Vanessa van Cartier: “Mijn boek start slecht, maar eindigt prachtig”

Stay true to who you are. Dat is de titel van de biografie over Vanessa van Cartier, die op 17 mei verschijnt. De Drag Race Holland-winnares vertelt hierin haar ontroerende verhaal. In een interview met Winq blikt ze terug op het maakproces, en alle emoties die daarbij kwamen kijken. “Voor het boek moesten alle gesloten deuren weer open. Dat was heftig.”

Nadat Vanessa van Cartier het tweede seizoen van Drag Race Holland won, werd ze benaderd om haar bijzondere levensverhaal te delen met de rest van de wereld. Op 17 mei verschijnt Stay true to who you are, waarin ze haar ontroerende verhaal vertelt.

Ze bracht een groot deel van haar jeugd door in Italië en kreeg te maken met pesten, mishandeling, eenzaamheid en een dominante vader. Eenmaal op eigen benen klom ze op uit het dal. Ze kwam in aanraking met drag en leerde dat dit een mooie, maar ook keiharde wereld is waarin ze te maken kreeg met discriminatie, depressie en suïcidale gedachten.

Maar ze leerde ook de liefde van haar leven kennen en inmiddels is de band met haar vader, die aanvankelijk moeite had met haar transitie, volledig hersteld. Afgelopen september werd Vanessa van Cartier gekroond als winnaar van het tweede seizoen van Drag Race Holland.

Hiermee was zij de derde trans vrouw ooit die een seizoen van RuPaul’s franchise heeft gewonnen. Voor Winq blikt ze terug op haar Drag Race-avontuur en deelt ze het waarom achter haar boek, Stay true to who you are.

Hoe kijk je terug op jouw deelname aan Drag Race Holland?

“Ik ben er zonder al te veel verwachtingen ingestapt met de hoop om hoog te scoren. Maar ik vroeg me af of ik wel kon winnen, als Belgische queen. Aan de andere kant heb ik veel ervaring. Ik ben al 22 jaar bezig met drag, heb veel te vertellen. Drag is meer dan alleen een kwestie van kostumering en mooie maquillage. Het was mijn doel om anderen te inspireren met alle verhalen die ik had te vertellen, alleen dan al voelde ik mij een winnares. In de vijfde aflevering heb ik over mijn grote liefde verteld, met alle ups en downs die daarbij horen. Ik dacht: nu moet ik gas geven, nu wil ik winnen ook. Het was een heel bijzonder, crazy, mindfucking avontuur.”

Je bent de derde transvrouw die Drag Race heeft gewonnen. Is dat voor jou belangrijk, om dat te benadrukken?

“Vanessa van Cartier is drag. Dat ik transgender ben is gewoon een stuk van mijn leven, daar wil ik niet voor uitwijken. Als artiest vind ik het belangrijk om transgender zijn in een mooi daglicht te kunnen zetten. Ik heb een hoge verantwoording richting de community. Twee trans vrouwen gingen mij voor en ook zij hebben het mooi gedaan. Maar het is nog niet genoeg. Er is nog veel ellende, zelfs in de drag scene. Ik wil mijn verantwoordelijkheid met trots dragen. Als ambassadrice wil ik de representatie van transgenders op een mooie manier en met respect laten zien.”

Wat was voor jou het hoogtepunt van het seizoen (naast het feit dat je gewonnen hebt)?

“Winnen is hoogtepunt voor mezelf, maar aflevering vijf waarbij mijn partner mee mocht doen was een tweede victorie. Stevie is heel belangrijk voor me. Hij volgt net als ik zijn dromen, hij heeft een succesvolle tattoo-shop. We zijn elf jaar samen, en in deze aflevering heb ik verteld hoe bijzonder ik hem vind. Hij heeft mij ontmoet als jongetje en staat achter de vrouw die ik nu ben. We staan er samen sterk voor. Zelf heb ik altijd in de spotlights gestaan, maar in deze aflevering was hij de ster.”

Wie zijn jouw voorbeelden (mensen uit de drag scene, muziek- film- of tv-wereld)?

“Dat zijn er een aantal. Om te beginnen mijn dragmoeder Gil-do-Brasil die me alles heeft geleerd. En natuurlijk Envy Peru, die het eerste seizoen van Drag Race Holland heeft gewonnen. Zij heeft een frisse wind door mijn leven geblazen. Ik ben heel oldskool die soms naar het moderne neigt. Zij is een session queen, een glamour queen, haar presence in mijn leven heeft ervoor gezorgd dat ik ook andere kanten op durf te gaan. Ik hou van dat soort mensen. Ook noem ik prinses Diana, en de reden waarom: zij volgde niet de regels, maar respecteerde ze wel. Zo ben ik ook, ik ben ook eigenwijs. Diana staat voor vriendelijkheid en wijsheid is was de koningin van de mensen. Zo wil ik ook zijn. Veel drags halen inspiratie bij oude queens. Ik ben een mix van mijn dragmoeder, van Envy, van Diana en mezelf.”

Dan is er nu het boek Stay true to who you are. Hoe is het idee ontstaan voor deze biografie?

