“Ik heb flink getwijfeld voor ik ja zei tegen deze film"

In And then we danced maakt de Georgische danser Levan Gelbakhiani zijn acteerdebuut als danser die verliefd wordt op een mannelijke concurrent. De film ontvangt wereldwijd lovende kritieken, maar in Georgië zorgt-ie voor flinke ophef. "Ik heb flink getwijfeld over deze rol."

Het is natuurlijk een kans uit duizenden als je als ongetrainde acteur uit Georgië de hoofdrol in een film weet te bemachtigen, ineens door heel de filmwereld op handen wordt gedragen en je in bioscopen overal ter wereld te zien bent.

 “Maar het was bijna helemaal niet gebeurd”, zegt Gelbakhiani lachend. “De regisseur vond me via social media en liet mijn foto’s aan de casting director zien, die mij vroeg om auditie te doen. Ik aarzelde echt en heb een paar keer ‘nee’ gezegd voordat ik uiteindelijk toch overstag ging. Het onderwerp van de film stemde mij tot nadenken.”

Viriliteit

And Then We Danced, geregisseerd door de Zweeds-Georgische regisseur Levan Akin, gaat over de Georgische danser Merab, die ontdekt dat hij gevoelens heeft voor zijn collega en rivaal Irakli in een land waar homoseksualiteit niet direct een geaccepteerd fenomeen is en waar traditionele dansen symbool staan voor de viriliteit van de Georgische man. In de film zorgt dat natuurlijk voor het nodige drama. Maar ook in de realiteit zorgde het voor problemen, want waar vind je als een in Zweden geboren regisseur, een danstalent dat ook kan acteren én dat bereid is een homoseksuele danser te spelen – inclusief een aantal intieme scènes? Gelbakhiani: “Ik heb het er uitgebreid met de mensen om me heen over gehad en zij zeiden allemaal dat ik het vooral moest doen als ik dat wilde. Vervolgens hebben we een teaser gedraaid met Levan, dat ging eigenlijk heel goed en toen had ik de rol te pakken.”

Gelukkig is de 21-jarige Gelbakhiani, een freelancer bij verschillende moderne dansgezelschappen in Georgië, enorm expressief als danser en als acteur, dus was hij geknipt voor de zware rol van Merab. In een interview met showbizzvakblad Variety legt regisseur Akin perfect uit wat Gelbakhiani zo bijzonder maakt: “Er is iets heel expressiefs aan zijn gezicht. Er gebeuren zo veel dingen terwijl je naar hem kijkt. Hij maakt je nieuwsgierig als kijker. En hij ziet er vaak heel anders uit – soms heel jong en dan weer ouder. Hij heeft wel vijftigduizend gezichten. Ik wist dat hij altijd interessant zou zijn om naar te kijken.”

Uitputtend

Over de vraag wat het grootste verschil is tussen dansen en acteren moet Gelbakhiani, al jaren een danser maar pas net een acteur, even nadenken. “Als je danst, heb je alleen je lichaam om te uiten wat je wil zeggen en dat is fysiek natuurlijk veel uitputtender”, zegt hij uiteindelijk. “Wat je voelt moet je ook heel precies kunnen laten zien zonder dat je iets kunt zeggen. Als acteur werk je meer met je gezicht en met dialogen en kun je met bijvoorbeeld een close-up ook al heel veel zeggen. Dat gaat, als je op de bühne danst, natuurlijk niet.”

Akin maakt dan ook veelvuldig gebruik van close-ups van het veelzeggende gezicht van Gelbakhiani, zoals in een scène waarin hij naast Irakli op de achterste bank van een bus zit. Irakli, doodmoe, is in slaap gevallen en Merab legt dan heel voorzichtig zijn hoofd op Irakli’s schouder. In Gelbakhiani's uitdrukking kun je als kijker duidelijk zien dat hij het heel spannend, heel eng en tegelijkertijd ook heel fijn vindt. Het is een scène zonder dialogen die toch tot de meest sprekende momenten van de film behoort.

Duizenden kleuren

“Levan heeft me de ruimte gegeven om iets van mezelf in de rol te stoppen”, aldus Gelbakhiani. “Mijn grote dansscène aan het einde is bijvoorbeeld voor de helft geïmproviseerd,” voegt de performer trots toe. De uitgebreide dansscène is een van de sleutelmomenten van de film, vooral ook omdat Merabs ontmoeting met Irakli zijn leven overhoopgooit.

Gelbakhiani legt uit: “Als Merab verliefd wordt op Irakli gaan er ineens heel veel emotionele deuren voor hem open, alsof hij niet alleen het dansen maar zijn hele leven ineens in duizenden kleuren ziet in plaats van alleen in zwart-wit. Het mooie is dat Merab door zijn verliefdheid groeit, als persoon en als danser. Dat kun je in die intense slotscène ook heel duidelijk zien, zijn choreografie lijkt te zeggen: dit ben ik en zo ben ik. Dat is natuurlijk prachtig om te spelen.”

