30 jaar ‘Vogue’: dit zijn Madonna’s beste optredens

Madonna’s ‘Vogue’ bestaat deze maand precies dertig jaar. Dat de track überhaupt op single werd uitgebracht, is een klein wonder, maar het nummer groeide uit tot een van de klassiekers van de Queen of Pop. Hier een overzicht van haar beste ‘Vogue’-performances.

Het is 1990. Madonna is een superster en op de piek van haar carrière. Een jaar eerder bracht ze het alom geprezen album Like a Prayer uit en scoorde hit na hit met de titelsong, ‘Express Yourself’, Cherish en in Nederland ‘Dear Jessie’, terwijl de VS werd getrakteerd op ‘Oh Father’.

B-kantje
Voor de laatste single van dat album, ‘Keep It Together’, vroeg de platenmaatschappij Madonna om een nieuwe b-kant. De zangeres zat middenin de voorbereidingen van haar Blond Ambition Tour en flanste samen met producent Shep Pettibone een nieuw liedje in elkaar.

Op een housebeat die was geïnspireerd door twee discotracks (namelijk MFSB’s ‘Love Is The Message’ en ‘Ooh, I Love It (Love Break)’ van The SalSoul Orchestra), maakte Madonna een tekst die gezien wordt als eerbetoon aan Hollywood. Zo’n beetje op Joan Crawford na komt alle Tinseltown-glamour voorbij, van Marlène Dietrich en Marilyn Monroe tot Greta Garbo en Joe DiMaggio.

Video
Toen Madonna haar plaatje inleverde, was haar label daar zo mee in zijn nopjes dat ze het apart op single wilden uitbrengen. Dus nam Madonna een video op met de dansers van haar tour en met haar achtergrondzangeressen Niki Harris en Donna De Lory. De iconische zwart/wit-video werd geregisseerd door David Fincher, die eerder met Madonna samenwerkte voor ‘Express Yourself’ en ‘Oh Father’ en later ook nog voor ‘Bad Girl’.

De ‘Vogue’-video was geïnspireerd door art deco-kunstenaar Tamara de Lempicka en het werk van Hollywood-fotograaf Horst P. Horst. Madonna is te zien in verschillende klassieke poses die regelrecht zijn geënt op foto’s van Horst en andere vooraanstaande fotografen uit de hoogtijdagen van Hollywood. Samen met haar dansers is Madonna te zien terwijl ze vogue-bewegingen maakt: een dansstijl uit de queer underground die in 1990 ineens mainstream werd.

Nummer één
‘Vogue’ behaalde in meer dan dertig landen de nummer één-positie. De video werd door verschillende media uitgeroepen tot een van de beste ooit.

Hier onder de video, gevolgd door de tien beste ‘Vogue’-performances van Madonna.

09) Rebel Heart Tour

Madonna staat erom bekend dat ze haar klassiekers voor live tours regelmatig in een ander jasje hijst. Dat pakt vaak bijzonder goed uit, maar soms iets minder. Zo maakte ze voor haar Rebel Heart Tour in 2015 een industriële mashup van de albumtrack ‘Holy Water’ (een productie van o.a. Kanye West) en ‘Vogue’. Te zien is hoe Madonna aan een stripperpaal hangt met dansers in sexy nonnenpakken. Van ‘Vogue’ is niet veel meer over dan het staccato gezongen refrein, gevolgd door het bekende Hollywood-deel. Om te eindigen met een tableau dat het laatste avondmaal moet voorstellen, maar dan een pornoversie daarvan. Lekker over the top, maar ‘Vogue’ komt er een beetje bekaaid vanaf.

08) Sticky & Sweet Tour

In 2008 verscheen Madonna’s album Hard Candy, met daarop de leadsingle ‘4 Minutes’, een duet met Justin Timberlake dat door hem en Timbaland werd geproduceerd. Het album had met dank aan en (en Pharrell Williams) een vet aangezet R&B-geluid. Voor haar Sticky & Sweet Tour mixte Madonna het geluid van ‘4 Minutes’ met ‘Vogue’, wat weliswaar vernieuwend klonk maar ook wat minder galant: namelijk nogal mechanisch. Echt mooi voguen doet Madonna hier ook nauwelijks. Het levert een fraai totaalplaatje op, maar vooral een momentopname van Madonna in een tijd dat ze zich veelal door anderen liet leiden.

07) Blond Ambition Tour

In 1990 zette Madonna een nieuwe standaard voor tournees van wereldsterren. De Blond Ambition Tour bulkte inderdaad van ambitie, met hoogtepunten als ‘Express Yourself’, ‘Holiday’ en ‘Keep It Together’. Madonna en Jean-Paul Gaultier vormden een heilige twee-eenheid en Madonna’s punt-beha is een modeklassieker. Het was ook de eerste tour waarin ‘Vogue’ te zien en te horen was. Waarom dit optreden bijna onderaan in deze top 9 bungelt? Omdat het eerlijk gezegd nogal underwhelming is te midden van de eerder genoemde tracks. Het uitbundige nummer krijgt hier niet het spektakel dat het verdient, met Madonna en haar achtergrondzangeressen in wielerbroekjes en de dansers in stemmig zwart.

