"Als dragqueen ben je een veredelde clown"

Sugi, wie kent deze beroemde dragqueen met haar extravagante voorkomen niet? Ze sloeg haar vleugels als eerste uit in de wereldberoemde nachtclub iT, waarna ze transformeerde tot de iconische nachtvlinder die ze nu is. Dragshowbar de Lellebel is haar thuishaven, waar haar snappy humor de boventoon voert. Maar achter die dikke laag make-up gaat een indrukwekkend levensverhaal schuil. "Als dragqueen ben je eigenlijk niets meer dan een veredelde clown."

"Volgens mij ben ik veel geduldiger met dieren dan met mensen", zegt Sugi, die als bekende dragqueen regelmatig op hoge hakken boven de bar van dragshow bar de Lellebel uittorent.

"Dieren gaan af op geuren en nemen je voor wie je bent. Of dat nu een man is of een vrouw, dat maakt ze niet uit. Ik kan goed met dieren omgaan, kijk maar naar de mannen in de Lellebel", grapt Sugi die zijn alter ego heeft thuis gelaten en als man voor me zit. Toch vroeg hij zich als opgroeiende jongen af of hij geen vrouw hoorde te zijn. "Op de kleuterschool ging ik altijd in de verkleedhoek spelen en wat ik toen ervoer, weet ik nog precies. Ik herinner me dat ik een nachtjapon aantrok en dat dat heel lekker en vertrouwd voelde." Als tiener zocht hij in de bibliotheek stiekem naar boeken die zouden kunnen helpen bij het beantwoorden van de vraag of hij eigenlijk een zij hoorde te zijn. Woorden als transgender bestonden toen nog niet, maar Sugi stuitte op een verhaal waarin iemand de transitie van man naar vrouw beschreef. Die persoon vertelde dat ze zich echt een vrouw voelde, ook al werd ze geboren in een mannenlichaam. "Je daadwerkelijk vrouw voelen had ik niet in me en dat is toch wel belangrijk. De keuze hebben om vrouw te worden, is iets anders dan je echt een vrouw voelen", vertelt Sugi, die na het lezen van dit verhaal behoorlijk in de war raakt. In Nederland werd er in de jaren tachtig nauwelijks over dit onderwerp gesproken en de dragscene speelde zich vooral achter gesloten deuren af. Al die tijd vroeg de jongen zich af hoe het nu bij hem zat, tot er op de Duitse televisie en de BBC ineens travestieshows werden uitgezonden. Eindelijk, daar herkende hij zichzelf in!

De beroemde dragqueen werd geboren op West Java als telg van een vooraanstaande artsenfamilie. "Tijdens de Japanse bezetting in de Tweede Wereldoorlog zat mijn vader gevangen in Indonesië in een Jappenkamp. Na de oorlog is hij via Sri Lanka naar Nederland gegaan, waar hij mijn moeder leerde kennen die hier in 1955 aankwam." Omdat zijn opa een belangrijk iemand was in Indonesië wilde zijn moeder graag dat een van haar kinderen daar geboren werd. Sugi won naar eigen zeggen de lotto, hij ziet het levenslicht in de voormalige Nederlandse archipel om drie weken na z’n geboorte naar Nederland te gaan waar zijn vader, broer en zus op hem wachtten. Sugi groeide op in de jaren zeventig in het huis dat zijn ouders in Bussum hadden gekocht. Hij had het goed thuis, al voerde hij wel op jonge leeftijd een innerlijke strijd. Op z’n zesde ontdekte Sugi dat hij op mannen viel. "Er zat een jongen bij mij op de kleuterschool in de klas en ik voelde dat ik hem leuk vond. Tegelijk wist ik dat het niet kon, dus ik dacht: weet je wat? Als ik later groot ben, trouw ik met een vrouw en krijg ik kinderen en als papa en mama dan dood zijn, word ik homo.

