“Voordat het mooier wordt, moet het soms eerst even lelijk zijn”

Zolang hij zich kan herinneren is Joey Manubulu een man, maar het duurde 29 jaar voordat hij in transitie ging. "Het transitieproces verliep zo moeizaam dat het op sommige momenten voor mij allemaal niet meer hoefde.”

Let op: dit interview bevat details die als schokkend kunnen worden ervaren.

“Het liefste ben ik geheel labelvrij; het woord ‘transgender’ vind ik verschrikkelijk. Ik ben gewoon Joey. Toen ik klein was, trok ik al de strikjes van mijn sokken en ondergoed af. Dat vond ik helemaal niets. Er was in die tijd nog niet zoveel bekend over genderdysforie en de lhbtq-community. Het besef dat ik anders ben, kwam pas op de basisschool. Tijdens de zwemles wilde ik liever een korte broek aan. Ik begreep niet waarom dat niet mocht.

“Vroeger stond ik voor de spiegel te janken. Nu begrijp ik pas waarom”

Door mijn lange zwarte haren – ik kon erop zitten, zo lang – werd ik altijd Pocahontas genoemd. Maar het beeld dat ik in de spiegel zag, klopte niet met hoe ik mij vanbinnen voelde. In mijn hoofd was ik een jongen. Soms stond ik voor de spiegel te janken. Nu begrijp ik waarom, maar destijds snapte ik daar helemaal niets van. Ik weet nog dat die gevoelens mij best angstig maakten.

De echte jij

Op mijn zeventiende kwam ik eerst uit de kast als lesbienne. Ik trok vaker jongenskleding aan en mijn haar werd alsmaar korter en korter. Pas tien jaar later, ik was toen 29, viel het kwartje. Ik voelde mij steeds ongelukkiger worden in mijn lichaam. Tijdens groepsgesprekken van Humanitas TransSupport herkende ik mij in alle verhalen. Ik was niet de enige die met deze gevoelens rondliep en kon er nu dus hulp voor gaan zoeken.

Tekst gaat verder onder foto.

Uiteindelijk heeft het nog zo’n drie jaar geduurd voordat ik aan mijn medische transitie begon. Ik had de blessing van mijn opa en oma nodig. Zij betekenen heel veel voor mij, omdat ik grotendeels bij hen ben opgegroeid. Ze zijn altijd mijn houvast geweest en ik was bang ze door mijn coming-out kwijt te raken. Op een vakantie op Ambon [de hoofdstad van de Molukken – red.], heb ik een traditioneel Moluks jasje laten maken. Ik weet nog dat de man van het naaiatelier vragend van mij naar mijn oma keek omdat het om een mannenjasje ging. Toen ik het eenmaal aantrok, kon mijn oma alleen maar glimlachen. Mijn opa zei gelijk: ‘Ja, dit is de echte jij.’ Dat was precies wat ik wilde horen. We spraken het niet uit, maar ze zagen het wel aan me.

Transitiedrempels

Nadat ik de knoop voor mezelf had doorgehakt, stuurde de huisarts mijn aanvraag op, maar die is nooit goed aangekomen bij het VUmc in Amsterdam. De wachttijden zijn al lang, maar dit betekende dat ik nóg langer zou moeten wachten. Dat was een extra tegenslag. Een andere drempel om mijn transitie daadwerkelijk door te zetten, was de verandering die op zou treden in mijn stem. Sinds ik klein ben, heb ik altijd al gezongen en in die tijd kreeg ik steeds meer aanvragen om op het podium te staan. Door de hormonen zou ook mijn stem veranderen en dat zou het einde van mijn muziekcarrière kunnen betekenen. Het maakte mij moedeloos en zorgde voor depressieve en suïcidale gedachten. Het verliep zo moeizaam dat het op sommige momenten voor mij allemaal niet meer hoefde.

Veiliger

“Mijn vrienden hebben mij in deze moeilijke periode gesteund. De top surgery [borstoperatie – red.] en hormonen zorgden ervoor dat ik steeds gelukkiger werd met mezelf. De intimidatie op straat is ook afgenomen. Vooral toen ik nog als vrouw leefde, kreeg ik vaak opmerkingen naar mijn hoofd geslingerd als ‘Vieze lesbi, schaam je’. Dat voelde heel onveilig. Als ik nu door Rotterdam-Zuid loop of een avondwinkel binnenstap, dan is het: ‘Hé broer, alles goed?’. Vijf jaar geleden kotsten diezelfde mensen me uit. Dat is een heel apart contrast.

Er zijn dingen die nog beter kunnen. Zo heb ik nu een snor op mijn gezicht en zie ik eruit als een man, maar mijn paspoort zegt nog steeds dat ik een vrouw ben. Laatst belde ik met de Belastingdienst om een openstaande rekening te betalen. Ik werd telkens aangesproken met mevrouw, omdat dat nog steeds in het systeem staat. Die bureaucratie is heel frustrerend.

Momenteel ben ik erg gefocust op het maken en produceren van muziek. Hiermee hoop ik mensen in de lhbtq-community te inspireren. Mijn droom is om het punt te bereiken waarop ik zo sterk in mijn schoenen sta dat ik mijn verhaal kan verbinden met mijn kunst. Er rust een groot taboe op depressie en suïcidaliteit. Mensen schamen zich ervoor, terwijl iedereen weleens in de knoop zit met zichzelf. Het is belangrijk om gevoelens niet op te kroppen. Je bent daarin nooit alleen. Er zijn altijd mensen die ervoor jou willen zijn, die jou begrijpen en die je verhaal willen horen. Schaam je niet voor wie je bent en blijf altijd jezelf. Het is oké om je zo te voelen. Voordat het mooier wordt, moet het soms eerst even lelijk zijn.”

Worstel jij met suïcidale gedachten of maak je je zorgen om iemand anders? Praat erover. Bel 113 of ga naar www.113.nl. Stichting Zelfmoordpreventie is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar via 0800-0113.

Beeld: Chris & Marjan