Matthew Bourne over Sleeping Beauty: ‘Een spectaculair verhaal over de kracht van de liefde’

Matthew Bourne staat bekend om zijn talent om een klassiek stuk om te smeden tot iets spectaculair nieuws. Binnenkort is zijn ‘gotische romance’ Sleeping Beauty te zien in Koninklijk Theater Carré in Amsterdam. Aan Winq vertelt hij over zijn stijl, het belang van lhbtq-representatie in zijn werk en over het bloedstollende liefdesverhaal dat hij van Sleeping Beauty heeft gemaakt.

Het verhaal van Sleeping Beauty – A Gothic Romance begint in 1890. De goede feeën zegenen baby Aurora in haar slaapkamer, voordat ze door de donkere fee Carabosse vervloekt wordt, om als volwassene in een eeuwige slaap te raken. Aurora groeit op. Count Lilac – een van de goede feeën - wil Aurora redden. Hij kan de vloek niet breken, maar verandert deze: Aurora zal 100 jaar slapen, maar wakker gekust kunnen worden door haar ware liefde.

Het is 1911 en Caraboc, de zoon van Carabosse, zoekt wraak voor zijn inmiddels overleden moeder. Aurora is verliefd geworden op Leo, de tuinman van het paleis. Terwijl ze met hem in de tuinen danst, wordt ze geprikt door de zwarte roos van Caraboc. Zo begint haar 100-jarige slaap. Count Lilac openbaart zich als een vampier en bijt Leo, waardoor Leo het eeuwige leven ontvangt en kan wachten op zijn Aurora. Als Leo Aurora na 100 jaar eindelijk wakker kust, ontvoert Caradoc hem meteen. Komen Aurora en Leo ooit nog bij elkaar?

Sir Matthew Bourne (1960) is de bedenker van Sleeping Beauty – A Gothic Romance. Hij geldt als de spannendste choreograaf van het hedendaagse ballet en staat bekend om zijn talent voor het opnieuw vormgeven van klassieke werken. Zo voerde hij het beroemde Zwanenmeer uit met een volledig mannelijk Corps de Ballet, onder de titel Swan Lake. 

Ook bewerkte hij de bekendste opera van Bizet, Carmen, tot een waar dans- en muziekspektakel met de naam The Car Man. En nu is er dus Sleeping Beauty, met de onvergetelijke score van Tsjaikovski. Met weelderige decors en kostuums, expressieve belichting en grootse vertellingen brengt het balletgezelschap New Adventures het geliefde sprookje tot leven.

Bourne is choreograaf en artistiek directeur van New Adventures. Hij begon zijn carrière als danser in Londen en zijn Swan Lake was een wereldwijde hit. Hij won er twee Tony Awards mee: voor Beste Choreograaf en Beste Regisseur. Andere bekende werken van zijn hand zijn Nutcracker!, Cinderella, Edward Scissorhands, Dorian Gray, The Red Shoes en Romeo and Juliet. Sleeping Beauty stamt uit 2012 en wordt nu voor het eerst opgevoerd in Nederland.

Je staat bekend om je spectaculaire herinterpretaties van klassieke balletstukken. Hoe zou je je eigen stijl omschrijven?

“Wat ik maak, is eerder danstheater dan klassiek ballet. Ik vertel de verhalen van beroemde balletten van bijvoorbeeld Tsjaikovski, maar ik voeg daar mijn eigen ideeën en interpretaties aan toe. In wezen zijn het nieuwe, avontuurlijke stukken die ik ervan maak. Ik vertel verhalen zonder woorden. Verder staat mijn werk bekend vanwege de humor en het spectaculaire ontwerp van de decors en kostuums. Daarin onderscheid ik me van anderen en dat is ook wat de mensen van mij verwachten.”

Hoe belangrijk is het voor je om lhbtq-representatie te laten zien in je werk?

“Ik doe dit werk sinds de late jaren tachtig, dus al 35 jaar. Al die tijd is het belangrijk voor mij geweest, het is een deel van mijn leven en van mijn werk. De klassieke dans was destijds puur man-vrouw, er was nauwelijks representatie. Nu komt lhbtq-representatie niet altijd letterlijk terug in mijn werk, Sleeping Beauty is bijvoorbeeld geen lhbtq-verhaal. Maar toen ik midden jaren negentig met een versie Swan Lake kwam waarin alleen mannelijke dansers waren te zien, was de wereld te klein.”