Zijn ontdekkingsreis langs gender en seksuele identiteit verdwijnt een beetje naar de achtergrond als Sugi naar de landbouwschool gaat om met dieren te leren werken. Als hij deze opleiding heeft afgemaakt, moet hij naar de tuinbouwschool. Een oom was in de jaren tachtig minister van Landbouw en Visserij in Indonesië en via hem hadden zijn ouders een stuk grond kunnen krijgen voor hun zoon. Sugi: "Ik vond dat niet eerlijk tegenover mijn Indonesische landgenoten, zij willen heel graag een eigen stuk grond en moeten daar keihard voor werken en mij werd het zomaar in de schoot geworpen. Mijn vader bekritiseerde mensen die aan kruiwagenpolitiek deden, maar intussen deden wij het zelf ook en dat wilde ik niet. Die grond heb ik dus geweigerd en de opleiding aan de tuinbouwschool hing ik aan de wilgen."

"op mijn zesde besloot ik later te trouwen met een vrouw. Tot mijn ouders overleden waren, want dan kon ik homo zijn"

"Weet je hoe Cindy Lauper eruit zag in de jaren tachtig?", vraagt Sugi, die in het begin van ons gesprek nog een beetje de kat uit de boom kijkt, maar gedurende het gesprek loskomt en steeds meer begint te lijken op haar alter ego. "Ik werkte bij ijssalon Dolomitti in Bussum, daar stond ik met opvallend kapsels achter de ijskar. Dan zag ik eruit als Cindy Lauper, vaak tot ergernis van mijn moeder en de eigenaresse. Op den duur lieten ze me maar, want er kwamen mensen ijs halen, alleen maar om naar mij te kijken. Ze vroegen of ik ook naar partijtjes toe kon gaan en van het een kwam het ander. Waar anderen heel bewust kiezen voor een carrière als dragqueen was het bij Sugi een heel natuurlijk proces. Twintig jaar na de opvallende kapsels achter de ijskar treedt ze een nieuwe wereld binnen. De iT lonkt, een wereldberoemde discotheek waarvan de magie en de sfeer zich niet laten vangen in woorden. Sugi: "Als je naar de iT ging, stapte je een sprookjesachtige wereld binnen. Je kon de sfeer alleen maar voelen, het was ruw en zacht tegelijk. Iedereen kon zijn wie hij wilde zijn en je kan het nergens mee vergelijken."

Daar in die vrijhaven kon de nachtvlinder haar vleugels uitslaan en ontplooien. Al was de dragqueen in wording nog wel naïef: "Er kwam eens iemand naar me toen die vroeg of ik wist waar hij pillen kon krijgen. Ik keek op mijn horloge en zei tegen hem dat het te laat was en de apotheek al lang gesloten." Ze was al helemaal de vrouw die ze in zich had, maar als ze nu naar de foto’s kijkt van die allereerste keer... "Ken je Pipo de Clown en Meneer de Uil? Voeg die samen en je hebt een idee hoe ik eruitzag. Toch vond ik mezelf zo mooi. Ik had mijn look helemaal zelf bedacht en gemaakt, dus daar was ik enorm trots op." Het is volgens de dragqueen niet belangrijk of je knap bent, als je uitstraling maar mooi is. Maar als ze nu herinneringen aan die tijd ophaalt, denkt ze: jezus, dat ik zo over straat heb durven lopen.

"Toen ik voor het eerst in drag naar de iT ging, zag ik eruit als een kruising tussen Pipo de Clown en Meneer de Uil. Maar wat was ik trots op mezelf"

Langzaam wordt Sugi door de wol geverfd. Ze gaat dansen in de dansgroep van de iT en werkt een tijdje in een Belgische discotheek. De kruising tussen Pipo de Clown en Meneer de Uil transformeert later in de bekende look, zoals we haar vandaag kennen. "Als ik in drag ben, heb ik het gevoel dat ik de hele wereld aankan en dat-ie van mij is. In mijn wereld respecteren we elkaar, ook al verschillen we soms van mening."

