Paul van Dorst over Feyenoordsupportersvereniging Roze Kameraden

Sinds Paul van Dorst (35) de Feyenoordsupportersvereniging Roze Kameraden oprichtte, is hij het mikpunt geworden van de harde kern van het Rotterdamse legioen. Maar van Dorst zet door, want doorzetten is synoniem voor Feyenoord.

Vlak na het oprichten van de Roze Kameraden, op 21 augustus 2021, probeerden vandalen de sportschool van Paul van Dorst in brand te steken en dat ging gepaard met homofobe graffiti naast de voordeur. En in mei 2022 droegen enkele Feyenoordsupporters spandoeken bij een wedstrijd in Tirana met daarop: ‘Hitler onze vorst, vergast Paul van Dorst’ en ‘Roze Kameraden: spreading hiv since 2021’. Sinds deze incidenten gaat Paul niet meer zo vaak naar zijn geliefde club.

In januari heeft de Rotterdamse politie twaalf leden van de zogenaamde Rotterdamse Jongeren Kern (RJK) aangehouden, vorig jaar zijn er ook al 45 verdachten aangehouden. Winq heeft Feyenoord gevraagd of deze personen op zijn minst een stadionverbod mogen verwachten, maar Feyenoord was – na herhaaldelijke pogingen – niet bereikbaar voor commentaar.

“Als je niet kunt aantonen dat je tegen discriminatie en voor gelijke waarden bent, kun je ook geen aanvoerder zijn”

Hoe houd je het vol om van Feyenoord te houden?
“Ik moet bekennen, het wordt mij wel steeds moeilijker gemaakt. De clubliefde zit echt heel diep, een ander had het mogelijk al lang opgegeven. Ik ben ervan overtuigd dat de club nog veel mooier kan worden dan-ie is en daar willen we met de Roze Kameraden graag aan bijdragen. Maar het is wel een strijd van de lange adem – een strijd die moeilijker is gebleken dan we vooraf zelf hadden bedacht. Maar we hebben nu zo’n driehonderd leden, inclusief flink wat ally's – die zorgen ervoor dat we doorgaan met onze strijd. Onlangs werd ik zelfs, bij de Vrienden van Amstel, door een diehard Ajax-liefhebber aangesproken. Dat wij vooral door moeten gaan. En dat doen we ook: tijdens de volgende open dag van Feyenoord, willen wij ook aanwezig zijn met een kraampje. Met mogelijk alle risico’s van dien. De club weet dit alleen nog niet, haha.”

Feyenoord is ook wel synoniem voor doorzetten, nietwaar?
“Bij andere clubs zie je wel eens de ‘successupporters’. Die zijn er vooral als er gewonnen wordt. Feyenoord heeft een aantal sportieve tegenslagen gekend – een van de bekendste voorbeelden is misschien wel de wedstrijd tegen PSV die we met 10-0 verloren. Ik was daar ook bij. Maar bij de volgende wedstrijd was Feyenoordstadion de Kuip toch weer ouderwets uitverkocht. Supporters van Feyenoord blijven ook bij dieptepunten achter de club staan.”

Ben je getrouwd met Feyenoord?
“Eigenlijk wel ja.”

Voor altijd en altijd.
“En over de voorwaarden heb je niets te zeggen.”

En dan zijn er een paar mensen die zich heel vervelend met dat huwelijk bemoeien.
“Een club supporten gaat vaak nogal fanatiek. Ik ben ook fanatiek. Maar er is een vervaging ontstaan tussen fanatisme en agressiviteit of intimidatie. Fanatiek zijn is je longen uit je lijf schreeuwen om je team vooruit te helpen. Agressie gaat om angst zaaien. Voor een bepaalde groep mensen worden die dingen steeds meer met elkaar verweven. Sinds corona is dat eigenlijk alleen maar erger geworden.”

Want toen zaten ze boos thuis?
“Ik denk het wel. Mijn man ging een keertje mee maar hij is halverwege de wedstrijd toch weer vertrokken omdat er zo’n agressieve sfeer hing. En dat was niet omdat we daar als Roze Kameraden zaten, want die bestonden toen nog niet. Er is dan niemand die opstaat en zegt dat al dat gescheld helemaal nergens op slaat.”