“In 1995 vonden mensen het choquerend en controversieel. Mensen liepen de zaal uit. Dat is tegenwoordig gelukkig wel anders. Mijn stukken worden gezien als shows voor de hele familie waar ze het hele gezin op trakteren. Nu vieren ze die diversiteit. Het is geaccepteerd door het grote publiek. Dat vind ik heel belangrijk en daar ben ik trots op. En ook op het feit dat ik door de jaren heen een grote schare gay fans heb gekregen die heel betrokken zijn bij wat ik maak.”

Wat is de kracht van het verhaal van Sleeping Beauty?

“Om heel eerlijk te zijn: aanvankelijk was ik niet gek op het verhaal. De muziek van Tsjaikovski vond ik geweldig, maar het idee dat iemand een prinses wakker kust en meteen verliefd wordt? Nee. Ik zocht dus naar een andere benadering en maakte er mijn eigen verhaal van over de kracht van liefde die wordt versterkt met de jaren.

In mijn versie kenden Aurora en Leo elkaar al. Hij werkte als tuinman in haar omgeving en nadat zij wordt vervloekt met die 100 jaar slaap, zoekt hij naar een manier waarop hij er voor haar kan zijn. Daar komen nu ook vampiers bij kijken: Count Lilac verandert van een fee in een vampier en geeft Leo het eeuwige leven zodat hij op Aurora kan wachten tot ze wakker wordt. Het is een romantisch verhaal van twee mensen die na lange tijd weer samenkomen. The power of love.”

Zijn er overeenkomsten tussen Sleeping Beauty en eerdere stukken, zoals Swan Lake?

“Swan Lake heeft een groot deel van mijn leven veranderd. Ook heeft het stuk tot veel veranderingen geleid in de danswereld, niet alleen in Groot-Brittannië maar overal ter wereld. Er kwam ineens een nieuw publiek naar de theaters. Die mensen zien werken die zijn gebaseerd op bestaande verhalen, maar dan op een andere manier.

Zo had ik Cinderella gesitueerd in de jaren ’40. The Car Man was een film noir-achtige versie van de opera Carmen, die vorig jaar nog groots werd opgevoerd in de Royal Albert Hall in Londen. Ik vertel een verhaal alsof het een film is. Mensen krijgen vooraf geen programma of scenario. Ze hebben misschien kennis van het oorspronkelijke verhaal, maar ik wil ze met mijn versies verrassen en uitdagen. En niet het einde verklappen, ook dat zal zich vanzelf openbaren.”

De naam van het stuk is Sleeping Beauty – A Gothic Romance. Hoe duister gaat het worden?

“Het is duister, maar op een goede manier. Er zijn weliswaar vampiers, maar het is niet eng. Het verhaal begint in 1890, een tijd waarin veel gothic literatuur is verschenen vol feeën en vampiers. Door de tijdssprongen is er een variatie van dansstijlen door de jaren heen. Het is theatraal en spectaculair en er is voor iedereen iets te zien. Zo speelt een pop de eerste scènes waarin Aurora nog een baby is.”

Tot slot een filosofische vraag: vind je dat volwassenen zich meer zouden moeten openstellen voor sprookjes in het echte leven?

“Dat zou prachtig zijn, dus waarom niet? Een sprookje heeft een happy end, maar gaat over de weg daarnaartoe. Het is een reis, een speurtocht, een uitdaging of een strijd wellicht om daar te komen, maar ga ervoor. Als je het zo bekijkt, is dat waar het leven om draait. Een happy end is mogelijk voor iedereen, dat is mijn boodschap.”

Informatie en tickets

Sleeping Beauty – A Gothic Romance is te zien van 2 tot en met 7 mei in Koninklijk Theater Carré in Amsterdam. De speelduur is 2 uur en 15 minuten. Kijk voor kaarten en meer informatie op Carre.nl/voorstelling/sleeping-beauty.