“Hoeveel liefde mogen lhbtq’s bedrijven op de Bible Belt?”

In zijn onlangs verschenen boek Breekbaar Roze legt Johan Verweij (36) de misstanden bloot die nog altijd spelen bij kerkelijke instituties. In een interview met Winq vertelt hij over zijn boek en zijn persoonlijke ervaringen op dit gebied.

De Culemborgse schrijver Johan Verweij werkt als commercieel tekstschrijver, is woonachtig in Culemborg, maar geboren en getogen in Nieuw-Lekkerland (Gemeente Molenlanden). Hij neemt in zijn nieuwste boek ‘Breekbaar Roze’ de handschoen op tegen kerkelijke instituties die lhbtq’s stelselmatig onderdrukken en veroordelen, met de vraag: “Hoeveel liefde mogen lhbtq’s bedrijven op de Bible Belt?”

Onthutsend beeld

In dit boek dat in augustus is verschenen, laat Verweij de lezer kennismaken met de visie van diverse kerken uit zijn geboorteplaats Nieuw-Lekkerland op hun lhbtq-beleid. 
Hierin komt een onthutsend beeld naar voren van religieuze instituties die vele lhbtq’s nog steeds stilzwijgend buitensluiten en via Gods achterdeur verjagen. Omdat het nog altijd niet veilig is, zoals Verweijs onderzoek aantoont. Ook ontrafelt Verweij de verschrikkelijke gevolgen van conversietherapie, waarvan ook hij kan getuigen.

Religieuze wanpraktijken

In Breekbaar Roze komen juristen en diverse (ervarings)deskundigen aan het woord over mogelijke strafbaarstelling van deze religieuze wanpraktijken. Voorts toont Verweij ondubbelzinnig aan hoe de strijd tegen lhbtq’s verhardt, maar ook hoe dit de weerbaarheid van deze minderheidsgroepering ten goede komt. Zoals blijkt uit de diverse interviews met vele bekende mensen uit christelijk Nederland die zich steeds nadrukkelijker uitspreken tegen uitsluiting van deze groep.

Aan Winq vertelt hij over zijn affiniteit met het thema lhbtq en religie, de wijze waarop mensen worden weggezet door kerkelijke instituties en de gevolgen die hij daarvan persoonlijk heeft ondervonden.

Kun je kort iets vertellen over je eigen achtergrond?

“Ik heb veel affiniteit met het thema lhbtiq+ en religie. Dit omdat ik ben opgegroeid in een religieuze omgeving waarbij dit jarenlang een issue is geweest. Hoewel ik nu gelukkig in het leven sta, zinderen de naweeën van een strengchristelijke opvoeding soms lang door. Dat merk ik ook bij veel andere mensen die in hetzelfde schuitje hebben gezeten. En daar schrijf ik over.

Omdat ik geloof in de kracht van verhalen en kwetsbaarheid. Maar ook omdat ik graag een steentje bijdraag aan een veilige en inclusieve wereld voor iedereen. Het is leuk dat ik nu mijn leven in vrijheid kan vieren, maar er zijn er nog zoveel meer lhbtiq+’ers die zoekende zijn naar zichzelf of hoe ze in hemelsnaam moeten omgaan met een omgeving die hen structureel afwijst.”

Je schrijft dat er nog altijd kerkelijke instituties zijn in Nederland die lhbtq’s stelselmatig onderdrukken en veroordelen. In welke mate heb je daar zelf mee te maken gehad?

“In de lokale PKN (Protestantse Kerk in Nederland) waar ik jarenlang trouw ter kerke ben gegaan, is homoseksualiteit altijd een beladen onderwerp geweest. Toen ik daar als klein jongetje op zondag in de kerkbanken zat, bevroor ik en werd ik rood van schaamte wanneer de Pride werd weggezet als iets goddeloos. Want ergens wist ik ook wel dat ik gay was, maar dit soort opmerkingen hielpen me niet om mijn seksualiteit te omarmen.

Mensen die gay zijn, werden weggezet als personen die een moeizaam leven tegemoet konden zien. Misschien werd het niet altijd expliciet benoemd, maar er is nooit positief gesproken over homoseksualiteit of andere seksuele voorkeuren (naast de heteroseksuele voorkeur).

Alles dat afwijkt van de heteronorm wordt in die groeperingen gezien als iets slechts, zondigs en waar je mee moet leren leven. En dan uiteraard zonder relatie of seksuele contacten. Zoals ook mijn ouders vinden dat een relatie voor mij niet is weggelegd. Terwijl juist de aanvaarding door ouders allesbepalend en doorslaggevend is hoe je met jezelf omgaat.”

In Breekbaar Roze komen ook de verschrikkelijke gevolgen van conversietherapie aan bod. Wat wil je met onze lezers delen over je persoonlijke ervaringen op dit vlak?

“Wel, bij het antwoord op de vorige vraag blijkt dat het niet makkelijk voor me is geweest om uit de kast te komen in die omgeving. Ik was doodsbang om alles en iedereen kwijt te raken. Daarom zocht ik naar een uitweg, iets van een houvast, en die hoopte ik te vinden in conversietherapie.

