“Opvallend veel van deze plekken liggen op de Biblebelt”

In Anoniem Intiem, een podcast van Omroep Gelderland, duikt journalist Maarten Dallinga in de goeddeels verborgen wereld van de zogeheten ‘mannenontmoetingsplekken’ op de Biblebelt. “Ik wil de bezoekers van deze plekken een gezicht geven.”

Sinds april dit jaar werkt Dallinga als freelance onderzoeksjournalist aan een dossier over dit onderwerp. “Grotendeels richt ik me op 't Ginkelse Zand, een bekende mannenontmoetingsplek in Gelderland bij de gelijknamige parkeerplaats langs de A12. De gemeente Ede versperde in 2016 de toegang tot het naastgelegen bos, destijds een populaire seksplek. Het ligt daar gevoelig, mede omdat het een christelijke gemeente is. Er ontstond een hoop ophef over. Uiteindelijk leidde het zelfs tot een rechtszaak, die ik op de voet heb gevolgd.”

Ontstond daar de interesse voor dit onderwerp?
“Nee, het boeit me al jarenlang. Je hoort er weleens iets over in het nieuws, maar er is eigenlijk maar heel weinig over bekend. Tegelijkertijd hebben heel veel mensen er een oordeel over. Velen trekken een vies gezicht wanneer je erover begint. Het sentiment is: dat doe je niet, naar zo’n plek gaan. Zeker niet als getrouwde man – en die komen er veel. Ik wilde de wereld laten zien die erachter schuilgaat. Waarom besluiten mannen ernaartoe te gaan? Ik heb drie bezoekers geïnterviewd voor deze podcast en laat ze uitgebreid vertellen over hun persoonlijke geschiedenis en motieven. Zo kun je hun keuze om naar zo’n plek te gaan meer in een context plaatsen.”

“De meeste mannen komen er niet voor uit dat ze deze plekken bezoeken"

Had je van tevoren bepaalde verwachtingen?
“Ik heb geprobeerd er zo neutraal mogelijk in te gaan, maar mijn verwachting was – ook doordat ik al heel veel gepubliceerd heb over seksuele diversiteit en de positie van LHBTI’s in de samenleving – dat er veel verdriet, eenzaamheid en schuldgevoel achter schuilgaat. Dat bleek ook wel. Al zijn er natuurlijk ook mannen die het simpelweg geil vinden om naar zo’n plek te gaan. Johan, een van de mannen die ik heb gevolgd, heeft een relatie met een man, maar komt seksueel te kort. Hij heeft met zijn man afgesproken dat hij af en toe deze plekken mag bezoeken. Maar de meeste mannen willen er niet voor uitkomen dat ze die plekken bezoeken. Dat is niet voor niets. Met deze podcast wil ik hen een gezicht geven, dat is tot op heden naar mijn weten nog nooit zo uitgebreid gedaan.”

Heb je ook met omwonenden gesproken?
“Ja, onder anderen met een vrouw die bij ’t Ginkelse Zand in de buurt woont. Op zich was ze heel begripvol. Ik had het idee dat ze heel goed wist waarom mannen daar naartoe gaan. Tegelijkertijd is ze nu heel blij dat het hek er staat. Soms belden mannen ’s nachts in paniek bij haar aan, omdat ze hun auto niet meer terug konden vinden. Haar man ging dan het bos in om hen te helpen zoeken.”

Veel van de bezoekers zijn natuurlijk zeer chantabel.
“Klopt. Ik sprak met Laurens Buijs, een socioloog verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, die onderzoek deed naar deze plekken in de Randstad. Officieel is er niet veel bekend over de veiligheidssituatie van bezoekers, omdat weinig mannen aangifte of melding durven te doen van incidenten. Ik heb cijfers opgevraagd bij de politie, en er is maar een handjevol meldingen van incidenten gedaan in een paar jaar tijd. Buijs vermoedt dat dat slechts het topje van de ijsberg is en dat bevestigde ook LHBT-politienetwerk Roze in Blauw.”

