“Wijst Vera LHBTQ’s meteen af? Of is ze juist níét homofoob?”

Een dag na de Internationale Dag tegen Homofobie, Bifobie en Transfobie vond een conferentie plaats in Amsterdam, georganiseerd door Workplace Pride. Een paar honderd mensen vanuit het bedrijfsleven praatten in de Beurs van Berlage over hoe ze discriminatie op de werkvloer kunnen helpen voorkomen.

Zelf was ik gevraagd een overzicht te geven van de stand van zaken in de wereld met betrekking tot de rechten van LHBTQ’s. Thuis had ik mijn speech goed voorbereid en op papier gezet. Een paar minuten voor ik op moest, hoorde ik dat ik niet half verscholen achter een katheder zou staan, maar de catwalk op moest.

Hoe hou je een microfoon vast terwijl je ook een stapel papier in je hand hebt? Ziet dat er niet erg lullig uit? Snel krabbelde ik wat steekwoorden op een papiersnipper en liep naar de zijkant van het podium. Een vriendelijk uitziende zakenman aan een tafeltje vlakbij wees op de broekspijpen van mijn pak: “U bent zeker op de fiets gekomen?”

‘s Ochtends had ik de pijpen in mijn sokken gestopt om te voorkomen dat ze in de ketting van mijn fiets zouden belanden. Zo liep ik dus de hele ochtend op de conferentie zonder dat iemand er iets van had gezegd! Opgelucht dat ik een afgang had voorkomen, ging ik de catwalk op.

De robot ziet eruit als een vlotte, blonde meid, kan sollicitatiegesprekken voeren en komt uit Rusland. Hoe zal ze geprogrammeerd zijn?

Na mijn toespraak was het tijd voor workshops. Welke zou ik bijwonen? Eentje ging over artificial intelligence. Nu moet ik bekennen dat ik alleen al bij die woorden moeite heb mijn aandacht vast te houden, maar de aardige zakenman die me op mijn broekspijpen had gewezen, zou daar spreken. Een uitstekend selectiecriterium, al zeg ik het zelf.

Tijdens de workshop hoorde ik iets heel verontrustends. In Rusland heeft een start-up robot Vera ontwikkeld, die eruitziet als een vlotte blonde meid. Ze kan brieven lezen en zelfs sollicitatiegesprekken voeren. Multinationals zoals Microsoft hebben haar al ingehuurd. Als er een vacature op lager niveau is, scant robot Vera de brieven, belt een aantal sollicitanten op en stelt enkele voor de functie relevante vragen. Zo selecteert Vera tien procent van alle sollicitaties welke vervolgens verder door mensen worden opgepakt. De overige negentig procent is door Vera weggewerkt.

In de zaal klonken enthousiaste geluiden. “Het scheelt enorm veel tijd”, zei de aardige zakenman. “Hoeven we niet meer zelf al die sollicitatiebrieven door te nemen.” Maar ik vroeg me af: hoe is robot Vera geprogrammeerd? Zal ze LHBTQ’s meteen afwijzen? Of is ze juist níét homofoob – in tegenstelling tot veel Russen?

Na de workshop liep ik met de zakenman naar buiten. Volgens hem was artificial intelligence de toekomst en moeten robots de rotklussen van mensen overnemen. Ik sputterde wat tegen en zei dat er straks geen verschil meer is tussen een robot en de mens. Hij keek me aan met een lachje rond zijn lippen. “Onzin”, zei hij. “Een robot als Vera zou haar broekspijpen nooit in haar sokken stoppen.”