Four Lives: Een serie over de slachtoffers van de Grindr-killer

BBC-Miniserie Four Lives volgt de verhalen van vier jonge homoseksuele mannen die in 2014 en 2015 ten prooi vielen aan de zogenaamde ‘Grindr killer’. Winq sprak met bedenker Neil McKay: “De dader mocht absoluut niet in de schijnwerpers.”

Aan het eind van de slotaflevering van Four Lives, een aangrijpende en ronduit shockerende Britse miniserie van de BBC, spreekt Sarah Sak (gespeeld door Sheridan Smith) moeder van een van de slachtoffers van seriemoordenaar Stephen Port de volgende zinnen uit: “Deze zaak was een rámp. Of het nou komt door luiheid, homofobie, bezuinigingen of allemaal, er zijn jongens van het leven beroofd. Als dit is hoe de politie werkt, dan is het systeem kapot”. De dramaserie is gebaseerd op ware feiten en behalve Smith tekenden Stephen Merchant, Rufus Jones en Ben Cartwright voor de belangrijkste hoofdrollen.

Four Lives gaat over de moord op vier jonge homoseksuele mannen in Londen in 2014 en 2015, gepleegd door Stephen Port, ook wel bekend als de zogenaamde ‘Grindr Killer’. Hij kwam zijn slachtoffers op het spoor door gay dating sites en apps (zoals Grindr) af te struinen en zit inmiddels levenslang in de gevangenis voor het drogeren en doden van Anthony Walgate (23), Gabriel Kovari (22), Daniel Whitworth (21) en Jack Taylor (21). Ook zou hij vele tientallen andere jongens hebben gedrogeerd en verkracht.

De vier moorden vonden plaats in de Oost-Londense wijk Barking, waar de politie nauwelijks in actie kwam. In december 2021 werd na uitgebreid onderzoek vastgesteld dat ‘fundamentele fouten van de politie waarschijnlijk hebben bijgedragen aan drie van de vier sterfgevallen’. De families van de slachtoffers spreken dan ook over ‘een van de grootste institutionele dwalingen in de moderne geschiedenis’. Ze vinden – zo staat ook op de aftiteling te lezen – dat de werkwijze van de politie voor een deel beïnvloed werd door homofobe opvattingen. De politie is het daar niet mee eens.

cruciale goedkeuring

De driedelige serie werd geschreven door Neil McKay, die voor het verhaal sprak met tientallen direct betrokkenen, familieleden, bekenden en vrienden van de slachtoffers. Vanuit zijn huis in Noord-Engeland vertelt hij hoe Four Lives precies tot stand is gekomen. “Mijn collega Jeff Pope en ik werden benaderd door Piers Wenger, die op dat moment Hoofd Drama van de BBC was”, vertelt McKay. “Hij had een documentaire over de zaak gezien en vroeg zich af of het verhaal niet geschikt was voor een dramaserie. Zoals ik meestal doe, heb ik toen eerst een afspraak gemaakt met de familieleden van de slachtoffers. Als zij er niet achter hadden gestaan, was ik er nooit aan begonnen.”

McKays eerste ontmoeting was met Sarah Sak, de moeder van het eerste slachtoffer. De wijze waarop zij de politie haast moest smeken om meer informatie te krijgen, vormt het uitgangspunt van de serie, vandaar dat haar medewerking en goedkeuring cruciaal was. “Ik ben naar Hull afgereisd, waar Anthony oorspronkelijk vandaan kwam. Sarah zag het wel zitten, waarna het contact met de andere familieleden snel was gelegd.”

Bij de Slowaakse Gabriel Kovari, het tweede slachtoffer, lag dat lastiger, omdat hij geen familie had in het Verenigd Koninkrijk. “Toch wist ik in contact te komen met twee mensen die hem in de laatste fase van zijn leven goed hebben gekend.”

verdachte omstandigheden

De totstandkoming van de serie was een lang en ingewikkeld proces, dat ruim twee jaar in beslag nam. McKay: “We kozen met opzet voor het verhaal van de vier jongens en de impact van de gebeurtenissen op hun families. De dader wilden we absoluut niet in de schijnwerpers zetten. Ik hoop en denk ook wel dat we daarin zijn geslaagd.”

Waarom vond McKay het eigenlijk zo belangrijk om dit verhaal te vertellen? “Omdat er zoveel is misgegaan”, klinkt het vastbesloten. “Wanneer zoals bij de vier jongens in Barking een lijk wordt aangetroffen, bekijkt de politie volgens de Britse wet de situatie op twee manieren. Gaat het om ‘onverklaarbare omstandigheden’ of zijn het ‘verdachte omstandigheden’ waarbij de persoon om het leven is gekomen? Opvallend is dat er in de zaken van alle vier deze jongens werd uitgegaan van ‘onverklaarbare omstandigheden’. In zo’n situatie worden veel minder middelen ingezet. Er wordt geen grondig onderzoek verricht, zoals bij ‘verdachte omstandigheden’ normaal gesproken wel gebeurt.”

In de serie kun je zien dat een van de lichamen letterlijk voor de voordeur van Stephen Port werd aangetroffen. “En de anderen lagen op een kerkhof op een steenworp afstand van zijn huis”, vertelt McKay. “Twee in dezelfde houding tegen een muurtje, en de ander bijna aan de andere kant van de muur. Als dát geen verdachte omstandigheden waren, dan weet ik het ook niet meer.”

onverschillig

Volgens McKay is er bij de politie absoluut geen boze opzet in het spel geweest. “Ze hadden gewoon niet echt interesse in wat er gebeurde.” McKay denkt dat de politiemensen die de vier zaken onderzochten een vrij onverschillige houding hadden. Vooroordelen zouden daar weleens een rol bij gespeeld kunnen hebben. “Misschien werd er gedacht dat alle jonge homo’s drugs gebruiken, ze veel wisselende contacten hebben en overdosis op de loer ligt. Terwijl, als ze de moeite hadden genomen om naar de individuen te kijken en met hun families te praten, dan waren ze waarschijnlijk tot andere bevindingen gekomen.”

Four Lives werd begin januari 2023 uitgezonden door de BBC en kreeg lovende kritieken. Behalve een hoge waardering op IMDB (7,4), werd de serie onderscheiden met de Writer’s Guild of Great Britain award voor Best Short Form TV Drama. Four Lives is te streamen op NPO Start.