“Als mijn moeder later had geleefd, zou ze maatschappelijk meer hebben bereikt”

Sinds Cornald Maas (56) op zijn zeventiende het ouderlijk huis verliet, ontvangt hij al brieven van zijn moeder (79). Soms erg persoonlijk, soms ook meer alledaags. Nu deelt Maas zijn mamapost met de hele wereld in zijn boek Ach Kind Toch.

Volgens mij heb jij een stevige band met je moeder.
“Zij heeft mij altijd haar zielenroerselen toevertrouwd, wij hebben inderdaad een sterke band. Soms wist mijn vader niet eens af van wat ze allemaal schreef, maar blijkbaar zag ze in mij wel een klankbord. Al in 1983 – lang voordat ze bij mijn vader wegging – vroeg zij al raad: haar leven was veel te saai geworden en of ik misschien wist hoe ze hieraan zou kunnen ontsnappen. Want ik herkende de overzichtelijkheid van haar bestaan, maar ik zag ook goed dat ze een ander en meer avontuurlijk vergezicht ambieerde. Later had ze ook een andere man leren kennen. Ze voelde zich daar enorm schuldig over. Echt heel openhartig allemaal.”

Welke avonturen heeft zij misgelopen?
“Mijn moeder heeft zich lang geprobeerd te ontworstelen aan een eenvoudig, katholiek milieu – braaf huishoudgeld ontvangen voor het gezinsleven en ontslagen worden van je baantje als je zwanger werd. Zo ging dat in die tijd. Het lag niet voor de hand dat je een opleiding van niveau zou doen, als meisje. Dat stond allemaal haaks op wie zij is: een ondernemende, eigenzinnige, sterke vrouw. Als zij later geleefd zou hebben, zou zij maatschappelijk meer hebben bereikt.”

“Ik herkende de overzichtelijkheid van haar bestaan, maar zag ook goed dat ze een meer avontuurlijk vergezicht ambieerde”

Net als velen met haar?
“Vrouwen tussen de zeventig en de tachtig, een generatie die bijna uit beeld verdwijnt, hadden veelal mogelijkheden en vooral capaciteiten om een ander leven te leiden dan waar ze ooit aan toe konden komen. De ene vrouw zal daar gefrustreerder over zijn dan de andere en sommigen berustten misschien in dat lot. Precies die generatie boven ons is zo veel ontzegd. In dit boek vertel ik het verhaal van die generatie – met alle rafels die er ook bij horen, hoor. Zo gaat het bijvoorbeeld ook over het laatste deel van het leven. Mijn moeder heeft een zware operatie achter de rug, maar wil zich niet door het verval laten leiden. Ze heeft een flinke hang naar decorum en zou het liefst zelf eruit knijpen als het leven haar dat niet meer kan brengen.”

Volgens mij zit euthanasie vanwege waardigheidstekort niet in het basispakket?
“Het is toch verschrikkelijk dat je misschien je laatste dagen moetslijten op een dementieafdeling met geen grip meer op de paar luttele bezittingen die je nog hebt?”

Het leven van je moeder ligt wel op straat. Heb je haar gevraagd of je haar brieven mocht publiceren?
“Ik heb nooit toestemming gevraagd. Wel heb ik het van meet af aan verteld. Ze heeft nooit bezwaar gemaakt. En het boek doet ook recht aan haar. Natuurlijk zit zij er niet op te wachten dat haar scheiding weer voorbijkomt, maar het is relevant omdat dát haar ontsnapping was naar een nieuw bestaan. Ach kind toch bestaat uit brieven en mails en apps van haar aan mij. Met observaties van mij erbij. Het is dus geen briefwisseling: ik wilde niet ook mijn brieven in het boek opnemen – het gaat om haar gedachtenspinsels van toen met mijn bespiegeling van nu. Dat vind ik spannender dan een klassieke briefwisseling. Zij zegt dat ze ook heel veel brieven van mij heeft. Bijna dreigend, alsof ze er zelf ook een boek van zou maken. Zou best kunnen, haha.”

Ach kind toch: Een verhaal van moeder en zoon is nu te koop. 

Beeld: Nico Kroon