“Club Church heeft een voorbeeldfunctie voor de hele maatschappij”

Voor zijn eerste bezoek aan Club Church had filmmaker Robin Vogel nog nooit van de club gehoord. De vrijheid die hij daar ontdekte, zette hem aan het denken: wat als er een wereld zou zijn zonder grenzen? In zijn eerste film Weg van de kerk zoekt hij een antwoord op die vraag.

Wat trof je aan tijdens je eerste bezoek aan Church?
"Mijn eerste avond was tijdens (Z)onderbroek. Tijdens die avond dansen bezoekers in onderbroeken en jockstraps en is er veel expliciete seks. Ik had eerder feestjes bezocht als La Demence, maar dit was een stap verder. Ik vond het in eerste instantie banaal en zelfs wel ordinair. Ik begreep het niet zo goed, maar mijn toenmalige vriendje was er wel enthousiast over. Ik was toen 28, hij nog maar 20, maar seksueel gezien was hij verder dan ik. Met hem heb ik een soort tweede puberteit meegemaakt. Mijn eerste keer seks in de club was nog niet zo open en bloot. Maar als iedereen om je heen er andere grenzen op nahoudt, ga je die van jou ook sneller verleggen."

Was het de eerste keer dat je in aanraking kwam met openbare seks?
"Ik was wel vaker in tenten geweest met een darkroom. De sfeer in die tenten is vaak heel donker. Dat is in Church niet zo, daar weten ze seks en feest te combineren. Dat is uniek. Daardoor komen er ook heel veel verschillende mensen, zowel qua leeftijd als etniciteit. Ik denk dat mensen bij Church meer zichzelf zijn. Ze hoeven niet te pretenderen. Dat is in de mainstream gayscene niet altijd het geval. Toch is het een beperkt begrip van emancipatie. Als je alleen maar vrij jezelf kunt zijn in een bepaalde club, en niet in de wereld daarbuiten, is er nog steeds geen sprake van emancipatie. Dat wordt het pas wanneer je er openlijk over kunt praten. Zoals ik nu doe."

"Homoseksualiteit is geaccepteerd, maar wel binnen een bepaald heteroseksueel kader"

Waarom wilde je een film maken over Club Church?
"De film gaat niet specifiek over de Church. Ik gebruik de club als voorbeeld. Wat als er een wereld zou zijn zonder grenzen? Die vraag stel ik in mijn film. Church is een redelijk toegankelijke minimaatschappij. Het is er helemaal niet zo extreem als sommige mensen allicht vermoeden. Wat ik daarbij zo mooi vind aan Church is dat daar alle rangen en standen verdwijnen. Wanneer je letterlijk alle kleding uittrekt, maakt het niet meer uit of je een jurist bent of een krantenjongen. Op dat moment draait het om de persoon. Dat concept van menselijk contact toepassen op grotere schaal zou heel mooi zijn. Een club als Church heeft in die zin een voorbeeldfunctie voor de hele maatschappij. Wat als we niet allemaal oordelen? Wat als het niet uitmaakt of iemand moslim is? Wat als iedereen gewoon mag zijn wie ze zijn en de rest daar niet de hele tijd iets van vindt? Dat gegeven begrijpen ze bij Church heel goed."

Kampt Church met veel vooroordelen?
"In de mainstream gayscene wordt er veel over deze scene geoordeeld. 'O, ga jij naar Church, ben je zo’n homo?' Homoseksualiteit is geaccepteerd, maar wel binnen een bepaald heteroseksueel kader. Als je daarvan afwijkt, kom je toch weer in een taboesfeer terecht. Het probleem is dat daardoor veel mensen er een dubbelleven op nahouden. Er zijn keurige homo’s met een vriend, die in het weekend stiekem los gaan in een orgie. Omdat de gayscene die mensen zelf vaak ook verketterd, wordt dat versterkt. Ik had een dubbelleven kunnen leiden of ik kon er een film over maken. Ik koos voor dat laatste."

