Op eigen houtje aan de PrEP: ‘In Thailand ben je voor 500 euro klaar voor 10 maanden’

Eerst meer lezen over wat PrEP ook weer precies is? We publiceerden eerder dit handige overzicht.

Nederlandse homomannen maakten kennis met PrEP toen de GGD in Amsterdam juni 2015 van start ging met AmPrEP: een studie om de implementatie van het hiv-preventiemiddel te analyseren. Hierdoor konden 376 ‘gelukkigen’ het medicijn vast gaan gebruiken. De eerste resultaten van het onderzoek zijn inmiddels binnen en stemmen positief. Toch wil de invoering van PrEP in Nederland nog niet vlotten: waar in de Verenigde Staten PrEP sinds 2012 al vergoed wordt, en sinds dit jaar ook in Frankrijk, Noorwegen en Schotland, is er nog geen concreet uitzicht op vergoeding in Nederland.

Dit leidde tot grote frustratie bij de PrEP Shop Boys, een vriendengroep die onder deze naam heeft besloten om te voorzien in informatie en hulp voor mensen die ervoor kiezen om hun PrEP op alternatieve wijze te bemachtigen en dat veilig willen gebruiken. "Via de website van PrEPnu verstrekken we informatie over wat je moet doen om aan PrEP te komen", aldus Mark* van de PrEP Shop Boys. "Het kost in Nederland momenteel 550 euro per maand om aan PrEP te beginnen. Dat wordt niet vergoed. Daarbij mag het medicijn niet via de post worden opgestuurd. Je mag wel tot 300 pillen voor eigen gebruik meenemen uit het buitenland. Dat kan als je naar Thailand vliegt, en daar kun je 10 maanden mee vooruit. Niet iedereen kan dat betalen natuurlijk, zo’n vlucht naar Thailand. Daarom brengen we mensen ook in contact met personen die af en toe op en neer vliegen."

Is dat legaal?
"Het handelen in medicijnen is zeker niet legaal, wij assisteren enkel bij het vinden van de juiste informatie."

Wat kost zo’n potje PrEP je in Thailand?
"Je betaalt rond de 40 à 50 euro per pot. Een pot bevat 30 pillen, dus als je iedere dag slikt [je kunt PrEP ook intermitterend slikken, alleen op of rond het moment dat je anale seks hebt – red.] doe je er ongeveer een maand mee. Voor 500 euro ben je dan dus voor 10 maanden klaar."

Hoe weet je zeker dat je je medicijnen koopt bij een betrouwbare partij?
"Er zijn genoeg betrouwbare sites waar we mensen op wijzen. Iwantprepnow.co.uk, bijvoorbeeld. Daarop vind je een heleboel gecheckte providers van PrEP. Wij kopen zelf in bij de Silom PULSE Clinic in Bangkok, Thailand. Die medicijnen zijn in opdracht van de regering gemaakt en dus zeer betrouwbaar."

En dat mag zomaar? Je kunt gewoon op en neer vliegen om een paar potten pillen te halen?
"Je moet je eerst laten testen op hiv en een recept van je huisarts vragen."

Er bestaan wel zorgen over het onjuiste gebruik van PrEP wanneer je niet begeleid wordt in het traject. GroenLinks en D66 in Amsterdam dienden onlangs nog een voorstel in om geld vrij te maken voor GGD-begeleiding van mensen die ervoor kiezen om zelf aan PrEP te beginnen. Wat zijn de risico’s?
"Het allerbelangrijkste is dat je geen PrEP mag slikken als je al hiv hebt. Dan ontwikkel je een resistente streng van het virus. Dat is gevaarlijk, want dan kun je moeilijker behandeld worden met de bestaande hiv-remmers. Dus voordat je met PrEP begint is een hiv-test nodig. Tijdens het slikken van PrEP, moet je je laten testen op soa’s en moet je je nierfunctie laten controleren omdat het in sommige gevallen je nieren kan beschadigen."

