Sinan Can: “Ik zal tot het einde der tijden met jullie meestrijden”

Onderzoeksjournalist en gevierd programma-maker Sinan Can (44) heeft een missie: hij wil dat iedereen op elke millimeter van deze aarde wordt geaccepteerd. Can is geboren als oudste zoon van ouders van Turks-Koerdische komaf en positioneert zichzelf als ally, onder meer voor de lhbtq-gemeenschap.

Je spreekt je regelmatig uit over de lhbtq-gemeenschap. Waarom vind jij het belangrijk om een ally te zijn voor de lhbtq-gemeenschap?
“Ik vind het belangrijk om een bondgenootschap met iedereen aan te gaan. Het liefst met elk levend wezen op deze aarde, van boterbloempje tot mens. We weten dat de regenbooggemeenschap het zwaar heeft in veel landen, zelfs in Nederland van tijd tot tijd. Ik voel me verwant met de gemeenschap, vooral door mijn jeugd. Ik ben in een vrij multiculturele wijk in Nijmegen opgegroeid, de mensen die mijn ouders als eersten hielpen toen zij in Nederland kwamen wonen, was een homostel. Dat waren niet mijn biologische ooms, maar zo zag ik ze wel.”

Werd er vroeger bij jullie thuis gesproken over homoseksualiteit?
“Ja, en er kwamen vroeger ook homostellen bij ons over de vloer. Mijn moeder had lesbische vriendinnen. Er werd altijd normaal over gesproken. Mijn vader was altijd heel duidelijk: er mochten nooit opmerkingen of grappen over worden gemaakt. Als mijn broertje of ik een homoseksuele geaardheid zouden hebben, dan hadden mijn ouders dat ook te allen tijde geaccepteerd. Dat komt omdat wij in die wijk in Nijmegen alle kleuren van de regenboog en alle kleuren van de gemeenschap door elkaar leefden. Als je elkaar accepteert en respect en liefde hebt voor elkaar, is niets ongewoon.”

Vijf jaar geleden liep je mee met de Pride Walk, met een bord waarop de naam van Kara Nushi stond, een acteur uit Irak die is doodgemarteld. Heb jij de hoop dat dergelijke landen ooit een stap vooruit zullen zetten?
“Er zijn veel dingen die veranderen, zoals het bouwen van betere huizen en naar Mars willen reizen. Maar er zijn ook dingen die niet veranderen, zoals het niet accepteren van de ander. Ik ontmoette Nushi tijdens het draaien van een documentaire over IS – een ontzettend leuke, vrolijke, Iraakse acteur. Toen ik vertelde dat ik uit Nederland kwam, zei hij dat Amsterdam voor hem het paradijs was. Dat vond ik best ontroerend. Daar zou hij willen wonen om zichzelf te kunnen zijn. Hij had ervoor gekozen om ervoor uit te komen dat hij homoseksueel was. Dat vond ik moedig, maar ook heel gevaarlijk in dat land. Een paar uur na onze ontmoeting hebben ze hem gekidnapt. Ze hebben hem gemarteld en daarna vermoord en ergens bij een vuilnisbelt achtergelaten. Door mensen die zichzelf religieus noemen. Laat ik er een Koran-citaat bij pakken, daarin staat: ‘Wie een mens vermoordt, vermoordt de mensheid’. Helaas heb ik meer van dit soort verhalen gehoord, van milities in Irak die jacht maken op homoseksuele mannen en dat heel grappig vinden. Die mannen martelen, achter een auto aan slepen en als trofee meenemen. Dat zijn gruwelijke dingen waarvan je hoopt dat die in 2022 heel ver achter ons liggen. Maar het ligt niet achter ons en daar moeten we met z’n allen voor strijden. Ook als je niet tot de community behoort. Ik zie het als mijn taak om ervoor te zorgen dat iedereen overal op elke millimeter op deze aarde wordt geaccepteerd en dat niemand vernederd, vermoord, gemarteld of gediscrimineerd wordt om zijn geaardheid. Ook in Nederland moeten we nog voor veel dingen strijden. Ook hier is het nog niet klaar.”

