Hoe denken de grote partijen over lhbti-kwesties?

Hoe gaat de nieuwe Tweede Kamer zich inzetten voor de lhbti*-gemeenschap? Samen met COC Nederland lichten we zeven belangrijke kwesties uit. Zo kom jij op 17 maart goed beslagen ten ijs.

Geweld

Het probleem

Jaarlijks doen ongeveer tweeduizend lhbti-personen melding of aangifte van verbale en fysieke geweldsincidenten. Daarvan leiden minder dan tien meldingen tot een veroordeling, vaak met een lage straf. Gezien de lage aangiftebereidheid gaat het hier waarschijnlijk om het topje van de ijsberg. 

Mogelijke acties

Hogere wettelijke straffen bij discriminerend geweld, verplichte aandacht voor discriminatie op de politieacademie, een concrete aanpak van online discriminatie, structurele steun voor politienetwerk Roze in Blauw en speciale discriminatierechercheurs bij de politie. 

Wat kunnen we van de politiek verwachten?

Op FVD en PVV na – die laatste partij stemde de afgelopen kabinetsperiode in nagenoeg alle gevallen tegen voorstellen om discriminatie en geweld tegen lhbti’s te bestrijden – zijn de grote partijen voorstander van de acties hierboven. VVD en CDA hebben wel enkele voorbehouden bij het aanstellen van gespecialiseerde discriminatierechercheurs. Beide partijen zijn eerder voor meer aandacht voor lhbti-discriminatie op de politieacademie. Wel pleitte CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra voor een ‘nationaal coördinator tegen homogeweld’. GroenLinks, PvdA en PvdD reageerden sceptisch. Zij benadrukten onder meer dat het probleem voldoende in kaart gebracht is, dat het nut van discriminatierechercheurs in het buitenland al bewezen is en dat het Hoekstra’s eigen CDA-minister Grapperhaus was die het aanstellen van deze rechercheurs tegenhield.

De kwaliteit van voorlichting over seksuele en genderdiversiteit laat vaak te wensen over.

Onvrijwillige operaties

Het probleem

Intersekse personen worden geboren met een lichaam dat niet past binnen de normatieve definities van ‘man’ en ‘vrouw’. In veel gevallen gaan artsen zonder medische noodzaak, noch toestemming van kind en/of ouders, over tot behandelingen en operaties om het kind te ‘normaliseren’.

Mogelijke acties

Een wettelijk verbod op niet-consensuele, niet-noodzakelijke medische behandelingen van intersekse kinderen en volwassenen. In Malta en Portugal bestaat dit verbod al.

Wat kunnen we van de politiek verwachten?

Alle grote partijen die aanwezig waren bij het Regenboog Verkiezingsdebat van COC** gaven aan een verbod te steunen. PVV, FVD en ChristenUnie waren niet aanwezig.

Afwijzing op school

Het probleem

‘Homo’ is nog altijd het meest gebruikte scheldwoord op school en lhbti-jongeren worstelen vijf keer vaker dan anderen met pesterijen en suïcidale gedachten. De kwaliteit van voorlichting over seksuele en genderdiversiteit laat vaak te wensen over. Ook zijn er reformatorische scholen waar ouders en leerlingen gevraagd worden een verklaring te ondertekenen waarin homoseksualiteit en trans-zijn worden afgekeurd. Sommige joodse scholen gaan het onderwerp seksuele diversiteit in zijn geheel uit de weg en er zijn islamitische scholen waar leerlingen in lesmethoden wordt wijsgemaakt dat hun god homoseksuele en trans personen verafschuwt en vervloekt. 

Mogelijke acties

De kerndoelen van het onderwijs moeten worden aangescherpt om een einde te maken aan afwijzing van lhbti-personen. Daarop moet scherper toezicht komen van de Onderwijsinspectie. Ook wenselijk: verplichte voorlichting en training van universitaire- en eerstegraadslerarenopleidingen om acceptatie op school te bevorderen. Op pabo’s en tweedegraads docentenopleidingen is dit al verplicht.

Wat kunnen we van de politiek verwachten?

Tijdens het Regenboog Verkiezingsdebat van COC noemden alle aanwezige partijen de afwijzing van lhbti’s door scholen ‘onacceptabel’, al is CDA tegen een grondwettelijke inperking van de vrijheid van onderwijs en een acceptatieplicht voor het bijzonder onderwijs. PVV, FVD en SGP stemden de afgelopen kabinetsperiode tégen een wettelijke plicht voor scholen om de veiligheid en acceptatie van lhbti’s en andere gemarginaliseerde groepen in de klas te waarborgen.

Transitieverlof

Het probleem

De werkloosheids- en arbeidsongeschiktheidscijfers liggen onder trans personen, ondanks een hoog opleidingsniveau, ongeveer twee keer hoger dan gemiddeld en 43 procent krijgt te maken met discriminatie. Vaak doen problemen zich voor tijdens het transitieproces.

Mogelijke acties

Betaald verlof voor werknemers die in transitie gaan, dat net als zwangerschapsverlof dat collectief gefinancierd wordt door de overheid en uitgevoerd wordt door het UWV. Zo worden trans personen juridisch beschermd en worden financiële risico’s bij de werkgever weggenomen.