“Na Drag Race ben ik door mensen benaderd die mijn levensverhaal aangrijpend en inspirerend vonden. In Drag Race had ik misschien maar tien minuten airtime per aflevering en zij vonden dat mijn verhaal uitgebreider verteld moest worden. Zij geloofden in dit project en zo zijn we van start gegaan. Het was niet gemakkelijk omdat ik moest graven in mijn verleden. Ik heb heel veel trauma’s gehad, maar ik ben nooit naar een psycholoog gegaan. Ik vond mezelf altijd sterk genoeg om te overwinnen. In je hoofd sluit je een deur, om deze nooit meer te openen. Alles is vergeven en klaar. Maar voor het boek moesten die deuren weer open. Dat was heftig.”

Je bent heel openhartig over je jeugdjaren, die een zwart randje hebben. Hoe was het voor jou om hierover te praten (en dit in boekvorm met de wereld te delen)?

“Ik heb veel momenten gehad waarop ik heel hard moest huilen. Ik heb nachten niet goed geslapen vanwege de herinneringen die opnieuw naar boven kwamen. Ik was bang dat het misschien verkeerd af zou lopen, dat ik het niet meer van me af zou kunnen zetten. Maar nu alles op papier staat, kan het een inspiratie zijn voor anderen als die lezen over mijn moeilijke jeugd met veel geweld, over het feit dat je alles achter je laat, over mijn transitie, over mijn abusieve relatie en over mijn besluit om hier niet meer te willen zijn. Maar ik heb alles gegeven en hoop nu dat mensen er iets moois mee kunnen doen.”

Ik hoop dat mensen die mijn boek hebben gelezen, aan anderen vertellen dat het werkt als een medicijn. Dat mensen die leven met vraagtekens, hier de antwoorden zullen vinden

“Zelf wil ik het nog een of twee keer herlezen als ik daar sterk genoeg voor ben, daarna heb ik het denk ik wel verwerkt. Het boek start slecht, maar eindigt prachtig. Als kind had ik het heel moeilijk. Ik mocht niks, zat veel alleen op mijn kamer en had het gevoel dat ik niet in deze wereld paste. Dat kan letsels achterlaten. Ik dacht altijd: ooit verandert dit. En kijk naar hoe ik nu ben… Ik leef nu in een sprookje en de relatie met mijn ouders is zoals die waar ik als kind altijd over heb gedroomd. Ik krijg nu het respect dat ze me vroeger niet gaven. Mijn vader is een slimme man, maar om hem van mentaliteit te laten veranderen was niet gemakkelijk. Met heel veel liefde is dat gelukt. Toen ik in transitie ging, moest hij daar dus ook in mee. En zo heeft hij een grote revolutie ondergaan.”

Je boek leest als een coming-of-age verhaal van iemand die heel wat obstakels heeft moeten overwinnen. Welke boodschap wil je de lezer meegeven?

“Dit boek gaat over vallen en opstaan. Ik ben geen Madonna of Kylie waarbij fans denken: dit boek moet ik hebben. Het boek gaat ook verder dan de vraag: hoe zag Vanessa er vroeger uit als jongen? Ik hoop dat mensen die mijn boek hebben gelezen, aan anderen vertellen dat het werkt als een medicijn. Dat mensen die leven met vraagtekens, hier de antwoorden zullen vinden.”

Ergens is te lezen dat het ook anno nu nog niet altijd even makkelijk is. Je eerste ervaringen met TikTok bijvoorbeeld en de negatieve reacties die je kreeg. Hoe kun je je hiertegen wapenen? Wat adviseer je anderen?

“We weten allemaal dat heel veel van wat er online te zien is, nep is. Mensen verkopen leugens. Mentale verkrachting noem ik dat. Ik ben door bepaalde mensen zo ontzettend uitgelachen dat ik dacht: ik ga ermee stoppen. Ik las alle lelijke commentaren, maar er waren ook heel veel mensen stuurden berichten als: je hebt me geholpen, of: je hebt me laten lachen. In het begin zat ik acht tot tien uur per dag op TikTok, wat nu gelukkig minder is. Tien uur voor de camera is niet zo gezond, maar het hielp me om bekend te raken. In het begin vond ik het vooral verwarrend dat er mensen bestaan die er tijd in steken om iemand belachelijk te maken. Als het nu gebeurt is het blokkeren en bye.”

Tot slot: wat zijn je plannen voor de komende tijd? 

“Samen met Marco Valk – die mij ooit ontdekte op Mykonos -  heb ik de Rotterdam Drag Show opgericht. De eerstvolgende editie komt er weer aan in september. Er is nu ook een show in Amsterdam, waarbij ik ben betrokken. Verder ben ik van plan om veel te reizen. Als het boek uitkomt, ben ik op de Dragcon in L.A. en verder heb ik klussen in Zwitserland, Praag en Nice. Hopelijk gaat door wat door kan gaan.”

Stay true who you are

Auteur: Vanessa van Cartier i.s.m. Martien Versteegh
Uitgever: Kosmos Uitgevers
Aantal pagina’s: 264
Verkrijgbaar via o.a. Bol.com

Fotografie:  Cyriel Jacobs