Eward Koning: “Veel queers voelen zich niet veilig om in party dress deze kant op te komen”

Er was eens een stad die zichzelf de Gay Capital of the World noemde. De Reguliersdwarsstraat was toen de hoofdstraat van die stad. Jaren later speelt Eward Koning een professionaliseringswedstrijd om zijn straat relevant te houden in de harten van de bezoekers.

Tien jaar geleden is Eward Koning (57), na lang bij Defensie te hebben gewerkt, een kledingwinkel in de Reguliersdwarsstraat in Amsterdam begonnen. Inmiddels is die winkel veranderd in een hair & beauty-concept, is Koning voorzitter van de ondernemersvereniging van ‘de straat’, vormt hij samen met Robbert Overmeer de Roze Ambassade en neemt hij, met die pet op, ook deel aan de Regenboog Veiligheidsalliantie (RVA) in Amsterdam.

“In het begin ben ik zoekende geweest naar mijn rol in de Reguliers. Essentiële vragen drongen zich op: wat willen we eigenlijk met deze straat? De ondernemersvereniging is toen met vijf thema’s aan de slag gegaan: de straat moest schoon en veilig zijn, het aanzicht ervan moest groener, duurzaamheid verdiende meer aandacht – energiescans, waterloze urinoirs – het kwam allemaal voorbij. En als vijfde belangrijke thema: we gingen meer evenementen opzetten. Pride en Koningsdag waren er natuurlijk al, maar wij wilden meer doelgroepen aanspreken. Vijf jaar geleden zijn we een partnership met het RAI-conferentiecentrum gestart: voor een paar uur sluiten we de straat dan af en krijgen zo’n vierduizend congresbezoekers exclusief toegang tot de bars en restaurants. Maar wat hebben bankdirecteuren in onze queer straat te zoeken, vragen mensen zich dan wel af. Hoe ver ga je daarin? Zoiets moet je afwegen en tot een enkele keer per jaar beperken; de identiteit van de Reguliersdwarsstraat mag niet verloren gaan. En we proberen ook nieuwe dingen uit: het Diversity Deck is nieuw, tijdens Eurovision in 2022 hebben we dat voor het eerst geopend en met Pride hebben we dat weer gedaan. Gelukkig heb ik tijdens de drukke dagen hulp gekregen. Valy Pintuic van de beide Blend-bars ontfermt zich over de horeca en het entertainment en ik bemoei mij meer met de vergunningen, contact met politie en crowd management.”

“In een ideale wereld staan we 365 dagen per jaar schouder aan schouder en op de schouders van al diegenen die ons voorgingen”

Moeizame start Queer Amsterdam

Pride. Dit jaar was dat een beetje anders dan voorheen. Pride werd dit jaar namelijk toegekend aan twee organisaties die beide, na elkaar, een eigen pride week organiseerden. De tweede week door Pride Amsterdam en de eerste week was in handen van het splinternieuwe Queer Amsterdam. “Ik ben betrokken geweest bij de oprichting van Queer Amsterdam. Dat bij zo’n initiatief niet alles meteen gemakkelijk gaat, is niet zo gek, de ambities waren hoog en de tijd was kort. In vijf maanden moest er een visie op papier komen, een programma en een vergunningsaanvraag de deur uit. Verder heb je te maken met mensen die elkaar nauwelijks kennen en die moeten het eens worden over fundamentele vraagstukken. Hoe verenig je activisme? De groepen die nu Queer Amsterdam vormen, bevechten meer dan ooit hun plek en dat is hartstikke goed. Queer personen van kleur hebben immers niet alleen te maken met discriminatie op grond van gender of seksualiteit maar ook van racisme. Ik zou willen dat alle leden van de regenboogfamilie schouder aan schouder staan met oog voor elkaars verschillen. Idealiter versterk je elkaar waar je tegenwoordig nogal eens uitsluiting en tegenwerking ziet. Dat versterken is hard nodig want de anti-lhbtq-sentimenten rukken op. Kijk naar Italië, waar lesbische moeders uit geboorteaktes worden verwijderd, naar Oeganda, waar recent de doodstraf voor queers is ingevoerd en de Verenigde Staten, waar dragshows worden verboden.”