Tijdens een gebedssessie werd mijn homoseksualiteit (een onreine geest) aangesproken en weggestuurd. Daarnaast werd er ook gebeden dat heteroseksuele mochten opbloeien. Toch leidde dit (uiteraard) niet tot het gewenste resultaat. Integendeel, ik werd er alleen maar doodongelukkig van. Wel heb ik vervolgens zeven jaar geprobeerd om als hetero door het leven te gaan en mijn homoseksualiteit af te zweren. Dat dit uiteindelijk geen succes werd, bleek wel uit het feit dat ik stiekem gayporno keek op de computer van een goede vriendin, haha.

Kortom: doodzonde nu ik er op terugkijk, maar dit maakt helaas wel duidelijk welke impact religie op mijn leven heeft gehad.”

De strijd tegen lhbtq’s verhardt, schrijf je ook. Hoe uit zich dat?

“Via diverse socials komen er steeds meer verhalen van lhbtiq+’ers naar buiten die hebben geworsteld of dat nog steeds doen met hun strengreligieuze achtergrond. Dat vind ik supergoed, maar tegelijkertijd zie ik ook de meest verschrikkelijke uitspraken voorbijkomen van bepaalde gelovigen die niets moeten hebben van dit soort verhalen. En die mensen lijken zich steeds meer met elkaar te verenigen. Check bijvoorbeeld Stichting Bijbels Beraad Man/Vrouw.

En dat er ook in Nieuw-Lekkerland helemaal niets is veranderd - ruim twintig jaar ná mijn coming-out, blijkt wel uit het onderzoek dat ik voor Breekbaar Roze deed. In dat onderzoek heb ik ‘Lekkerlandse’ kerken bevraagd omtrent hun beleid voor ‘roze gelovigen’. Een aantal kerken heeft (uiteraard) niet gereageerd of weigerden met me in gesprek te gaan. Andere kerken reageerden wel, maar uit die antwoorden is helaas gebleken dat lhbtiq+’ers in die kerken geen warm welkom hoeven te verwachten.

Mijn voormalige predikant stuurde me zelfs een preek toe en noemde genderdysforie bijvoorbeeld kindermishandeling. En die reacties maken me niet alleen verdrietig, want uit ervaring weet ik hoe eenzaam dit voelt, maar ook ontstaat er een soort heilige woede. Ik kan namelijk niet begrijpen dat bepaalde kerken zo hun kop in het zand steken of überhaupt weigeren om over dit thema na te denken.

En uit de eerste reacties die binnendruppelen na de lancering van het boek, blijkt ook wel dat veel (ex)religieuze lhbtiq+’ers schade hebben opgelopen vanwege hun seksuele voorkeur of genderidentiteit. Of dat ook de omgeving, bijvoorbeeld ouders, enorm worstelen met de afwijzing vanuit een religieuze omgeving en zoekende zijn hoe daarmee om te gaan.”  

Zijn er ook lhbtq-gerelateerde zaken binnen religieuze instituties die wél goed gaan?

“Goddank wel. Kijk bijvoorbeeld naar het statement wat het Leger des Heils laatst heeft doen uitgaan. Zo kan het ook! En ook Mozaiek is een mooi voorbeeld van een kerk waar iedereen welkom is. Bovendien draagt ook de lokale pastoor van de Oudkatholieke kerk in Culemborg zijn steentje bij aan meer acceptatie.

Samen met hem verzorgde ik afgelopen voorjaar een workshop over Regenboog & Religie hier in Culemborg tijdens een Regenboogconferentie. En dat is precies wat ik ook met dit boek wil bewerkstelligen. Dat juist ook in kerken en religieuze gemeenschappen meer ruimte ontstaat om in ieder geval een dialoog te voeren en met elkaar te kijken: hoe maken we de kerk inclusief voor iedereen?” 

Tot slot: wat wil je bereiken met Breekbaar Roze?

“Ik hoop dat het mensen in de kerk aanspoort om zelf na te denken in plaats van dat er voor ze wordt gedacht door religieuze leiders. Kijk niet weg als het erop aankomt en steek vooral ook niet de kop in het zand. En dat dit gebeurt, blijkt ook uit verschillende interviews die in het boek staan. Binnen de kerk staan steeds meer ‘heterobondgenoten’ op die zich uitspreken vóór lhbtiq+’ers in de kerk. Een mooi voorbeeld hiervan is Hanne de Vries, een bekende zanger in christelijk Nederland.

Hoewel ik zelf niet meer kerkelijk meelevend ben, vind ik het wel supergaaf dat er dus blijkbaar iets gaande is. Er is hoop! Daarom spreek ik de wens uit dat de openhartige en eerlijke verhalen in dit boek lhbtiq+’ers en hun omgeving aanspoort om hun vleugels uit te slaan. Of zoals U2 het prachtig bezingt in ‘Pride’: “Free at last, they took your life, they could not take your pride.”

Hoe ze je ook van je menszijn hebben geprobeerd te beroven, je trots zullen ze nooit van je afnemen!”

Johan Verweij – Breekbaar Roze

136 pagina’s
ISBN: 9789403668802
Verkrijgbaar voor € 20,--
Onder meer via Bol.com