06) World Pride

Vijftig jaar na de Stonewall-rellen pakte New York City uit met een groots gevierde World Pride. Madonna gaf een voorproefje van haar Madame X Tour, met een setlist die bestond uit ‘God Control’, ‘American Life’, ‘Vogue’ en ‘I Rise’. Haar ‘Vogue’-optreden bleek een blauwdruk voor de manier waarop ze die bracht tijdens de Madame X-tournee, met dansers in trenchcoats en Madonna die met platinablond haar en dito jas plaatsnam achter een ouderwetse typemachine. Het thema: Madame X is a private detective, a spy.

05) MDNA Tour

Zo zien we Madonna het liefst: als iemand die vooruitkijkt, maar tegelijkertijd citeert uit haar rijke oeuvre. Met het haar in een Dietrich-achtige Hollywood-rol, een hooggesloten wit overhemd en een keurige pantalon, met daaroverheen een korset dat een hommage is aan haar Blond Ambition Tour. De kostuums voor ‘Vogue’ zijn wederom ontworpen door Jean-Paul Gaultier en het optreden doet denken aan ‘Justify My Love’ uit de Girlie Show. Madonna rules big time hier.

04) Re-Invention Tour

Er is slechts één tournee waarbij Madonna ‘Vogue’ oversloeg: de Drowned World Tour in 2001. Bij al haar tours ligt de nadruk op het album dat ze het laatst heeft uitgebracht, maar er duiken toch altijd een paar classics op. En daar hoort ‘Vogue’ dus bijna altijd bij. Na de Girlie Show in 1993 trad Madonna acht jaar lang niet op, en omdat ze pas in 2004 weer ‘Vogue’ zong tijdens de Re-Invention Tour, had ze het nummer maar liefst elf jaar niet live gebracht. Hier maakt ‘Vogue’ zijn comeback, en hóé. Zie hoe Madonna ingewikkelde yogaposes in haar show incorporeert, in Marie Antoinette-achtige setting.

03) Girlie Show

In 1993 zat Madonna middenin een backlash. Met een boek vol seksfoto’s, een album genaamd Erotica en een film waarin ze Sharon Stone wat pikanterieën betreft naar de kroon probeerde te steken (Body of Evidence), was de goegemeente een beetje klaar met de Queen of Pop. In plaats van een toontje lager te zingen, kwam Madonna met de Girlie Show, vol burlesque elementen en topless danseressen. De Girlie Show was camp, cabaretesk en helaas bijna nergens helemaal uitverkocht. Maar bijzonder was het wel, om Madonna te zien met kortpittig haar en in het geval van ‘Vogue’ met een enorm Mata Hari-gevaarte op haar hoofd. Hier situeert ze ‘Vogue’ ergens in de verhalen van Duizend-en-één-nacht.

02) Superbowl

In 2012 liet Madonna heel Amerika en omstreken nog één keer zien hoe het moet, tijdens de Halftime Show van het best bekeken sportprogramma van het jaar, de Superbowl. Madonna opende haar show met ‘Vogue’, dat een Cleopatra meets Gladiator-thema had meegekregen. Er keken meer dan 114 miljoen mensen naar Madonna’s Superbowl-performance, meer dan naar de wedstrijd zelf. Haar kostuum was speciaal voor de gelegenheid ontworpen door Riccardo Tisci, de creative director van Givenchy.

01) MTV Video Awards

Nog altijd wordt Madonna’s optreden tijdens de MTV Video Awards in 1990 gezien als een van haar bijzonderste performances ooit. Het is overigens niet de eerste keer dat Madonna hier haar 'Vogue'-dans uitvoert: een jaar eerder deed ze dat al tijdens de vorige Video Awards, tijdens 'Express Yourself'. Eerder noemden we al het Marie Antoinette-gehalte waarmee Madonna haar ‘Vogue’ gestalte gaf, maar volgens haar dansers Luis Camacho en Jose Gutierez was dit optreden geïnspireerd door Dangerous Liaisons, een film uit 1988. Arrogant, aristocratisch en in het geval van Madonna met een flinke knipoog, wanneer ze haar borsten laat betasten door een danser, of als iemand uit haar entourage onder haar enorme hoepelrok verdwijnt. Het is ook de enige keer dat Madonna het lied volledig playbackt, maar desondanks staat dit optreden bovenaan dit lijstje. Want hiermee staat ‘Vogue’ definitief in het geheugen gegrift.