaar ben ik voor hen een afgesloten hoofdstuk.”
Wat hoop je het publiek mee te geven?
“Door het delen van mijn eigen, specifieke verhaal hoop ik een universeel verhaal te vertellen. Iedereen heeft te maken met het overlijden van dierbaren, met afscheid nemen en met rouw. Het hoort erbij en het is zoveel beter voor alle betrokkenen, zowel voor mensen die weten dat ze niet lang meer hebben als voor hun naasten, als ze erover kunnen praten. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, maar ik wil laten zien dat het kan. Ik ken te veel verhalen over nietsdoen uit ongemak. Mijn ervaring van de laatste vijf jaar is dat het juist fijn is als mensen wél contact zoeken en even troost kunnen bieden. En dat kan alleen al door te zeggen: ‘Ik weet niet wat ik moet zeggen, maar ik ben er voor je.’ Misschien hoop ik ook wel dat deze voorstelling bezoekers troost biedt.”
Tot de dood… is vanaf 18 t/m 23 maart te zien in het OBA Theater in Amsterdam. De volledige speellijst vind je op storytelling-centre.nl/nl/het-laatste-hoofdstuk.
