Opluchting over excuses voor transgender wetgeving

Tussen 1985 en 2014 moesten mensen die hun geslachtsregistratie wilden wijzigen eerst geslachtsaanpassende operaties en verplicht een onomkeerbare sterilisatie ondergaan. Daarvoor heeft de Staat nu zijn excuses gemaakt.

Het Kabinet heeft op maandag 30 november excuses gemaakt voor de voorwaarden die ze tot 2014 stelde aan het wijzigen van het juridisch geslacht. Een historisch moment voor de erkenning en acceptatie van transgender- en intersekse personen.

Het transgendercollectief - dat bestaat uit verschillende transgender en intersekse personen, waaronder initiatiefneemster Willemijn van Kempen, TNN, NNID en Bureau Clara Wichmann - hadden de Staat hier eerder dit jaar voor aansprakelijk gesteld.

Lichamelijke integriteit
Tussen 1985 en 2014 moesten mensen die hun geslachtsregistratie wilden wijzigen eerst geslachtsaanpassende operaties en een onomkeerbare sterilisatie ondergaan. Deze operaties waren medisch niet noodzakelijk en waren een schending van de lichamelijke integriteit. Dit plaatste transgender en sommige intersekse personen voor een onmogelijke en onvrije keuze tussen twee kwaden.

Zij moesten ofwel ingrijpende operaties ondergaan, met als gevolg dat ze nooit kinderen konden krijgen, ofwel met een geslachtsregistratie door het leven gaan die niet paste bij hun genderidentiteit. Deze voorwaarden zijn in strijd met fundamentele mensenrechten, zoals onder meer vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Publieke excuses
Het transgendercollectief, dat wordt bijgestaan door advocatenkantoor De Brauw Blackstone Westbroek, heeft de Staat verzocht om erkenning van, en publiekelijke excuses voor, het leed dat de voorwaarden veroorzaken, in combinatie met een financiële tegemoetkoming.

Minister Dekker en minister Van Engelshoven hebben in een online ontmoeting excuses aan het transgendercollectief gemaakt en achten financiële tegemoetkoming op zijn plaats. Dekker: “Zo’n inbreuk op de lichamelijke integriteit kunnen we ons vandaag de dag eigenlijk niet meer voorstellen”. Van Engelshoven noemde de wet een “symbool van maatschappelijke afwijzing.”

Financiële tegemoetkoming
Daarnaast heeft de Staat besloten tot een financiële tegemoetkoming. Transgender- en intersekse personen die in de periode tussen 1 juli 1985 en 1 juli 2014 een fysieke transitie hebben ondergaan, uitmondend in de wijziging van de geslachtsregistratie in de geboorteakte, komen in aanmerking voor een tegemoetkoming van € 5.000 per persoon. De regeling en de verdere vormgeving van de publieke excuses moeten nog worden uitgewerkt, wat in overleg met het transgendercollectief zal gebeuren.

“Het is een hele ommekeer, excuses en erkenning krijgen na alle afgedwongen ingrepen in ons lijf en de sterilisatie met een onvervulde kinderwens als gevolg. Ik ben er blij mee, maar het voelt nog onwerkelijk en ik moet dit even op me laten inwerken”, aldus initiatiefneemster Willemijn van Kempen.

Positief en opgelucht
Het transgendercollectief is positief en opgelucht over de excuses en onvoorwaardelijke erkenning.

‘Het was een indrukwekkend moment dat de overheid verantwoordelijkheid neemt en erkent dat de wet diep leed heeft veroorzaakt. Leed dat gold voor alle transgender en intersekse personen; zij die aan de ingrijpende voorwaarden hebben voldaan en zij die hun transitie hebben uitgesteld of zonder de juiste papieren door het leven moesten.”
aldus de woordvoerders van het collectief.

Beeld: Creative Commons