Het grote publiek kent alleen de vrouwelijke kant van Sugi. Ze zien haar altijd met uitbundige pruiken op torenhoge hakken in sexy outfits en in die hoedanigheid heeft ze vaak sjans. Mannen willen vaak seks met de dragqueen en soms betrapt Sugi zich erop dat ze mannen verleidt, maar ze wil ze nooit op een dwaalspoor zetten. Er kwam eens iemand naar haar toe die vertelde dat hij zin had om met haar te seksen. "Luister schat, denk je nou echt dat ik een speelpop ben? En als ik dat zou zijn, had ik je niet eens gevoeld daar beneden. Bovendien zie je er helemaal niet appetijtelijk uit. Het is een compliment als mannen me leuk vinden, maar niet per se prettig. Ik ben een man en ik heb alles nog, dus ik voldoe niet aan het beeld dat velen van me hebben. De mannen krijgen vaak op een gevatte manier van repliek: ‘Als je me morgen nog leuk vindt, praten we verder.' Mijn alter ego is een karikatuur, dat heb ik gecreëerd en is dus niet echt. Ik wil graag dat mensen mijn echte ‘ik’ leren kennen."

In 2005 komt de prins op het witte paard voorbij: "De eerste paar keer zag hij mij als vrouw, maar toen we officieel op date gingen, deed ik dat als man. Vaak zijn het biseksuele mannen die op me vallen en mijn vrouwelijke kant het leukst vinden, terwijl ik het fijn vind als ze me als man aantrekkelijker vinden. Deze prins op het witte paard vertelde dat hij mijn vrouwelijke kant supergeil vond en dat ik als man heel lief was." Dat streelde Sugi’s ego, het was alsof hij in de zevende hemel zweefde. De twee krijgen een relatie en gaan samenwonen, maar zijn grote liefde is niet uit de kast, omdat hij niet in een hokje geplaatst wilde worden. "Mijn vrienden werden zijn vrienden en tegen iedereen was hij openhartig en eerlijk, behalve tegenover z’n ouders. Die wisten niets van mijn bestaan, waardoor er soms vervelend situaties ontstonden. Op zijn verjaardag ging hij naar zijn vader en moeder om het daar te vieren, zonder mij. Daar kon ik dan echt boos om worden."

Deze relatie en het dubbelleven houden zes jaar stand tot er onverwachts een ingrijpend einde aan komt. Op 1 januari 2011 belde hij z’n vriend op om hem een gelukkig nieuwjaar te wensen en een dag later werd hij dood gevonden. Sugi: "Pas na z’n overlijden kwamen zijn ouders achter mijn bestaan. Mijn moeder vertelde zijn moeder over mij, onze relatie en zijn homoseksualiteit in het rouwcentrum waar hij opgebaard lag. Ik was daar te emotioneel voor." Om de leegte in zijn leven op te vullen, verborg Sugi twee weken na het verlies van z’n partner zijn verdriet achter de dikke laag make-up van z’n alter ego en ging weer aan het werk. Te vroeg, zo blijkt later.

"We denken allemaal dat we de enige homo zijn", vertelt Sugi over de weg die hij heeft afgelegd voor hij uit de kast kwam: "Mijn ouders hadden gay vrienden, maar ik zag de gelijkenis met mezelf niet. Bovendien moest ik mezelf en het feit dat ik op mannen viel nog accepteren." Later in de iT-periode krijgt de dragqueen veel schrijnende verhalen te horen. "Van jongens die uit huis waren gezet, terwijl hun ouders, net als die van mij, ook gay vrienden hadden. Dan komt er toch een stukje egoïsme om de hoek kijken, er wordt toch verwacht dat zoonlief voor het nageslacht zorgt."

