FOK ME HOKJE maakt gehakt van de Nederlandse hokjesgeest

In FOK ME HOKJE neemt Studio 52nd starre misvattingen over geslacht, gender en seksuele oriëntatie op de hak, soms letterlijk. Het resulteert in een educatieve voorstelling voor jong en – waarschijnlijk bovenal – oud. 

Aan de voorstelling FOK ME HOKJE ging een intensief schrijftraject vooraf. Producent Studio 52nd vroeg een diverse groep jongeren – van cis tot trans, van homo tot hetero – op te tekenen welke rol gender en seksualiteit spelen in hun leven. In het bijzonder beschreven de jongeren in welke hokjes zij niet langer geplaatst wensen te worden. Regisseur Gable Roelofsen destilleerde uit hun verhalen statements, scènes en sketches, die hij aaneenreeg tot een collagevoorstelling over de Nederlandse hokjesgeest.

Gender for dummies

FOK ME HOKJE trapt af met een spoedcollege genderidentiteit, waarbij een fictieve professor en zijn assistenten het publiek in razendsnel tempo het verschil bijbrengen tussen gender, sekse en seksuele oriëntatie, alsmede het onderscheid tussen genderidentiteit (hoe iemand zich identificeert) en genderexpressie (hoe iemand zich presenteert). Die expressiviteit echoot in de rest van de voorstelling op vernuftige wijze na in de vele kledingwissels die de acteurs ondergaan. 

“Wie beweert dat gay en trans tegennatuurlijk zijn, moet beter zijn huiswerk doen“

Met deze inleiding achter de rug spelen acteurs Dionisio Matias (Bonte Hond), Diederik Kreike (o.a. bekend van VPRO’s Koken met konijnen) en Smita James (Shrew Her) vervolgens een reeks scènes en situaties waarin mensen, maar ook dieren de cisgender heteronorm kritisch bevragen en de draak steken met hen die halstarrig vasthouden aan een bekrompen wereldbeeld. Met name Kreike weet daarbij met diens indrukwekkende spel keer op de keer de lachers – en huilers – op diens hand te krijgen.

Dierenrijk

In de voorstelling ligt veel focus op de eerdergenoemde dieren, zowel in spel als aankleding. Vooropgesteld: het zou er niet toe hoeven doen, maar wie beweert dat gay en trans tegennatuurlijk zijn, blijkt beter zijn huiswerk te moeten doen. Zo herinnert FOK ME HOKJE toeschouwers er fijntjes aan dat homoseksueel contact met regelmaat voorkomt onder bijvoorbeeld pinguïns en olifanten en dat anemoonvismannetjes en zekere hagedissoorten eigenhandig van geslacht kunnen veranderen. Impliciet wordt zo onderstreept dat het vooral de mens is die zich met man en macht vasthoudt aan de heteronorm en de harde tweedeling man-vrouw.

Ontroerend

FOK ME HOKJE kijkt weg als een theatrale voorlichting, die, gezien het gruwelijke incident dat plaatsvond aan de vooravond van Pride Amsterdam, helaas nog steeds urgenter is dan die zou moeten zijn. Menig kijker zal er een hoop van opsteken, ook al voelt de voorstelling bij vlagen wat overweldigend door de veelheid aan boodschappen die de makers willen overbrengen in een klein uur. Tegelijkertijd biedt juist dat brede spectrum aan perspectieven aanknooppunten voor allerlei verschillende klassen – de voorstelling wordt uiteindelijk met name op scholen gespeeld.

Tegen het eind lezen de drie acteurs teksten voor van een aantal jongeren op wier ervaringen FOK ME HOKJE gebaseerd werd. Hier weet de voorstelling te ontroeren. De soms schrijnende, dan weer schitterende reflecties van de nieuwe generatie getuigen namelijk uiteindelijk vooral van een onmiskenbare moed.

FOK ME HOKJE is tijdens Pride Amsterdam te zien op diverse locaties in Amsterdam. Iedere avond is er een nagesprek met een ander thema, geleid door een bijzondere gast. Daarna tourt de voorstelling langs scholen. Meer info en tickets vind je op studio52nd.nl. 

Beeld: Robert van der Ree