“De houding van mensen wordt anders als je zegt dat je homo bent”

Fotograaf Arjan Spannenburg presenteerde op 11 oktober het fotoboek Estranged. Een fotoboek met 23 portretten van queer jongeren en hun verhalen.

Kun je meer over het fotoboek vertellen?
“Het idee voor Estranged is dat vrijwel iedereen in de regenbooggemeenschap een situatie voor de geest kan halen, waarin ze zich niet veilig of geaccepteerd voelden. Ondanks dat er altijd wordt gezegd dat Nederland een tolerant land is, hoorde ik de afgelopen jaren steeds vaker verhalen van lhbti+ jongeren die opgewacht, uitgescholden en soms zelfs werden aangevallen. Vaak voelde ze door dit soort situaties de noodzaak om hun gedrag of uiterlijk aan te passen, om zo niet op te vallen. Juist dit soort gebeurtenissen zorgen ervoor dat veel jongeren een deel van zichzelf terug de kast in duwen, een deel dat we als samenleving vaak niet meer zien. Daarom wilde ik met dit project juist deze verborgen delen van de nieuwe lhbti+ generatie weer zichtbaar maken. Om zo de pijnlijke waarheid onder ogen te brengen.”

Waar bestaat het boek uit?
“Het boek bestaat uit 23 portretten van jongeren met diverse achtergronden. Ze staan vaak deels naakt op de foto, om zo het kwetsbare verborgen deel van hen te visualiseren. De geportretteerden hebben we midden in de natuur gefotografeerd, dit staat symbool voor de diversiteit van milieus waarin de jongeren opgroeien. Soms rijk en vruchtbaar, terwijl anderen het met veel minder moesten doen. Aanvullend op de beelden die ik heb gemaakt heb ik journalist Max Govers gevraagd verhalen over hun ervaringen te schrijven.”

Waarom vind je het zo belangrijk hun verhalen te vertellen?
“Het valt mij de laatste jaren steeds vaker op hoe ik mijn gedrag of mijn taalgebruik ‘even’ aanpaste als het gaat om homo zijn. Om de één of andere reden voelde ik me toch best vaak niet op mijn gemak om overal gewoon mijzelf te kunnen zijn. Ik ben beroepsmilitair. Waar je als militair vaak gezien wordt als stoer, verandert de houding van mensen soms nog wel eens als je vertelt dat je homo bent. Ze kijken ineens anders naar je. Daarnaast hoorde ik tijdens fotoprojecten van de jongeren, hoe ze soms plekken vermeden, gepest werden op school en hierdoor anders door het leven gingen. Anno 2022 vind ik het pijnlijk om nog steeds dit soort dingen te horen, maar er kan pas iets aan gedaan worden als het zichtbaar is.”

“Sommige verhalen kunnen vrij pijnlijk zijn”

Wat is je het meest bijgebleven tijdens het fotograferen van deze serie?
“Het is moeilijk om je verhaal te vertellen omdat het vaak confronterend of ongemakkelijk kan zijn. Toch stonden de geportretteerden er vaak voor open om tijdens het project hun verhalen te vertellen. De realiteit is dat veel lhbti+ jongeren te maken hebben gehad met negatieve ervaringen, dit lijkt vaker voor te komen dan dat ik eigenlijk had verwacht of misschien wel gehoopt. Mijn conclusie is dan ook dat er eigenlijk te weinig wordt gepraat over dit soort ervaringen. Toch zou je hier veel steun uit kunnen halen, als je weet dat anderen dezelfde soort ervaringen hebben. Daarnaast is het makkelijk om je verhaal kwijt te kunnen bij iemand die jou echt begrijpt, omdat die hetzelfde of iets vergelijkbaars mee heeft gemaakt. Voor het boek heb ik Max als eerste gevraagd om zijn eigen verhaal op te schrijven. Daarmee was de grondslag voor het boek gelegd en werd de drempel voor anderen kleiner om ook hun eigen ervaringen te delen.”

Wat hoop jij te bereiken met het delen van deze verhalen en foto’s?
“Dit project heb ik gemaakt met laagdrempeligheid in gedachten, zodat het toegankelijk is voor mensen die weinig weten over de regenbooggemeenschap. Zij die fundamentalistisch tegen ons zijn, zal ik nooit kunnen overtuigen om rekening met ons te houden. De grote middenmassa die er niet bij stilstaat hoe het is om lhbti+ te zijn, wil ik de beelden laten zien en de verhalen laten horen. Zij zijn de grote groep mensen die we nodig hebben voor verandering. Als zij zich positief uitspreken en opkomen voor de regenbooggemeenschap, dan worden de haters vanzelf een kleine nietszeggende minderheid.”

In De Nederlandsche Bank is een langlopende expositie met 8 beelden uit Estranged. Het boek is hier te koop.