Waarom denk je dat deze plekken de laatste tijd zo prominent in het nieuws zijn?
“Het is een lastig fenomeen. De plekken bestaan, maar eigenlijk wil niemand ze in hun achtertuin hebben. Maar wanneer één plek sluit, ontstaat er een paar honderd meter verderop een nieuwe. De deskundigen die ik voor deze podcast sprak, herhalen keer op keer dat je er beter voor kunt zorgen dat deze plekken een zo goed mogelijke plek krijgen in de samenleving. Verbieden kan niet en ze zullen waarschijnlijk ook altijd blijven bestaan. Afspraken erover maken met bezoekers gaat echter lastig, omdat bijna iedereen anoniem wil blijven. Er is wel een belangenvereniging die zich inzet voor het behoud van deze plekken, Platform Keelbos, maar die club spreekt natuurlijk ook niet automatisch namens alle mannen.”

Hoe ben je in contact gekomen met de drie mannen die je interviewt in je podcast?
“Ik heb ze niet aangesproken op die plekken zelf. Dat vond ik te ongemakkelijk, het voelde niet goed. Via een aantal organisaties ben ik uiteindelijk met hen in contact gekomen. Ik ben wel meerdere keren op mannenontmoetingsplekken wezen kijken, om er een gevoel bij te krijgen. Er hangt iets in de lucht. Als je van niets weet, voelt het waarschijnlijk als een doodnormale plek, maar als je weet dat er van alles gebeurt, voel je meteen een soort spanning. Ik werd er ook een beetje zenuwachtig van. Er wordt heel weinig gepraat. Dan zie je ineens een man in een kort broekje op een heuveltje staan, om zich heen starend, op zoek naar contact. Best gek. Alsof je in een darkroom bent, maar dan gewoon overdag, op een openbare plek.”

“Twee van de bezoekers die ik sprak, worstelden met zelfmoordgedachten”

Werd je nog verbaasd?
“Ik werd vooral heel erg geraakt, met name door de verhalen van Ben en Wessel. Je ziet dat het bezoeken van dit soort plekken heel veel invloed kan hebben op iemands leven. Dat je in een ontzettende worsteling terecht kunt komen, zeker wanneer je tegelijkertijd een leven leidt met een vrouw, waarin je iedere zondag naar de kerk gaat en voor je kinderen moet zorgen. Bij beide mannen heeft dat geleid tot zelfmoordgedachten en in het geval van Wessel zelfs tot meerdere pogingen. Ik sprak ook met de dochter van Wessel en vroeg wat het met haar deed dat haar vader meerdere keren een einde aan zijn leven wilde maken. Daar had ze nog nooit bij stilgestaan.”

Opvallend veel van deze plekken liggen op de Biblebelt, niet waar?
“Als je een kaartje van de Biblebelt en een kaartje van alle seksplekken in Gelderland over elkaar zou leggen, dan vallen ze er bijna allemaal binnen. Een causaal verband kun je niet aantonen, maar het is wel opvallend. De mannen die ik sprak dachten ook wel dat het met elkaar te maken had. In de Randstad zie je eenzelfde fenomeen, vertelde Laurens Buijs. Daar worden die plekken geregeld bezocht door jongeren met een moslimachtergrond, waar homo zijn ook vaak een enorm taboe is.”

Heb je de mannen uiteindelijk face to face gesproken?
“Twee van hen heb ik inderdaad thuis opgezocht en met één ben ik naar ’t Ginkelse Zand gereden vanaf een carpoolplaats. Daar, bij de ontmoetingsplek die hij vaak bezocht en waar hij nu nog af en toe komt, heb ik hem geïnterviewd. Twee van de drie namen zijn overigens niet gefingeerd, best bijzonder. Een van hen, Ben, wilde meedoen, maar het interview moest wel binnen plaatsvinden, ook al was het ontzettend lekker weer. Hij wilde niet in de achtertuin zitten, uit angst dat de buren mee zouden luisteren.”

Waarom besloten deze mannen mee te werken?
“Om te laten zien waarom dit soort plekken bestaan. En dat het vaak om meer draait dan alleen seks. Er gaat een hele wereld achter schuil.”

Portretfoto Maarten Dallinga: © Tim Witte

De vijfdelige podcast Anoniem Intiem is te beluisteren via de app van Omroep Gelderland en de reguliere podcastkanalen. Op 23 april 2019 werd bekend dat de Omroep Gelderland-podcast ‘Anoniem Intiem’ een Tegel heeft gewonnen in de categorie Regio. De Tegel is de prijs voor de beste journalistieke producties van Nederland.