Nikkie de Jager: “Mijn wereld is kleurrijker geworden”

Begin vorig jaar kwam tutorialqueen Nikkie de Jager uit de kast als transgender vrouw. Een moedige beslissing, waarmee ze de weg vrijmaakte voor andere trans personen. Dit jaar is Nikkie een van de presentatoren tijdens het Eurovisie Songfestival. Charlie Craggs, zelf transgender, blikt met haar terug op een bewogen en bevlogen jaar.

2020 was een bijzonder jaar, op zijn zachtst gezegd. Zonder twijfel geldt dat ook voor Nikkie de Jager, bij het grote publiek bekend als YouTube-visagist Nikkie Tutorials. Bij een overval werd ze onder schot gehouden in haar eigen huis en daar bleef het niet bij: ze werd gechanteerd, waardoor ze in januari 2020 besloot via een YouTube-video uit de kast te komen als transgender vrouw. Het leverde haar YouTube-kanaal meer views op dan ooit: de teller onder de bewuste video staat nu op ruim 36 miljoen. Uiteindelijk kwam Nikkie er sterker uit en liet zien dat ze weigerde slachtoffer te zijn. Ze won vervolgens Wie is de Mol?, zo’n beetje het best bekeken programma van de Nederlandse tv, ze bracht een make-uppalet uit dat een absolute hit werd en ze verloofde zich met haar vriend Dylan. Als kers op de taart gaf het Britse Attitude haar de Attitude Inspiration Award. 

Nikkie praat over de dagen en momenten die voorafgingen aan het plaatsen van de video. Met zoveel volgers wist zij als een van ’s werelds populairste YouTubers dat ze waarschijnlijk de internationale krantenkoppen zou halen. En dat de sociale media zouden ontploffen. Begrijpelijkerwijs bevond ze zich op een ‘donkere plek’, geeft ze toe. Het is een moment waar veel trans – of zelfs queer – mensen mee te maken krijgen wanneer ze over hun identiteit vertellen. Er is altijd de vraag of je wordt geaccepteerd om wie je bent of dat mensen je de rug toekeren.

eén druk op de knop

Nikkie pauzeert even voor ze verder vertelt. “Het voelde echt alsof alles wat ik in jaren had opgebouwd, in een keer in elkaar zou storten en dat ik op zoek moest naar een andere baan. Dat ik een nieuw leven zou moeten beginnen. Het werd echt donker in mijn hoofd.” Ik kan me niet voorstellen hoe het moet voelen om te weten dat je leven met één druk op de knop zal veranderen. Ze haalt diep adem en zegt: “Ik zei tegen mezelf: ik denk dat dit het dan is. Ik herinner me dat ik de video wilde posten, maar ik kon het niet opbrengen. Ik dacht: ik kán het gewoon niet. Tot Dylan, mijn verloofde, zei: ‘Schat, plaats die video. Je kúnt het. Ik ben er voor je, we gaan dit samen doen.’ Samen pakten we de muis en klikten we op publish. En daar gingen we…”

“Waarom ik me dat nog zo goed herinner, is omdat ik niet naar de reacties durfde te kijken. Meestal zet ik een video op Instagram Stories en neem ik daarna de reacties door, maar nu kon ik het gewoon niet. Dus nam Dylan een kijkje voor me en terwijl hij naar beneden scrolde riep hij: ‘Je móét dit lezen!’ Iedereen postte regenboog-emoji’s en veel mensen zeiden: ‘O, ik dacht dat je gay was!’”

i’m coming out

Ik lach en vertel Nikkie dat dit precies is wat ik verwachtte toen ik de titel van haar video zag: ‘I’m Coming Out’. Ik herinner me levendig hoe ik naar de video keek en ontdekte dat dit meisje, naar wie ik zolang had opgekeken, een meisje was zoals ik. Ik hapte hoorbaar naar lucht, omdat ik voelde dat dit weleens een enorme overwinning zou kunnen zijn voor de gemeenschap. Iemand als Nikkie, waar zoveel mensen tegenop kijken, die voor het oog van zo goed als de hele wereld uit de kast komt, zorgt hopelijk voor erkenning. 

Nikkie is het daarmee eens. “Het moment waarop ik die eerste positieve opmerking las… Dat koester ik de rest van mijn leven.” Haar advies aan andere lhbtq personen die worstelen met hun coming-out: “Volg je gevoel, volg je hart en neem de tijd. Als je wordt gedwongen uit de kast te komen, zoals ik, word je voor het blok gezet. Ik dacht eerst dat mijn wereld op instorten stond, maar die wereld is juist kleurrijker en helderder geworden. Dus geloof mij maar: het komt wel goed.”

Ze voegt eraan toe: “Ondanks dat ik werd gedwongen – en dit klinkt misschien vreemd – denk ik dat de timing precies goed was.” Nikkie legt uit dat ze een platform heeft en dat ze met haar verhaal een verschil kan maken. Op dat platform presenteerde Nikkie zichzelf aan de wereld als dat mooie make-upmeisje en wist ze een groot publiek aan zich te binden dat haar waardeert voor wie ze is en wat ze doet. Nu is Nikkie dat mooie transgender make-upmeisje dat minstens evenveel waardering krijgt. Voor ik mijn vraag af kan maken, namelijk of ze een andere uitkomst had verwacht, onderbreekt ze me. “O ja, ik dacht dat mensen boos zouden worden omdat ik het zo lang voor me heb gehouden, dat mensen zich voorgelogen zouden voelen en ik alles zou verliezen. Dat viel uiteindelijk ontzettend mee.”

het grote omslagpunt

We vragen ons samen af hoe anders de reactie zou zijn geweest als Nikkie vijf jaar eerder uit de kast was gekomen, of wanneer ze vanaf het prille begin van haar YouTube-carrière openlijk transgender was geweest. Had ze dan net zoveel succes gehad? Zou ze net zo’n grote aanhang van overwegend cisgender heteroseksuele fans hebben opgebouwd? Het is fiftyfifty. Zou er een andere reactie zijn geweest op haar coming-out? Honderd procent.

