Dit is Bob, de allereerste gay pop

“Kom uit de kast met Gay Bob, de allereerste homopop voor iedereen.” Zo adverteerden de makers van deze pop in 1977 om hun Gay Bob aan de man te brengen. De pop, inmiddels een collector’s item, deed destijds heel wat stof opwaaien.

In 1977 bracht ondernemer en reclamemaker Harvey Rosenberg een pop op de markt van ongeveer 33 centimeter op de markt: Gay Bob. Het gezicht van de pop was gebaseerd op Robert Redford en Paul Newman. Hij droeg strakke jeans en een geruit overhemd en had blond haar. Ook had hij een oorbel.

Anatomisch correct
Gay Bob was verpakt in een doos die eruit zag als een kledingkast. De makers lieten hem dingen zeggen als “Gay people are no different than straight people” en het allermooiste, aldus de bedenkers: in tegenstelling tot Barbie’s Ken was Gay Bob anatomisch correct.

In de begeleidende advertentietekst stond te lezen: “Kom uit de kast met Gay Bob. Hij zit... Hij staat... Hij manoeuvreert zich in elke positie. En omdat hij anatomisch correct is, kan hij met zichzelf spelen zonder blind te worden.”

Gay Bob was verkrijgbaar via een postorderbedrijf voor 19,50 dollar. Kocht je er twee (zodat ze met elkaar konden spelen), dan kostte dat 35 dollar.

Save Our Children
De pop kwam in een tijd dat er anti-gay lobbygroepen aan het werk waren met namen als Protect America’s Children. De campagne rond Gay Bob, een zogeheten ‘Coming Out Party’, kwam gelijktijdig met de ‘Save Our Children’-campagne van Anita Bryant, een zangeres die homohaat verspreidde.

Volgens Chris Byrne, schrijver van vijf boeken over speelgoed en expert in de Netflix-documentaireserie The Toys That Made Us, wist iedere homoman destijds van het bestaan van Gay Bob. “Het was een campy antwoord op de campagne van Anita Bryant die een negatief beeld van homo’s neerzette”, vertelt hij aan het weblog Fatherly.

Speelgoed of statement
Maar was Gay Bob nou speelgoed of een politiek statement? “Allebei. Meisjes en vrouwen hadden Barbie. Mannen hadden Star Wars en G.I. Joe. Dus waarom zouden gays niet hun eigen icoon van plastic kunnen hebben?”

Volgens Byrne moet je Gay Bob zien als een stekelig antwoord op de machocultuur van de jaren zeventig. Niet alleen had hij zelf een macho uiterlijk, maar ook een anatomisch correct zaakje dat expres aan de grote kant was uitgevoerd. “Overdreven grote genitalia zie je al terug in de Griekse en Romeinse oudheid, in de theaters. In de wereld van Gay Bob zou je kunnen zeggen dat gays er nu eenmaal zijn en zich niet langer laten negeren. De penis van Gay Bob is als het ware een moderne, herkenbare totempaal.”

Niet voor kinderen
Die totempaal leidde tot kritiek uit de conservatieve hoek. Een pop trekt nu eenmaal kinderen aan. Volgens Byrne zijn kinderen niet onder de indruk van de geslachtsdelen van een pop, niet zo erg als sommige volwassen althans. “Kinderen zijn niet met seks bezig op de manier dat volwassenen dat zijn.” Hij benadrukt dat Barbie ook kritiek krijgt vanwege haar onrealistische vrouwelijke vormen. “Daar hebben kinderen ook geen last van.”

Gay Bob was natuurlijk van een heel andere orde dan Barbie, zegt Byrne. Maar het was een reactie op mensen als Anita Bryant en een aanklacht tegen de onderdrukking van gays. “Destijds kon je nog ontslagen worden als je baas erachter kwam dat je gay was. Medische zorg kon je worden ontzegd en je familie wilde jou niet meer zien. Dat is velen overkomen. Gay Bob liet zien dat je er mocht zijn als gay.”

Waar te koop?
Tegenwoordig is Gay Bob een collector’s item dat af en toe opduikt op veilingsites als eBay. Daar brengt hij inclusief doos zo’n 200 dollar op. Toevallig staat er vandaag eentje zonder doos te koop voor 45 dollar.