De reactie van zijn vader op het nieuws dat zijn zoon homo is, kan Sugi zich nog herinneren. Vader zei tegen zoon: "Het maakt me niet uit dat je homo bent. Word gelukkig, maar beloof me één ding: zoek een rijke vent en koop een Mercedes voor me." Er komt een glimlach op het gezicht van de man tegenover me als hij het over zijn inmiddels overleden vader heeft: "Ik moest eens een promotie doen voor Coca Cola in België. Mijn vader was jarig en hij verbleef in een hotel in Brussel, net als ik. Na de promotie ging ik in drag naar zijn kamer om me even later om te kleden en terug te komen als man, waarop hij zei dat een van z’n drie kinderen een goochelaar was. De aanwezigen in de kamer keken de man verbaasd aan waarop hij zijn zin afmaakte: "De ene keer heb ik een dochter en even later een zoon." Dat was een dubbele bevestiging dat het goed zat.

Een paar jaar na het overlijden van z’n partner, stort Sugi in. Een uit de hand gelopen grap tegen een gast in de Lellebel leidt tot een maand schorsing. Sugi: "Als iemand zo plotseling uit je leven verdwijnt, hetzij door een ongeluk, moord of zelfdoding, dan kun je je daar niet op voorbereiden. Dan zit je voortdurend met vragen, maar je krijgt geen antwoorden. Eigenlijk had ik de tijd moeten nemen voor mezelf om dingen op een rijtje te zetten en niet meteen aan het werk moeten gaan. In de maand dat ik verplicht thuiszat, heb ik veel na kunnen denken. Eerst kwam ik erachter dat ik mijn wijlen partner erg miste en boos op hem was, maar naar mate de tijd verstreek, vond ik rust en kon ik zeggen dat het goed was zo."

De dragqueen keert weer als herboren terug achter de toog. "Travestie is een belangrijk deel van mijn leven en dat zal nooit verdwijnen. Ik ben heel trots op wat ik in de loop der jaren gecreëerd heb en daarom erger ik me soms erg aan 'Nutella dragqueens': zo iemand die roept dat ze het ook wel een keertje wil proberen en na een half jaar is ze dan weer van het toneel. Net als die pop-up stores van Nutella." Toch kan iedereen voor advies terecht bij de diva die het belangrijk vindt dat iedereen een leuke ervaring heeft, al duurt het maar even. "Ze moeten niet denken dat ik een kutwijf ben, maar als ze tips van me willen, dan neem ik geen blad voor mijn mond", zegt Sugi op haar bekende venijnige manier. "Wij dragqueens willen graag aandacht en als de een vaker voor klussen gevraagd wordt dan de ander dan leidt dat wel tot haat en nijd. Maar als we hulp nodig hebben, helpen we elkaar."

"Niet om denigrerend te doen, maar als drag ben je toch gewoon een veredelde clown. Mensen komen toch ook gewoon naar de Lellebel om te kijken hoe die gekke Aziaat het doet." Sugi betrapt zichzelf er ook weleens op dat ze het vak te serieus neemt: "Niemand hoeft mijn siliconenborsten te zien. Als die zichtbaar zijn, raak ik zo geïrriteerd. Dus ik betrap mezelf er vaak op dat ik mijn beha goed doe, maar ’n tel later besef ik dat de mensen toch wel zien dat ik een vent ben. Ik ben een mierenneuker, hoor! Door een verlamming hangt een kant van mijn gezicht lager. Opmaken duurt drie uur en door de make-up lijkt het verschil tussen beide gezichtshelften soms wel twee centimeter. Het moet perfect zijn, en als dat niet lukt, dan ga ik tekeer, hoor! Je moet het vak serieus nemen en tegelijk kunnen relativeren, want uiteindelijk ben je toch gewoon een man in vrouwenkleding."

