Raymi Sambo vertelt over Poker, zijn voorstelling over verborgen seksualiteit

Wordt andersgeaardheid in Nederland echt geaccepteerd? De voorstelling Poker laat zien wat de gevolgen kunnen zijn van het verborgen houden van je ware identiteit. Regisseur Raymi Sambo is de bedenker en maker van Poker. Hij vertelt over zijn eigen ervaringen met verborgen seksualiteit, waarop de voorstelling is geïnspireerd.

Zondag 10 november gaat Poker in première bij Podium Mozaïek in Amsterdam. In het stuk laat Raymi Sambo vier mannen zien die op het eerste gezicht een perfect leven leiden: ze hebben goede banen, relaties met vrouwen en zelfs gezinnen. Elke vrijdag komen ze bij elkaar, zogenaamd om te pokeren. Maar wat ze echt doen, is seks hebben met elkaar.

Het lijkt een ideale situatie, maar het wordt steeds moeilijker de verschillende werelden gescheiden te houden. Wanneer een van de mannen besmet blijkt te zijn met het hepatitis-B-virus, breekt de paniek uit. Want wie heeft de bom onder hun geheim geplaatst?

Hoe ben je op het idee gekomen voor Poker?
“In Suriname raakte ik met vrienden in gesprek die eigenlijk allemaal vertelden over escapades met heteroseksuele mannen. Ik dacht, verdorie, dat gebeurt ook op Curaçao, waar ze hiervoor geheime feesten organiseren. Toen bedacht ik dat er ook in Nederland veel ontmoetingsplekken zijn waar heteroseksuele mannen naar toe komen. Ik wilde onderzoeken hoe dat precies zat, met verborgen homoseksualiteit. Het is een global thing, het gebeurt overal. Maar er wordt nooit over gepraat en er is nog nooit een voorstelling over gemaakt. Voor mijn voorstellingen wil ik altijd onderwerpen nemen die niet te zien zijn bij andere gezelschappen.”

Merk je in je eigen omgeving dat verborgen homoseksualiteit ook nog vaak het geval is?
“Jazeker. De grap is: ik keek naar de andere kant van de wereld, maar niet naar het feit dat ik het zelf ook heb meegemaakt. Voor mij was het heel gewoon geworden om seks te hebben met heteroseksuele mannen die daarna naar hun vrouw gingen. Toen ik daar in Suriname over praatte, was dit echt een eye-opener. Ik leidde zelf zo’n leven en vond het heel normaal. Ik vroeg me ineens af: hoe werkt in de hoofden van die mannen. Het gaat me niet zozeer om de seks die ze hebben, dat kan ik nog begrijpen want dat is gebaseerd op lust. Ik heb het over de affectie die ze delen met mannen en daarna weer naar hun vrouw gaan. Affectie gaat veel verder dan seks. Hoe ze daarmee omgaan, dat fascineert me.”

Zelf ben je open over je voorkeur. Hoe heb jij je coming-out ervaren?
“Pas de laatste acht, negen jaar heb ik openlijk gepraat over mijn homoseksualiteit. Pas de laatste vijf jaar voelde ik mij daar echt comfortabel bij. Waarom toen pas? Dat heeft te maken met leeftijd, ouder worden. Ik dacht: waar de fuck ben ik mee bezig om mezelf zo te ontkennen. Nu denk ik: ja jongens, dit is het.”

Vind je nu dat je een voorbeeldfunctie hebt?
“Zes jaar geleden heb ik Premier gemaakt, een film waarin ik een minister-president speel die niet voor zijn homoseksualiteit durfde uit te komen. Het werd een enorme internethit, want een zwarte president die ook nog homoseksueel is, dat gaan we niet snel krijgen. Ook dit was een eye-opener: in de theater- en filmwereld waarin ik mij begeef zijn er nauwelijks verhalen die gaan over de LHBTI-gemeenschap. In tv-series zie je af en toe een homoseksueel karakter, het liefst een hysterisch type want dat is om te lachen. Wat ik wil, is mooie verhalen maken over mensen, in mijn geval van dezelfde sekse. Als maker probeer ik dit enorme onontgonnen gebied te pakken. Ik ben zelf homoseksueel en heb behoefte om homoseksualiteit op een gelijkwaardige manier te laten zien.”

Je zou zeggen dat Nederland voorop loopt als het gaat om acceptatie. Maar is dat wel zo?
“Dat wás zo. Ik bedoel: in de jaren negentig waren we de leaders of the pack. Ons land was heel erg vooruitstrevend. Maar het probleem van succes is: als je het hebt, moet je het zien te behouden. Dat is heel hard werken. Hier dachten we: we zijn er toch al, en zijn we achterover gaan leunen. Ik hoop dat het weer verandert, vandaar dat ik dit soort stukken maak. Aanvankelijk kreeg ik te horen dat er aan mijn stukken een heteroseksueel tintje moest zitten, anders zouden de theaterprogrammeurs het niet begrijpen. Maar dat wil ik niet. Kom je als hetero kijken, dan zie je mannen op het podium die heel ver gaan met elkaar. Het is de realiteit die je ziet.”

De kern waar het om draait in deze voorstelling is jezelf kunnen zijn

Wat we zien in Poker, zijn vier mannen die hun seksuele voorkeur geheim houden. Wie zijn die mannen?
“Het zijn vier zeer uiteenlopende karakters. Een van de mannen koopt de liefde van zijn vrouw. Een andere man heeft het eigenlijk altijd te druk. Dan is er een biseksuele man die een open relatie heeft. Bij hem is alles duidelijk en zijn vrouw weet er ook van. Tot slot is er een jongere jongen, die aan het onderzoeken is wie en wat hij precies is. Hij vindt veiligheid bij die andere mannen.”

Welke boodschap wil je het publiek meegeven dat naar Poker komt kijken? 
“De kern waar het om draait in deze voorstelling is jezelf kunnen zijn. Dat is een universeel thema, waarin iedereen de keuze kan maken wie hij of zij wil zijn.”

Meer over Poker

De rollen van de vier mannen worden gespeeld door talentvolle, jonge acteurs: Ayrton Kirchner (Theatrale Monoloog: Nelson Mandela), Syoma Ekhart (How to Build a Universe), Reinier Demeijer (Billy Elliot) en Said El Abboudi (F*ck the Police). Ook Camilla Meurer, die te zien was in GTST, speelt mee: zij vertolkt alle vrouwenrollen.

Na de première gaat Poker op tournee door het land. Kijk voor de volledige speellijst en meer informatie over de voorstelling op de website van Raymi Sambo Maakt.