Om de activiteiten in de Reguliers verder te professionaliseren, is de straat in 2015 een ‘Biz’ geworden: een afgebakend gebied waar ondernemers samen investeren in de kwaliteit van hun bedrijfsomgeving. Iedere ondernemer doet mee en betaalt via de belastingen. En de gemeente helpt ook. Enkele jaren geleden is er geautomatiseerde sfeerverlichting aangelegd die om twee uur ’s nachts, bij sluitingstijd, fel aangaat – dit vergroot de veiligheid in de straat.

Veiligheid wordt ook in de Reguliers steeds urgenter. “Mensen kunnen tegenwoordig gebruikmaken van onze Dress & Dance – dat is een mogelijkheid om je hier, in een safe(r) space om te kleden en in de make-up te gaan. Veel queers voelen zich jammer genoeg toch niet meer veilig om in party dress deze kant op te komen. Ik ben daar echt bezorgd over. Wij hebben niet voor niets twaalf grote harten in de straat opgehangen om maar weer eens aandacht te vragen voor de toenemende agressie tegen queer personen.”

Dragqueen onder de auto

Om een vuist te maken tegen die agressie is in 2021 de Regenboog Veiligheidsalliantie in het leven geroepen. Deze bestaat uit een aantal Amsterdamse queer organisaties die vier keer per jaar overleg hebben met ‘de driehoek’: de burgemeester, hoofdofficier van justitie en de hoofdcommissaris van politie. “Ik zit daar ook in. In die bijeenkomsten bespreken wij wat er structureel beter kan, maar er zijn ook incidenten die om aandacht schreeuwen. Onze gemeenschap – en dan met name de dragqueens – worstelt al lang met de taxi’s in Amsterdam. Meiden worden keer op keer niet meegenomen, taxi’s keren om als ze een pruik zien en drags worden door chauffeurs oneerbaar benaderd. Alsof dat allemaal niet erg genoeg is, is dragqueen Skyla Versai tijdens afgelopen pride aangereden door een taxichauffeur. Dat is gefilmd en iedereen kan zien dat dit niet per ongeluk ging. Met de Regenboog Veiligheidsalliantie hebben wij directies van de drie grote taxibedrijven – Bolt, TCA en Uber – in een gezamenlijke bijeenkomst recent kunnen spreken over het onderwerp veiligheid. Wat hier uitkomt is nu nog ongewis, maar dan moet je denken aan het creëren van awareness bij de chauffeurs en mogelijk vertrouwde taxi’s belonen met een regenboogvignet zodat mensen weten dat zij hierin in ieder geval veilig zijn. Eigenlijk best raar dat je tot dit soort maatregelen moet overgaan. Elke taxi zou immers veilig moeten zijn maar daarvoor is een cultuuromslag nodig en dat is een kwestie van een lange adem.”

“Alsof dat allemaal niet erg genoeg is, is dragqueen Skyla Versai tijdens afgelopen pride aangereden door een taxichauffeur”

Koning zit namens ‘de Roze Ambassade’ in de Regenboog Veiligheidsalliantie. “De Roze Ambassade is ontstaan als een samenwerking tussen Robbert Overmeer (eigenaar van Brug 34) en mij. Wij proberen op informele en formele wijze de mensen in de Amsterdamse queer scene met elkaar te verbinden. Onlangs is ons team uitgebreid met wat jongere mensen die zowel de activistische groepen goed kennen en ervaring hebben op internationaal gebied. Onze insteek is vooral het gehele jaar door queer thema’s op de agenda krijgen. Nadrukkelijk niet alleen tijdens Queer & Pride. In een ideale wereld staan we 365 dagen per jaar schouder aan schouder en op de schouders van al diegenen die ons voorgingen.”