Denken jullie dat de publiciteit rondom PrEP van de laatste tijd – terwijl de vergoeding ervan voorlopig niet aan de orde is – de populariteit ervan in de hand heeft gewerkt?
"Ja, zeker. Zelfs op Aidsfonds.nl staat: “PrEP meenemen uit het buitenland is geen taboe meer”. Alle grote partijen, van Aidsfonds-Soa Aids Nederland tot de GGD, tot de Wereldgezondheidsorganisatie, zijn voor PrEP, maar het wordt niet vergoed en je mag het niet importeren via de post. Dat is schandalig. Zo bizar."

Stemmen de ontwikkelingen van de laatste tijd jullie hoopvol of treurig?
"Ik vind het deprimerend dat het zo lang duurt. Het duurt ten minste tot volgend jaar voordat PrEP vergoed zal worden in Nederland. De minister wacht op een advies van de Gezondheidsraad, dat komt pas in 2018. Volgend jaar is in Nederland ook een grote internationale aidsconferentie. Als het dan nog niet zover is, gaan we enorm actievoeren. Ik vind het heel frustrerend. In o.a. Schotland, Frankrijk en Noorwegen is het al mogelijk, maar in Nederland – ooit het gidsland op het gebied van aidsbestrijding – lopen we momenteel hopeloos achter."

De homogemeenschap is ook niet onverdeeld over PrEP. Velen vinden dat PrEP niet zomaar algemeen vergoed zou moeten worden. Het zou te veel aanzetten tot losbandige seks en een gebrek aan condoomgebruik.
"Die argumenten zijn heel moralistisch en vaak op niets gebaseerd. Het lijkt ontzettend op de discussie rondom het vergoeden van de anticonceptiepil voor vrouwen. “Vrouwen zullen zich sletterig gaan gedragen”, riepen velen destijds. Overigens gebruiken homo’s véél vaker een condoom dan hetero’s. Nog steeds zijn er iedere dag bijna drie nieuwe gevallen van hiv in Nederland. PrEP werkt en in alle landen waar het vergoed wordt zie je een dramatische daling van het aantal nieuwe infecties. Ik vind het onverantwoordelijk dat mensen niet de keuze hebben om zelf te beslissen hoe ze zich het best kunnen beschermen. Alle mensen die ik ken die PrEP gebruiken, gaan er zeer verantwoordelijk mee om."

Is PrEP de sleutel naar het einde van de epidemie?
"Ik denk het wel. De epidemie kan pas uitdoven als er geen nieuwe infecties bijkomen. PrEP voorkomt nieuwe infecties. Het is heel simpel."

Een van de mannen die zijn PrEP uit het buitenland haalt is de Australisch-Nederlandse Richard Keldoulis (voor veel Amsterdammers ook bekend als dragqueen Jennifer Hopelezz). Hij vliegt op en neer naar Thailand om zijn PrEP-medicatie in te slaan en laat zich intensief begeleiden door zijn huisarts. "Elke drie maanden laat ik alles controleren. Ik laat me testen op hepatitis C, ik laat m’n nieren testen, ik doe een hiv-test. Je huisarts moet wel willen meewerken en hij/zij moet genoeg afweten van PrEP. Als je zelf tien potjes PrEP koopt, is er natuurlijk niemand die je zegt, je moet je nu weer laten testen. Daar moet je voor jezelf heel streng in zijn."

Tot nu toe heeft Richard geen problemen gehad met het vervoeren van de medicijnen. "Mij is het tot nu toe gelukt. Mocht je niet in staat zijn om naar Thailand te vliegen, dan kun je er ook voor kiezen om de medicijnen te laten opsturen naar Engeland en ze vervolgens daar op te halen. Zolang Groot-Brittannië nog bij de EU hoort mag je daar je medicijnen zonder problemen ophalen."

Richard hoopt dat net als hij andere mannen ook open zijn over hun PrEP-gebruik. "Ik vind het persoonlijk als gebruiker heel belangrijk om het taboe over PrEP-gebruik te doorbreken. Ik vind het belangrijk om daar open over te zijn."

Op www.mantotman.nl/prep vind je meer informatie over PrEP en de zaken waar je op moete letten wanneer je PrEP gebruikt/wilt gaan gebruiken.

Coverbeeld: poster documentaire PrEP&ME

* De naam Mark is gefingeerd wegens privacyredenen