"De situatie in Georgië begint te veranderen; de jeugd is heel open-minded"

Regisseur Levan Akin heeft wortels in Georgië maar groeide op in Zweden. Maar volgens Gelbakhiani is wat we in And then we danced zien absoluut authentiek: “Levan heeft een goed oog voor detail en de film is voor mij echt een klein meesterwerkje. Dit verhaal zou zich zeker kunnen afspelen in Georgië en dat is vast ook gebeurd”, zegt de danser. “Het is uit het leven gegrepen. Niet alleen de gevoelens zijn heel echt maar ook de culturele details kloppen. Hij regisseerde me in een mix van Engels en Georgisch maar de realiteit klopt voor honderd procent.”

Alhoewel het misschien lastig was om een danser en acteur te vinden die de rol van Merab wilde spelen, denkt Gelbakhiani toch dat zijn generatie veel minder moeite heeft met onderwerpen zoals homoseksualiteit. “De jeugd in Georgië is heel open-minded”, zegt hij hierover. “De situatie begint gelukkig te veranderen. Oudere generaties zijn misschien beïnvloed door ideeën uit het Sovjettijdperk en ook door hedendaagse Russische of in het algemeen rechtspolitieke propaganda. Maar door social media en het internet hebben de jongeren van mijn generatie ook toegang tot andere informatie en zijn ze zich bewust van wat zich buiten de landsgrenzen afspeelt en wat daar de normen en waarden zijn.”

Perspectief

Voor zijn rol in deze spraakmakende film krijgt Gelbakhiani gelukkig in zijn thuisland ook veel steun: “Mijn inbox zit vol met berichten van jonge mensen uit Georgië die me steunen en we moeten dan ook proberen om deze nieuwe mentaliteit van onze jongeren te beschermen,” zegt de acteur. Georgiërs hebben sinds 2017 ook geen visum meer nodig om de Europese Unie te bezoeken, wat volgens Gelbakhiani ook duidelijk een rol heeft gespeeld: “Een bezoek aan het buitenland verbreedt en vernieuwt je perspectief op een heleboel dingen en dat soort dingen zorgen ervoor dat ik goede hoop heb voor de toekomst.”

Tijdens de wereldpremière in Cannes waren er staande ovaties en de inbox van de nieuwbakken ster mag dan uitpuilen van de steunbetuigingen maar And then we danced is tot nu pas één keer vertoond in Georgië, tijdens een privévoorstelling. “Mensen van allerlei leeftijden waren daar aanwezig en de feedback die we kregen was echt fantastisch”, aldus de acteur, glunderend. “Ik denk echt dat dit verhaal deuren kan openen voor mensen in de LHBTQ-gemeenschap en dat is natuurlijk een van de redenen om de film te maken. Je hoopt toch dat je tenminste een jongen of meisje kunt helpen doordat ze zichzelf herkennen in Merabs worsteling met zijn gevoelens.” In hoeverre het mainstreampubliek in Georgië And then we danced zal omarmen zal duidelijk worden als de film in de Georgische bioscopen zal gaan draaien in november.

"Natuurlijk maakt seksualiteit een deel uit van dansen!"

Seksualiteit

In de film zegt een choreograaf en dansleraar heel streng tegen Merab dat seksualiteit geen plaats heeft in traditionele Georgische dansen. Maar de film lijkt het tegendeel te bewijzen. Ook Gelbakhiani is het daarmee eens: “Als je op het podium staat en je overgeeft aan je gevoelens, dan is er een soort seksuele of in ieder geval sensuele verbinding met je danspartner en met het publiek. Chemistry is een belangrijk onderdeel van dans en je lichaam is het enige ‘instrument’ dat je ter beschikking hebt. Dus natuurlijk maakt seksualiteit een deel uit van dansen!”

Na lyrische recensies in Cannes – “in een rechtvaardige wereld zou Gelbakhiani direct een wereldster worden”, aldus Variety – en nadat de film door Zweden is gekozen als hun inzending voor de Oscars, ligt het natuurlijk voor de hand om te vragen hoe de jonge acteur zijn eigen toekomst ziet. “Ik zal zeker niet stoppen met dansen,” zegt hij meteen, “maar ik zou vanzelfsprekend nog andere filmprojecten willen doen als die mogelijkheid bestaat. Ik moet ook mijn Engels verbeteren zodat ik in internationale films kan meespelen, misschien ook zonder te hoeven dansen”, aldus de acteur waarvan we hopelijk snel nog meer gaan horen.

Beeld: Cinemien

And then we danced
Met: Levan Gelbakhiani, Bachi Valishvili, Ana Jvakishvili
Regie: Levan Akin
Vanaf 7 november in de bioscoop