Matthijs bleek last te hebben van Gay Community Stress

Ooit gehoord van Gay Community Stress? Columnist Matthijs van Els bleek er onbewust flink last van te hebben. “Wanneer we het hebben over het vieren van seksuele vrijheden, zouden plezier en genot voorop moeten staan; niet bewijsdrang, overcompensatie of de druk om erbij te willen horen.”

Op het Nationaal Congres Soa*Hiv*Seks 2023 nam ik deel aan een gesprekspanel over zogeheten Gay Community Stress. Kortgezegd zijn dit stress-gerelateerde klachten die kunnen ontstaan door druk vanuit de community – daarover zo meer. Hoewel ik al langer wist van het fenomeen, zag ik door openlijk en interactief te praten met gelijkgestemden én zorgprofessionals pas in hoe diepgeworteld mijn problemen zijn.

Gay Community Stress bij homo- en biseksuele mannen werd voor het eerst beschreven in 2020 door klinisch psycholoog John Pachankis. Zijn theorie is gebaseerd op vier componenten: focus op seks, focus op status, focus op competitie en sociale uitsluiting. Pachankis’ bevindingen dienen als aanvulling – niet als vervanging – op de reeds bestaande minority stress theory van Ilan Meyer (2003), die de verschillen in (geestelijke) gezondheid tussen seksuele en genderminderheden en de normatieve bevolking verklaart door stigma en vooroordelen. Pachankis, Meyer en anderen hebben zogezegd hun zorgen geuit over het verkeerd interpreteren of zelfs doelbewust misbruiken van de nieuwe theorie; de kans op verdere stigmatisatie van onze community ligt op de loer. Ik ben geenszins een expert op dit gebied, dus ik raad je aan het werk van Pachankis te raadplegen voordat je per ongeluk een ongefundeerde mening onder een bericht op social media plaatst.

De ironie van een sekscolumnist die over de scherpe kanten van seksualisering praat, ontgaat me niet. Het gegeven dat gay community stress bestaat, betekent niet per definitie dat iedere homo er in dezelfde mate – of überhaupt – last van heeft. Maar ook ik kan niet ontkennen dat ik moeite heb met de druk die ik ervaar om (veel) seks te hebben of om mezelf als een heuse fitboy te kunnen presenteren. Schrijver en journalist Haroon Ali haalt me de gefrustreerde woorden over datingapps als Grindr uit de mond in zijn boek Spectrum: “Je krijgt algauw het gevoel dat je nooit goed genoeg bent, en zó kan worden ingeruild voor iemand die er knapper, gespierder en masculiener uitziet.” Afwijzing hoort bij het leven, ook op datingapps. We hoeven absoluut niet met zijden handschoentjes te worden behandeld, maar de menselijke interactie lijkt in onze gemeenschap soms ver te zoeken, zeker online.

Eerder schreef ik al columns over mijn ongezonde zoektocht naar een trio, de prestatiedruk die ik in bed ervaar, het gevoel anale seks te ‘moeten’ hebben, mijn haat-liefdeverhouding met Grindr, en de strijd met de lengte van mijn gemiddelde penis. Deze worstelingen en ervaringen zijn absoluut niet domweg te wijten aan druk vanuit De Grote Enge Community, maar ik betrap mezelf regelmatig op hoe achteloos ik praat over betekenisloze en snelle seks(dates) – waarmee ik wellicht bijdraag aan de instandhouding van het probleem. Begrijp me niet verkeerd, ook dat soort seks kan lekker en gezond zijn, maar wederom slaat Ali de spijker op de kop: “Een flirt moet zo snel mogelijk tot actie leiden, en een zoen zo snel mogelijk tot seks. Terwijl veel mannen eerder een knuffel nodig hebben, van iemand die oprecht is geïnteresseerd.” Wanneer we het hebben over seksualisering en het vieren van seksuele vrijheden zouden plezier en genot voorop moeten staan; niet bewijsdrang, overcompensatie of de druk om erbij te willen horen. 

Ik ben onwijs trots dat ik me in een community begeef waarin (seksuele) vrijheid een groot goed is en waar je volledig jezelf mag zijn. We krijgen al genoeg shit over ons heen van ‘buitenaf’ en het risico om door deze column beschuldigd te worden van nestbevuiling neem ik voor lief. Mijns inziens is het nooit verkeerd om ook een kritische blik naar binnen te werpen, zonder daarbij te vervallen in verwijten. Om patronen te kunnen doorbreken, moeten we simpelweg leren ze te bespreken.