Zo rond 2014 was er ineens een hausse aan trans representatie in de mainstream media, wat tegenwoordig als het grote omslagpunt wordt gezien. Daarvoor zag je nauwelijks trans personen op tv, en dan werden ze meestal ook nog denigrerend behandeld. Denk aan de beelden uit de The Jerry Springer Show, waarin transgender vrouwen werden ‘ontmaskerd’ als man. 

Het is volkomen logisch waarom Nikkie vanaf het begin niet open was over haar genderidentiteit. Ten eerste omdat ze dit aan niemand verschuldigd was. Ten tweede, en dat is nog belangrijker: ze zou heel anders zijn beoordeeld in die tijd en het had ervoor kunnen zorgen dat haar reis was geëindigd nog vóór ze goed en wel van start was gegaan.

De eerste keer dat in Nederland een transgender vrouw prominent in beeld verscheen, was in 2002. Toen maakte Kelly van der Veer haar opwachting als kandidaat in het derde seizoen van het reality-tv-programma Big Brother, waar destijds massaal naar werd gekeken. Voor het eerst zag Nikkie een weerspiegeling van zichzelf. “Eindelijk, dacht ik. Wat ik voel heeft een stem en een gezicht. Ik dacht: zo ben ik geloof ik, dat is hoe ik mezelf zie.” 

Nikkie is nu zelf de heldin – of liever de inspiratie – die Kelly ooit voor haar was. “Het voelt geweldig. Het is bijzonder dat ik die persoon mag zijn voor kinderen, die naar hun ouders kunnen gaan en zeggen: ‘Ik denk dat ik ben zoals Nikkie’.”

zoveel geluk

Een vraag die Nikkie veel wordt gesteld, is wanneer ze wist dat ze trans was. Zoals veel trans vrouwen je zullen vertellen, wist ze niet dat ze trans was omdat ze zichzelf altijd als een meisje zag. “Het was erg moeilijk voor mij om te accepteren en te begrijpen dat ik geen meisje was. Als ik tegen mijn moeder zei dat ik een meisje was, beaamde ze dat altijd: ‘Dat weet ik toch, liefje.’ Ze accepteerde me zoals ik ben. Ik heb zoveel geluk, want er zijn helaas ook mensen die het niet accepteren. Het is aan ons om onze levens openlijk en trots te leven en die mensen hierin te onderwijzen, zodat ze hopelijk van gedachten veranderen.”

Wat betreft de anti-transbrigade en hun voortdurende aanvallen, heeft Nikkie het volgende te zeggen. “Het is niet alsof een kind op maandag zegt: ‘Hé, ik voel me een meisje’ en dat op woensdag de transitie voltooid is. Het is een proces van jaren, van elke maand naar therapeuten gaan en met heel veel professionals praten die kijken of het een fase is of niet. Het is geen fase, het is een levenslang gevoel en een levenslange reis. Hoe eerder deze kinderen de professionele hulp krijgen die ze nodig hebben, hoe gelukkiger en blijer ze zullen zijn.”

mr. tutorials

Over geluk gesproken: Nikkie verloofde zich onlangs met haar vriend Dylan, die ze liefkozend Mr. Tutorials noemt. Dat ze dit moment deelt, is een belangrijke boodschap die trans personen hoop geeft. Dat we het waard zijn om geliefd te zijn. Trans relaties zijn nog altijd een taboe. Mannen worden bespot omdat ze met trans vrouwen daten, waarbij nog altijd wordt teruggegrepen op die vreselijke momenten uit de The Jerry Springer Show. Zoals de Netflix-documentaire Disclosure laat zien, worden trans vrouwen al decennialang afgeschilderd als moordenaars of verleidsters waarvoor je op je hoede moet zijn. Ik heb mannen meegemaakt die me mee uitvroegen, maar het moest wel geheim blijven omdat ze niet ‘dapper’ genoeg waren om openlijk met me uit te gaan.

Nikkie heeft het getroffen met haar Dylan. “Ik heb echt het geluk dat ik iemand naast me heb die me verdedigt en die altijd voor me zorgt. Zoals ik vertelde was hij degene die mijn coming-outvideo publiceerde. Hij verzekerde me ervan dat ik het kon en ook dat hij er hoe dan ook voor me zou zijn.”

dankbaar

Kijken we naar de toekomst, dan zegt Nikkie dat als ze íéts van dit jaar heeft geleerd, dan is het dat je niet vooruit kunt plannen. Naast de pandemie en haar persoonlijke uitdagingen ondersteunt Nikkie haar beste vriendin bij wie onlangs borstkanker werd vastgesteld. “Op dit moment zijn het de kleine dingen die het belangrijkst zijn”, zegt ze, “zoals onze gezondheid en die van onze dierbaren. Daar moeten we ons met z’n allen op concentreren.”

Die boodschap weerklinkt opnieuw in haar antwoord op mijn laatste vraag. Nikkie eindigt haar YouTube-video’s altijd met een Nederlands woord van de dag. Wanneer ik haar vraag wat dat woord vandaag is, antwoordt ze luid en duidelijk: “Dankbaar.”

Beeld: Meis Belle Wahr & Jip Merkies
Creatieve begeleiding: Joseph Kocharian
Styling: Studio Hector
Haar: Mandy Nijland
Make-up: Nikkie de Jager