Wat kunnen we van de politiek verwachten?

Alle partijen die aanwezig waren bij COC’s
Regenboog Verkiezingsdebat zijn vóór wettelijk transitieverlof. Van PVV, FVD en ChristenUnie is geen standpunt bekend.

Meerouderschap

Het probleem

Steeds meer kinderen groeien op met drie of vier ouders, bijvoorbeeld een lesbisch paar en een gay man. Nu mag een kind volgens de wet echter maar twee juridische ouders hebben. Dat leidt tot veel praktische problemen. De Staatscommissie Herijking Ouderschap adviseerde daarom in 2016 unaniem tot een regeling voor meeroudergezag. Acht politieke partijen tekenden daarvoor in COC’s Regenboogakkoord 2017, maar de wet kwam er tot op heden niet. Het bleek juridisch ingewikkeld en regeringspartijen CDA en ChristenUnie waren tegen.

Mogelijke acties

Een wettelijke regeling voor meerouderschap en meeroudergezag, waarmee de belofte uit het vorige Regenboogakkoord alsnog wordt nagekomen.

Wat kunnen we van de politiek verwachten?

Afgezien van PVV, CDA, FVD, ChristenUnie en SGP hebben de grote partijen aangegeven vóór een wetswijziging te zijn. CDA pleit in eerste instantie voor deelgezag, waarbij de derde en vierde ouder slechts zeer beperkte rechten krijgen. Lijsttrekker Hoekstra gaf wel aan dat zijn bezwaren tegen meerouderschap ‘niet in steen gebeiteld’ zijn.

Buitenlandbeleid

Het probleem

Homoseksualiteit kan nog altijd in 69 landen worden bestraft, in elf landen zelfs met de dood. Grote delen van Polen riepen zich de afgelopen jaren uit tot ‘lhbt-vrije zones’, in Rusland wordt de lhbti-gemeenschap al sinds 2013 wettelijk de mond gesnoerd en in de Russische deelrepubliek Tsjetsjenië worden lhbti’s gevangengezet, gemarteld en vermoord.

Mogelijke acties

Lhbti-rechten moeten in het nieuwe regeerakkoord een topprioriteit blijven in het Nederlandse buitenlandbeleid. De steun voor lhbti-bewegingen in de Russische regio, Centraal- en Oost-Europa, die eind dit jaar afloopt, moet alsnog worden voortgezet.

Wat kunnen we van de politiek verwachten?

Alle partijen die aanwezig waren bij het Regenboog Verkiezingsdebat vinden dat lhbti-rechten een topprioriteit moet blijven in het buitenlandbeleid. Alle aanwezige partijen stemden ook voor een verlenging van de steun aan de Russische regio en Centraal- en Oost-Europa, al liet de VVD in het midden of zij lhbti-bewegingen aldaar ook financieel wil blijven steunen.

Asielbeleid

Het probleem

De IND wijst regelmatig asielaanvragen van lhbti’s af omdat zij volgens hen geen ‘proces van bewustwording en zelfacceptatie’ hebben doorgemaakt of niet genoeg met hun identiteit hebben ‘geworsteld’. Ondeugdelijke stereotypen, waarmee niet kan worden vastgesteld of iemand lhbti is. Staatssecretaris Mark Harbers schrapte het criterium uit het asielbeleid. Toch gebruikt IND deze stereo-typen in de praktijk nog steeds. 

Mogelijke acties

De IND verplichten de seksuele oriëntatie van lhbti-asielzoekers niet langer te toetsen op basis van ondeugdelijke stereotypen.

Wat kunnen we van de politiek verwachten?

De grote partijen zijn hier voor, van PVV, FVD en SGP is geen standpunt bekend. De VVD merkte tijdens het Regenboog Verkiezingsdebat op, wel te vrezen voor misbruik van het asielbeleid. De meeste partijen zijn daarbij voor een ruimhartiger lhbti-asielbeleid, op de VVD en CDA na. Ook lhbti’s uit Iran, waar de doodstraf staat op homoseksuele handelingen, dienen volgens die partijen in beginsel niet altijd asiel te krijgen in Nederland.

Rainbowvote

We hebben ons in dit overzicht hoofdzakelijk gericht op partijen die op het moment van schrijven meer dan drie zetels hadden in de peilingen. Op www.rainbowvote.nu vind je ook informatie over partijen als Bij1, Volt, Code Oranje, Lijst Henk Krol en Splinter, om op 17 maart goed geïnformeerd te kunnen kiezen.

Harde nee voor de SGP

Allicht onwaarschijnlijk, maar mocht je overwegen op de SGP te stemmen: die partij wees de afgelopen kabinetsperiode nagenoeg alle wetsvoorstellen af die de emancipatie en acceptatie van lbhti-personen kunnen bevorderen. De partij is zelfs van mening dat de openstelling van het huwelijk voor paren van gelijk geslacht zo snel mogelijk teruggedraaid moet worden.

* binnen de politiek wordt de lhbtq-gemeenschap aangeduid met de letters lhbti. Daarom kiezen wij in dit artikel consequent voor deze afkorting.

** de volgende partijen waren aanwezig bij COC’s Regenboog Verziezingsdebat: VVD, CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA, PvdD en 50plus.