Erwin Olaf schenkt collectie aan het Rijksmuseum

Fotograaf Erwin Olaf heeft een groot deel van zijn fotocollectie geschonken aan het Rijksmuseum in Amsterdam. Directeur Taco Dibbits: “Sommige foto’s van hem zijn heel belangrijk geweest voor de homo-emancipatie in Nederland.”

412 foto’s, zeven video’s en talloze tijdschriften heeft Erwin Olaf geschonken aan het Rijksmuseum in Amsterdam. Daarnaast kocht het museum nog 60 foto’s en drie video’s, voor 200.000 euro. Volgend jaar volgt een voorstelling.

Seksueel getinte foto's
Aan de Volkskrant vertelt Erwin Olaf (58) over zijn oeuvre, dat begon met series over dikke vrouwen in bondage, naakte bejaarden, dwergen op spijkersandalen en sterk seksueel getinte foto’s, waaronder een aantal zelfportretten: op één daarvan heeft Olaf een dikke klodder sperma op zijn wang, op een andere foto poseert hij in een leren jurkje met uitsparing, die zicht biedt op een forse erectie. “Deze komt in de hal van het Rijksmuseum”, grapt hij hierover.

Lelijk
Op de vraag of hij weleens heeft geprobeerd iets lelijks te maken, zegt Olaf: “Nee. Ook niet toen ik heel dikke vrouwen fotografeerde, in het begin, voor mijn eerste serie Chessmen. Het is zo makkelijk een dikke vrouw lelijk op de foto te zetten. Ik deed wel iets schandelijks met ze, een touw om hun lichaam, of dat ze een karretje moesten voorttrekken. Maar dan zette ik er een mooi lichtje op, waardoor hun huid mooi zacht werd. Of ik koos een standpunt waardoor ze iets heroïsch kregen. Dat bekoorde mij. En zij verdienden het.”

Poes
Die foto’s maakte hij dertig jaar geleden. Vlak voor Koningsdag werden Olafs portretten onthuld die hij maakte van de koninklijke familie. Wim van Sinderen van het Fotomuseum Den Haag zegt hierover dat Erwin Olaf nu is goedgekeurd door het koninklijk huis, maar dat zijn vroege foto’s, door de preutse moraal van nu, steeds minder kunnen worden vertoond. Olaf zegt hierover: “Wat is er mis met een poes? Met een pik? Die horen toch bij ons? In onze cultuur is het altijd normaal geweest om in de kunst de cherubijntjes en de naakten af te beelden. Dat moeten we verdedigen.” Hij stelt voor om zijn seksueel expliciete werk dan maar in een zaal tentoon te stellen waar een gordijntje voor hangt. 

Homo-activisme
De laatste jaren is het werk van Olaf steeds verstilder geworden. Zelf is hij ook een stuk rustiger en milder, wat deels te wijten is aan zijn ziekte: Olaf lijdt aan longemfyseem. “Ook met dat homo-activisme van mij is het wel mooi geweest. Als ik de beelden terugzie waarop ik tijdens een kus-demonstratie in Amsterdam een GeenStijl-journalist in zijn gezicht spuugde (in 2012, red.), denk ik: je kunt beter op de achtergrond blijven. Je bent te grimmig. Je wil altijd gelijk hebben. Ga nieuwe dingen leren en bedenken wat je wil doen met je bedrijf.”

Belangrijk
Museumdirecteur van het Rijks, Taco Dibbits, roemt Olaf vanwege zijn inzet voor de homo-emancipatie. “Sommige foto's van hem zijn heel belangrijk in Nederland geweest voor de homo-emancipatie. Olaf is een kunstenaar die lééft en het is fotografie die leeft; dat mag gezien worden", zei Dibbits in het NOS Radio 1 Journaal.

Oeuvre
Volgens Olaf en het museum vormen de foto’s de ‘kerncollectie’ van zijn veertig jaar omspannende oeuvre. Elke twee jaar zal in overleg met Olaf worden bepaald wat er aan de collectie wordt toegevoegd.