"mensen komen toch vooral naar de lellebel om te kijken hoe die gekke aziaat het doet. je bent uiteindelijk gewoon een veredelde clown"

Kenmerkend voor Sugi is haar humor, al hebben sommige mensen het idee dat ze onbenaderbaar is. Eén ding is zeker: je krijgt altijd een gevat antwoord terug op je vraag en de diva vindt het ’t leukst als ze je uit de tent kan lokken, al gaat ze daar naar eigen zeggen soms iets te ver in. Er was een een klant die zei dat ze lelijk was van dichtbij, waarop hij de bal meteen teruggekaatst kreeg: "Dat weet ik, maar (wijst naar haar make-up) dit gaat er morgen af en jouw smoelwerk blijft. Dus wie is er lelijk?" De dragqueen vindt dat de gaycommunity erg intolerant is geworden, het gebeurt niet zelden dat ze wordt uitgescholden, bijvoorbeeld als karikatuur van Hellraiser. "We hebben het altijd over discriminatie, maar laten we eerst eens de hand in eigen boezem steken. We kunnen heel erg gemeen zijn tegen elkaar", zegt Sugi, die liever heeft dat zij wordt uitgescholden dan iemand die net haar eerste stappen in de dragscene heeft gezet. Ze vervolgt: "Ik kan mezelf verdedigen en maak liever mezelf belachelijk dan dat anderen belachelijk worden gemaakt."

Al kan het gebeuren dat ze door haar snappy humor iemand soms onbedoeld te kijk zet: "Er kwam eens een jongen naar me toe, die me terwijl hij wat bestelde vroeg hoe oud ik was. Ik deed me jonger voor en trok tien jaar van mijn leeftijd af, waarop hij zei dat ik helemaal geen rimpels had. Ik deelde mijn geheim en vertelde dat hij het sperma van zijn vriendje moest opvangen in z’n handen en dat als anti-rimpelcrème moest gebruiken." Twee weken later stond de jongen weer aan de bar. "Zie je niks?", vroeg hij. Sugi kon zich alleen nog herinneren dat hij eerder ook in de bar was tot de jongen fluisterde wat hij had gedaan. Het kwartje viel: "Ik schaamde me rot en moest toen wel vertellen dat het een grap was, waarop de jongen begon te huilen. Hij was net uit de kast, voor het eerst in de Lellebel en hij geloofde mijn verhaal. Gelukkig zie ik hem nog weleens en kan hij er nu om lachen."

Een bericht gedeeld door

Of het nu maandag of zaterdag is, het gaat om de gasten en die moet je kunnen entertainen. Dat vak beheerst de bekende diva tot in de puntjes. Op professioneel vlak loopt alles weer op rolletjes en ook privé gloort er weer licht aan de horizon. Sugi heeft een nieuwe man leren kennen waarmee hij aan een nieuw hoofdstuk in zijn leven wil beginnen. Als de prille geliefden het eerste jaar doorkomen, wil Sugi wel aan trouwen denken. Al blijft er in z’n achterhoofd altijd een angst aanwezig om verlaten te worden. "Bij mijn overleden partner deed ik aan struisvogelpolitiek, want ik wist ergens wel dat er iets zou gebeuren. Ik wilde het niet zien en deed oogkleppen op. Doordat hij zo plotseling uit mijn leven verdween, vind ik het heel moeilijk om te zeggen dat ik van mijn nieuwe vriend hou. Dat kan ik bijna niet, omdat ik bang ben dat ik weer in de steek gelaten word, ook al is hij een heel lieve man."

Ondanks een aantal grote tegenslagen zijn veel dromen uitgekomen, al hoopt Sugi er nog een paar te kunnen verwezenlijken: "Trouwen is mijn grootste wens, maar ik zou ook graag in een film willen spelen, zolang ik de tekst maar kan onthouden." Sugi begint hard te lachen: "Voor het televisieprogramma Man bijt hond moest ik eens een tekst onthouden, dat moest wel tachtig keer opnieuw voor het op tape stond. Beauty and intelligence in one… Ik had op dat moment wel de beauty, maar niet de intelligence. Weet je, mensen zeggen vaak dat het later beter wordt, maar daar geloof ik niet in. Je moet gewoon sterk in je schoenen staan."

Volg je ons al op Instagram?