Vrijdag 13 december vieren meer dan duizend scholen Paarse Vrijdag. Op die dag dragen scholieren, studenten en docenten een paars kledingstuk om zich solidair te tonen met alle seksuele oriëntaties en genders. Mediadeskundige Ad van Dam maakte voor de gelegenheid een overzicht van roze highschoolfilms en constateerde: een Nederlandse bijdrage aan dat genre ontbreekt.
‘Homoseksualiteit’ en ‘onderwijs’ is geen vanzelfsprekende combinatie. Ook in Nederland niet, waar de rechten van LHBTQ’s over het algemeen beter geborgd zijn dan in menig ander land. Helaas is het niet op alle scholen in Nederland mogelijk jezelf te zijn. Zowel docenten als leerlingen blijken onder schooltijd nog in de kast te zitten. Daartegenover staat dat docenten die wel gay zijn op hun school een waardevolle voorbeeldrol kunnen vervullen voor leerlingen.
Leerlingen die worstelen met hun seksuele voorkeur worden soms gepest, getreiterd of buitengesloten door medeleerlingen. Dat gebeurt tijdens de les, in de gang, op het schoolplein of in de kleedkamer tijdens de gymles.
Een school met al zijn ‘bewoners’ is een interessante arena voor het maken van een film.
Een school met al zijn ‘bewoners’ is een interessante arena voor het maken van een film en het vertellen van spannende verhalen. Er heeft zich in Amerika zelfs een highschool-genre ontwikkeld met Grease als meest bekend voorbeeld, maar naast de veelal komische en romantische hetero-verhalen, heeft dit genre ook binnen het roze filmcircuit een plek verworven. Hoe zien deze films eruit? Wie speelt de hoofdrol en welke verhalen worden er verteld?
In de bekeken roze films werd speciaal gekeken naar de rol van de gay leerling en gay docent. Films waarin de docent een leerling verleidt, maar ook films waarin een leerling zijn docent verleidt. Thema’s zoals macht, verlangen, misbruik, rolmodel en seks komen in allerlei variaties voor.
Roze highschoolfilms met de leerling als hoofdpersoon
Er zijn meerdere films waarin een gay leerling de hoofdrol vervult. In de meeste films gaat het om een leerling die openlijk gay is. In bijna alle films wordt deze leerling gepest door zijn medeleerlingen. Er zijn pestscènes te zien tijdens een les, maar ook op de gang, in de kantine of de gym kleedkamer. Er komt in de bekeken films zowel fysiek geweld voor als buitensluiten, uitschelden en voor gek zetten door compromitterende foto’s of briefjes te verspreiden. In veel scènes zijn niet alleen het slachtoffer en de dader of daders in beeld, maar ook leerlingen die toekijken en niets doen. Wanneer ook docenten onderdeel van zo’n pestscène zijn, komen deze veelal als wegkijkende personages in beeld. Ze horen het schelden wel, maar grijpen niet in. In sommige films zien we gedurende de film daarin een omslag: een eerst wegkijkende docent neemt het in tweede instantie op voor de leerling en biedt hem een luisterend oor of andere vorm van steun.
Naast het thema pesten, draait het in het verhaal altijd om de relatie die de leerling in de film aangaat. Wordt de leerling verliefd op een andere leerling? Krijgt de leerling een relatie met een docent? In beide gevallen is de vraag hoe de ander daarop reageert. In sommige films wordt de liefde niet beantwoord en eindigt dit in een drama, maar een enkele keer is er sprake van een happy end. Ook komt het voor dat de liefdesrelatie maar van korte duur is, omdat de omgeving dit niet accepteert. Dat is vooral het geval wanneer het om een leerling-docent relatie gaat.
Voorbeelden van films waarin een gay scholier de hoofdrol speelt: The Curiosity of Chance, Elève Libre, Sasha, GBF, Un Bacio, Aus der Haut, Love, Simon.
Roze highschoolfilms met de leerling als hoofdpersoon
Er zijn meerdere films waarin een gay docent de hoofdrol heeft. Opmerkelijk is dat de docenten in de films veelal lesgeven in alfavakken. Zo zijn er films met kunstvakdocenten (muziek, film) en taaldocenten, maar geen films met docenten wiskunde, economie of natuurkunde. Ook gay docenten worden in de films gepest. Zowel door hun leerlingen als door hun collega’s. Er worden vervelende grapjes en nare opmerkingen gemaakt. Fysiek geweld was er niet te zien. We zien scènes in lerarenkamer, tijdens een bedrijfsuitje of in de klas. Alle gay hoofdpersonages hadden in het begin van de film geen relatie en zijn daarnaar op zoek. Soms op stereotype wijze, via cruisen. Daarbij komen ze soms onbedoeld in contact met een eigen leerling. Niet alle films eindigen deprimerend, maar happy gay docenten kwamen weinig voor. Uiteraard zijn er uitzonderingen, maar het betreft dan meestal een comedy.
Voorbeelden van films waarin een gay docent de hoofdrol speelt: Taxi Zum Klo, In & Out, Food of Love, Judas Kiss, What We Have, Everlasting Love.
Om aandacht te besteden aan seksuele diversiteit in het onderwijs, zou het vertonen van een van de bovengenoemde films een mooie aanleiding bieden. Door het bekijken van een film kun je je in een personage verplaatsen en hoef je het niet meteen over jezelf te hebben. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat alle bekeken films afkomstig zijn uit het buitenland en dat er helaas nog geen Nederlandse roze highschool film gemaakt is. Dat is jammer, omdat identificatie dan nog beter mogelijk is en zeker omdat op veel Nederlandse scholen Paarse Vrijdag wordt gevierd. Een activiteit die bijzondere en ontroerende scènes kan opleveren.
Coverbeeld: Love, Simon