“Mensen moeten zelf weten hoe ze hun leven inrichten en van wie ze houden. Dat heet vrijheid”

Wat gaat er in jouw ogen in Nederland niet goed?
“Overal op de wereld is discriminatie en intolerantie en overal dreigt uitsluiting. We vinden onszelf een beschaafd land en ja, je mag best jezelf zijn in dit land, maar het wordt niet door iedereen geaccepteerd. Niet lang geleden was er ineens die Nashville-verklaring, die gewoon door een politieke partij werd ondertekend. Er zijn ook groepen in onze samenleving die mensen van de regenboog-community niet accepteren, zelfs niet binnen gezinnen. Er zijn nog steeds veel jongeren die daarmee worstelen. Als ik aan hun ouders vraag wat het probleem is, zeggen ze: we vinden dit niet normaal. Maar liefde is toch normaal? Los van de familie is er de gemeenschap die het niet accepteert. Ik heb daar moeite mee, ook omdat ik een vriend had die uit het leven is gestapt omdat zijn familie hem niet accepteerde na zijn coming-out. Ze bleven maar zeggen dat hij gek was, net zo vaak tot hij het misschien ook wel echt werd, van verdriet of uit eenzaamheid. Hij stapte eruit met het idee dat er geen liefde, tolerantie of acceptatie was voor hem. Wat voor zin heeft het nog. ‘I’m a waste of space’, zei hij. Elke keer als dit onderwerp ter sprake komt, ben ik verdrietig maar ook strijdbaar. Ik wil gewoon in een wereld leven waar alle kleuren en geuren geaccepteerd worden en niemand geheimzinnig hoeft te doen over z’n geaardheid. Dat we mensen in hun waarde laten en niet oordelen. Mensen moeten zelf weten hoe ze hun leven inrichten en van wie ze houden. Dat heet vrijheid.”

En om positief af te sluiten: wat gaat er wel goed?
“We kunnen hier een Pride Walk houden en een botenparade. Ik woon in een wijk waar veel lesbische stellen wonen, daar ben ik erg trots op. Dat zijn stellen die rondom Nijmegen woonden, maar in die dorpen niet werden geaccepteerd en naar de stad zijn gekomen. Daar leven ze in volle harmonie met elkaar, dat vind ik heerlijk. Ook fijn: dat ik ben opgegroeid met vrienden die homo, lesbisch of transgender zijn. Al die mooie kleuren waarvan ik onderdeel ben en waarvoor ik tot het einde der tijden zal meestrijden als medestander en de gemeenschap blijf steunen. Ondanks dat het nog niet genoeg is in Nederland, zijn we goed onderweg en kunnen we ons gelukkig prijzen dat we hier wonen. In veel delen van de wereld is het gevaarlijk voor de gemeenschap, er zijn landen waar je zelfs in de gevangenis kunt belanden of waar de doodstraf staat op homoseksualiteit. Dus wat we hier hebben, moeten we koesteren.”

Tot slot: welke boodschap wil je meegeven?
“Respecteer, accepteer en heb elkaar gewoon lief. Zit niet te zeuren over alle verschillen in het leven, met al die verschillende labels. Liefde is liefde, of dat nou van man tot man of man tot vrouw is, dat maakt niet uit. Liefde is zo’n mooie, pure emotie. Laten we dat vooral zo wijd mogelijk verbreiden en elkaar omarmen. En koester die verschillen. Kijk naar de natuur. Een bos met allemaal dezelfde bomen is toch ook niet mooi? Al die verschillende blaadjes en bloemetjes maken het juist mooi en divers. Die diversiteit heeft zich in duizenden jaren vormgegeven. Al die verschillende manieren van leven die er bestaan. Van verdriet en humor. Hoe we muziek maken, liefhebben of eten. Daar hebben we een paar duizend jaar over gedaan en laten we dat vooral vasthouden. Omarm elkaar vooral in deze moeilijke tijden met een oorlog en een klimaat waar het niet goed mee gaat.”

Belangrijke bondgenoten

C&A heeft de lhbtq-community hoog in het vaandel. Niet alleen tijdens pride, maar altijd. C&A vindt het belangrijk om iedereen te inspireren om er goed uit te zien, maar vooral om je samen goed te voelen. ‘Together we shine’.

Daarom roept C&A de hashtag #DoAsAlliesDo in het leven – om te benadrukken dat het belangrijk is om je als bondgenoot uit te spreken. Pride is veel meer dan een kleurrijke periode voor de lhbtq-gemeenschap. Er zijn helaas nog steeds mensen die niet zo fel kunnen shinen als ze zouden willen. Soms is daar een beetje hulp van een vriend(in,) ouder, voogd of ander familielid voor nodig. C&A focust daarom ook op de bondgenoten van de regenbooggemeenschap die ervoor zorgen dat hun geliefden volledig zichzelf durven te zijn. Dat niet iedereen uit de lhbtq-community altijd zichzelf durft te zijn, kan komen door discriminatie of bijvoorbeeld door pesten op school. Juist daarom is het zo belangrijk om een ally te zijn; om voor iemand op te komen als je onrecht ziet.

Pride collectie

Met de pride-collectie wil C&A een rol spelen in positieve verandering. Een deel van de opbrengst van deze collectie gaat naar IGLYO – een internationale jeugdontwikkelingsorganisatie die zich inzet voor de rechten van lhbtq-jongeren. #DoAsAlliesDo, iglyo.com