roze reuzen
Glenn Helberg zet zich zijn hele leven in voor queers
“Niemand zegt me dat je als homo geen kinderen kunt krijgen”
Glenn Helberg (1955) is een Curaçaos-Nederlandse psychiater. Hij is bekend vanwege zijn toepassing van transculturele psychiatrie en omdat hij zich regelmatig uitspreekt over racisme, de positie van de Caribische gemeenschap in Nederland en lhbtq-rechten.
Helberg is geboren in Willemstad. Na zijn jeugd in Curaçao te hebben doorgebracht, kreeg hij in 1972 de mogelijkheid om in Nederland te studeren. Na zijn artsenexamen werkte hij enige tijd als arts in de psychiatrische zorg in Curaçao. Bij terugkomst in Nederland specialiseerde hij zich eerst in de algemene psychiatrie en vervolgens in de kinder- en jeugdpsychiatrie. Hij raakte er steeds meer van overtuigd dat het westerse medisch paradigma waarbinnen studenten in de psychiatrie opgeleid werden te beperkt was. Hij verdiepte zich daarom in de manier waarop vanuit andere culturele perspectieven gekeken werd naar ziekte en gezondheid.
Zijn grote voorbeeld was de Antilliaans-Surinaamse psychiater Percy Werners, die hem leerde om het ziektebeeld van een patiënt zorgvuldig te deconstrueren. In 2014 richtte hij in Amsterdam samen met een aantal collega’s het Expertisecentrum Transculturele Therapie op, waar hij deze kennis concreet kon toepassen. In deze praktijk wordt gewerkt vanuit de visie dat behandelaren altijd oog dienen te hebben voor verschillende contexten en familiesystemen van hun cliënt.
“zodra ik mijn homoseksualiteit kon omarmen, dacht ik ook: niemand gaat me zeggen dat je als homo geen kinderen kunt krijgen.”
Tijdens zijn studietijd greep Helberg ook de kans om zijn eigen identiteit te ontdekken, vrij van de denkbeelden die in Curaçao overheersten. Hij kwam erachter dat hij op mannen valt. Tijdens het acceptatieproces vond Helberg het vooral problematisch dat hij in eerste instantie dacht geen kinderen te mogen krijgen, terwijl hij dit wel graag wilde. Uiteindelijk kreeg hij samen met een lesbische vriendin twee zoons. “Zodra ik mijn homoseksualiteit kon omarmen, dacht ik ook: niemand gaat me zeggen dat je als homo geen kinderen kunt krijgen.”
in 2021 won hij de jos brink oeuvreprijs voor zijn inzet voor de lhbtq-gemeenschap
Helberg heeft altijd geprobeerd een schakel te vormen tussen de Caribische en lhbtq-gemeenschap in Nederland. Zo gaf hij al vanaf de jaren 70 voorlichting bij het COC en was hij als voorzitter van het Overlegorgaan Caribische Nederlanders (OCAN) in 2011 de initiator van de allereerste Caribische boot tijdens de Canal Parade.
In 2017 was Helberg te gast bij VPRO-programma Zomergasten, waarin hij uitgebreid sprak over zijn homoseksualiteit. Om het belang aan te geven van de geschiedenis van de (internationale) lhbtq-gemeenschap toonde hij een fragment van de Stonewall-opstand die in 1969 plaatsvond in New York. Hij vertelde hoe dit moment het perspectief van Amerikaanse psychiaters op homoseksualiteit veranderde en ervoor zorgde dat het in 1973 van de lijst met psychiatrische stoornissen werd geschrapt.
Ook besprak hij de met drie Oscars bekroonde film Moonlight (2016), waarin een homoseksuele jongen uit Miami worstelt met zijn seksuele oriëntatie. Een film die volgens hem op een mooie manier de problematische houding blootlegt die de Afro-Amerikaanse machocultuur heeft ten opzichte van homoseksualiteit, maar die tegelijkertijd ruimte laat voor persoonlijke lichtpuntjes, zoals de begripvolle drugsdealer die als een vaderfiguur dient voor de hoofdpersoon.
Helberg werd in 2013 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau voor zijn inzet voor de maatschappelijke positie van Caribische Nederlanders. In 2021 won hij de Jos Brink Oeuvreprijs voor zijn inzet voor de lhbtq-gemeenschap. Hoewel Helberg inmiddels gepensioneerd is, geeft hij nog regelmatig workshops en lezingen over o.a. transculturele therapie, racisme en seksuele diversiteit. In 2021 verscheen zijn boek Als ik luister, waarin hij zijn kennis en ervaringen heeft vastgelegd.
Een uitgebreide versie van dit verhaal, geschreven door Noortje Thuis, lees je op withpride.ihlia.nl. Deze rubriek is een samenwerking tussen Winq en platform With Pride – verhalen uit het queer archief.
Tekst: Noortje Thuis & Mark Bergsma
