“Ik heb liever één iemand geraakt dan honderd mensen vermaakt”

Rara Avis is onderdeel van het End of Season Gala-programma van Introdans waarbij professionele dansers met dragqueens het podium zullen delen. “Je bent in drag zowel supersterk als superkwetsbaar.”

Al meer dan twintig jaar programmeert Introdans De Ontmoeting, waarbij hun professionele dansers worden vergezeld door bijvoorbeeld senioren, topsporters, mensen met een andere lichaamsrealiteit of zelfs een keer door archeologen met graafmachines. Dit jaar is het met Rara Avis, ook wel ‘zeldzame vogel', (onderdeel van het End of Season Gala-programma) de beurt aan de dragqueens van het Rotterdamse House of Holographic Hoes. Choreograaf Adriaan Luteijn hoopt dat het gaat botsen tussen de twee groepen. “Botsen geeft wrijving en wrijving geeft energie.”

Wie is die zeldzame vogel?
Adriaan Luteijn: “Dragqueens zijn toch de bonte vogels, vaak ook zeldzame vogels. Ze zijn uniek. Kunstenaars zoeken altijd naar een bepaalde identiteit, dat bedoel ik daar eigenlijk mee. En daardoor zijn ze ook wat zeldzamer dan de niet-gekleurde, grijze, grote massa.”

Hoe kwam je bij House of Holographic Hoes uit?
Adriaan Luteijn: “Ik heb een grote interesse voor dragqueens. Via-via kwam ik Venus [a.k.a. Ma’MaQueen, medeoprichter van House of Holographic Hoes – red.] tegen, nadat ik de film Mama over haar had gezien. Deze documentaire van Esmée van Loon laat zien hoe Venus aan het hoofd staat van deze dragfamilie en hoe zij de leden van het collectief een veilige haven in een soms vijandige wereld biedt.”

Hoe verloopt zo’n samenwerking?
Adriaan Luteijn: “Collega-choreograaf Chantal de Vries gaat met de dansers op de vloer dansmateriaal instuderen. Wij verwachten niet van de queens dat ze op dat niveau kunnen dansen. Andersom willen wij ons laten inspireren door de dragcultuur. En alles wat daarbij hoort – van de fysieke verschijningsvormen tot het poseren – nemen we mee in de choreografie. De Introdansers vinden het interessant om in de dragscene te kunnen kijken. Zo beginnen we: met de Introdansers en de queens gaan we allereerst separaat aan de slag. Pas daarna zetten we de groepen bij elkaar. Dan zijn de queens al een klein beetje voorbereid op de discipline van de dansers. Daarna gaan we echt keihard aan de slag om te kijken wat er ontstaat uit de connecties. De twee groepen krijgen vervolgens opdrachten van ons die ze met elkaar, fysiek, moeten uitvoeren. A meeting of different minds and different bodies, zeg ik altijd. Want we kennen allemaal het cliché van de ballerina’s, van de perfecte academische school. Maar in de loop der jaren zijn we erachter gekomen dat er zo veel meer en andere interessante dance bodies zijn. Introdans draagt al jaren bij aan een inclusievere kijk op dans en dansers.”

En Venus, waarom wilden jouw meiden en jij hieraan meedoen?
Venus: “Sommige mensen denken dat drags alleen maar in de kroeg staan en zij verwachten van ons dat wij een beetje leuk doen en flauwe geintjes maken. Dat wil ik doorbreken. Meer respect vragen voor wie we zijn en voor de kunstvorm die we neerzetten. Het is heel bijzonder dat wij nu de kans krijgen om op een gerenommeerd podium onszelf te kunnen laten zien en dat ook over te brengen aan de dansers en het publiek. Hopelijk kunnen we van elkaar leren en misschien hebben we daar iets aan voor de rest van ons leven.”

Klopt het? Is jouw huis een veilige haven in een soms vijandige wereld?
Venus: “Ik denk dat wij deels door traumabonding bij elkaar zijn gekomen, waardoor we ook ons eigen leed op elkaar geprojecteerd hebben. Dat zorgt ervoor dat we het niet altijd makkelijk hebben samen. Wij zijn al lange tijd bij elkaar, juist omdat we met z’n allen door die confrontaties heen zijn gegaan. Op zoek naar hoe we onszelf naar een hoger niveau kunnen tillen en hoe we onze kunst kunnen blijven ontwikkelen. Ik denk dat wij, zowel politiek als artistiek gezien, onszelf willen blijven ontwikkelen en dat ook willen laten zien aan het mainstream publiek. Tegenwoordig is drag wat meer bekend geworden, maar toch wordt drag vaak neergezet als een entertainmentvorm en niet per se als een kunstvorm. Iedereen kan een pruik kopen en leren hoe je beeldig moet doen. Maar voor mij is dat niet de essentie van drag.”

Wat is die essentie dan wel?
Venus: “Ik heb liever één iemand geraakt dan honderd mensen vermaakt. Het gaat mij echt om die verbinding. Dat is ook waarom we op het toneel van Introdans met spiegels zullen gaan werken. Het gaat om reflectie – we houden elkaar spiegels voor, maar we zíjn ook elkaar spiegels. We proberen onszelf te vinden in andere mensen. Maar dan moeten we wel het lef hebben om ons daadwerkelijk helemaal bloot te geven. En ook al zijn we dan helemaal aangekleed, in alle glorie, het is juist heel erg naakt om in full glam over straat te gaan. Om een risico te lopen – want je bent in drag zowel supersterk als superkwetsbaar. Drag is een art performance. Zet mij maar in een museum neer hoor, haha!”

Rara Avis maakt onderdeel uit van de seizoenafsluiter?
Adriaan Luteijn: “Het End of Season Gala is een prestigieuze avond, waar veel van ons trouwste publiek op afkomt. Maar we gaan hier ook nog mee naar Vondelpark Open- luchttheater en de Zwarte Cross, waar we veel nieuw publiek verwachten te inspireren.”

Dat vind ik onverwacht.
Chantal de Vries: “Daar wordt niet met bier gegooid! Vorig jaar was het er allemaal heel rustig. Daar deden we de solo De Stervende Zwaan. Maar dan in een versie waarbij de zwaan heel weinig kleding aan had, de danser droeg alleen een broekje. Een mooie dans, maar erg klassiek. Het was fantastisch en het werd daar goed ontvangen. Naast de solo gaven we er voor een volle zaal een work- shop voor het publiek: klassiek voor dummies. Met veel succes.”

End of Season Gala 2024, 20 t/m 29 juni. Kijk op introdans.nl