Je eerste film en dan meteen over jezelf. Waarom was dat zo belangrijk voor je?
"Ik bevind me normaliter altijd achter de schermen. In deze film ga ik letterlijk met de billen bloot. In het begin vond ik dat heel lastig. Ik ben echter een personage in de film, het is niet een-op-een mezelf. Het bleek lastig een film te maken die meer was dan een caleidoscopische rondleiding door die tent. Ik had een dramatisch vehikel nodig om een breed publiek te kunnen aanspreken. Uiteindelijk bleek dat ik dat zelf was. Ik neem je als kijker mee naar de Church. Door het persoonlijk te maken, kan ik veel makkelijker vragen stellen zonder dat het moralistisch wordt. Ik stel de vragen namelijk aan mezelf. Als je niet genoeg van jezelf deelt, is het voor een ander ook heel moeilijk je te begrijpen. Dat is de reden dat ik zo open mogelijk ben. Op die manier wordt het geen rariteitenkabinet."

Wordt er in Club Church minder geoordeeld dan in de mainstream gayscene?
"Ja, op alle vlakken. Er zijn altijd mensen die er andere grenzen op nahouden dan jijzelf. Ik zag er genoeg dingen waar ik mezelf niet mee identificeerde, maar je hoeft je nergens voor te schamen. Daarbij is het heel fijn dat anderen verder gaan. Als iemand met ballstrechers staat te dansen, is voor mij de drempel ineens niet meer zo hoog om een boxerpakje met open achterkant aan te trekken."

"Tot de voorvertoning was er bij sommigen angst dat de film stigmatiserend zou zijn"

Hoe reageerden de eigenaren op jouw idee om een film over de club te maken?
"Ze waren enthousiast, maar ook een beetje huiverig. Nu ze het eindresultaat zien, zijn ze er ontzettend blij mee. Je kunt er niet zomaar filmen. Het voordeel is dat ik al een vaste gast was en veel mensen erover had gesproken. Ik had dus al een grote achterban. Toen ik ging filmen tijdens (Z)onderbroek, was een van de eigenaren erbij en liet de portier iedereen weten dat er gefilmd werd. Mensen die naakt aan het dansen waren, heb ik persoonlijk benaderd. Toch staat er aan het einde van de film een disclaimer. Tot de voorvertoning was er bij sommigen angst dat de film stigmatiserend zou zijn. Het is, denk ik, juist een film geworden die zorgt voor meer emancipatie. Dat maakt mensen trots, hoop ik."

Waarom wilde je je moeder zo graag betrekken in deze film?
"Mijn moeder is veel preutser dan mijn vader en zusje. Haar aversie tegen Club Church heeft niets met homoseksualiteit te maken, maar met die vrije seksuele moraal. Toch zie ik in die scene bepaalde kwaliteiten, die wel aansluiten bij het wereldbeeld dat mijn moeder heeft, zoals gelijkheid, onderling respect en een vrije samenleving. Ik hoopte dat als ik haar zou interviewen, ze zou inzien waarom het voor mij zo belangrijk is. Dat is niet gelukt, maar ik heb wel een ander inzicht verkregen door haar. Zoals ze in de film zegt, ze hóéft het ook niet te begrijpen. Er zijn ook dingen van haar die ik niet snap. Dat is prima, zolang het onze relatie niet in de weg staat. De seksscènes hadden van haar niet gehoeven, maar uiteindelijk is ze trots dat ze in de film zit. Ze was mijn eerste crowdfunder."

Niet alleen je moeder, ook je oudoom Ton is een belangrijk personage in de docu.
"Oom Ton was ook homo. Toen ik uit de kast kwam is onze vriendschap ontstaan. We gingen samen reizen en hebben veel gepraat. In de film zet ik onze generaties tegenover elkaar. In zijn jonge jaren durfde hij zich niet open te stellen, zich in die seksuele wereld te storten. Doordat ik zo open vertelde over mijn avonturen in Club Church, is hij ook meer open geworden. De laatste tien jaar van zijn leven waren de mooiste, zei hij, en dat kwam door mijn verhalen. Ik denk dat veel mensen geslotener leven dan nodig, omdat ze bang zijn anders veroordeeld te worden. Op die manier blijft vrijer omgaan met seks een taboe."