De Roze Kameraden bestaan nu iets langer dan een jaar, is er al veel bereikt?
“Een regenboogvlag op het Maasgebouw (de zalenaccommodatie van stadion de Kuip) leek mij wel een mooie eerste stap. Dat is gelukt: tijdens Rotterdam Pride wapperde die hoog in de nok. Nu is het aan ons om ervoor te zorgen dat het meer is dan window dressing en er ook echt beleid op gaat volgen.”

“De grens verschuift steeds verder als er nooit eens iemand wordt gecorrigeerd”

Daarvoor hebben de Roze Kameraden gesprekken met de directie van Feyenoord?
“De eerste afspraak was met de afdeling supporterszaken. De keer erna was de directie er wel bij, al was dat onder druk van de gemeente. Er was toen ook een wethouder aanwezig. Intussen hebben we een aantal keer met directieleden kunnen spreken over discriminatie binnen de club. Er is natuurlijk niet alleen homofoob geweld, ook is er bijvoorbeeld sprake van antisemitisme. Dat agendapunt is echt wezenlijk: er is een probleem in de Kuip. De John Blankenstein Foundation, Cidi (Centrum Informatie en Documentatie Israël) en de Anne Frank-stichting zijn er bij die gesprekken dan ook bij. Er worden wel stappen gezet maar het gaat mij niet snel genoeg. Onderzoekje hier en een onderzoekje daar… Ik heb al veel onderzoeken voorbij zien komen. Feyenoord moet nu wel daden bij zijn woorden voegen!”

Hoe dan?
“Feyenoord onderkent wel dat er problemen zijn, maar doet er vervolgens erg weinig aan. Er zijn protocollen voorhanden waarin oplossingen worden aangedragen. Bijvoorbeeld het plan van de KNVB: Ons voetbal is voor iedereen. Daarin vind je de escalatieladder; een stappenplan voor in het stadion. Als er spreekkoren zijn moet de stadionspeaker daar een eind aan maken. Volgt er geen gedragsverandering, dan moet er nog een keer worden omgeroepen en kan de wedstrijd tijdelijk worden stilgelegd. Als de spreekkoren dan nog steeds aanhouden, kan de wedstrijd worden gestaakt. Die laatste stap moet de goedkeuring van de burgemeester krijgen want dan zijn er namelijk veertigduizend mensen die ineens het stadion moeten verlaten. Maar in werkelijkheid wordt er niet eens gekozen voor stap één, want als de stadionspeaker gaat omroepen, wordt het alleen maar erger. De grens verschuift steeds verder als er nooit eens iemand wordt gecorrigeerd. Wat heb je nou aan een protocol als je er niet naar handelt? Het wordt alleen maar erger. Kappen nou! Het betekent trouwens ook dat als je in de toekomst wel gaat ingrijpen, het veel meer pijn gaat doen.”

De KNVB, de oranje leeuw, staat in zijn hemd.
“De rol van de KNVB wordt erg overschat. De bond wordt aangestuurd door de clubs. Alle regelementen volgen na goedkeuring van de clubs en de agenda van de bondsvergaderingen wordt bepaald door de clubs. Het zijn dus de voetbalorganisaties die de urgentie moeten gaan voelen.”

De KNVB maakt deel uit van de Alliantie Gelijkspelen – een samenwerking van sportorganisaties die inzet voor queer personen in de sport en daarvoor miljoenen subsidie ontvangt van twee ministeries.
“Die alliantie verzorgt cursussen bij slechts zes Betaald Voetbal Organisaties. Feyenoord is daar niet een van. Ik snap niet dat de voetbalwereld accepteert dat slechts zes clubs een cursus afnemen. Het zou eerder een verplichting moeten zijn. Goed dat de Alliantie Gelijkspelen er is, maar wat ze doen is nog wel te vrijblijvend.”

Misschien kun je dat niet afdwingen bij de clubs?
“Twee ministeries hebben een vinger in de pap. Burgemeesters die een Betaald Voetbal Organisatie in hun gemeente hebben, willen nu afdwingen dat die clubs voor iedere wedstrijd een vergunning aanvragen. Dan kun je inclusiviteit in het beleid toch ook wel als eis naar de clubs sturen? De Alliantie Gelijkspelen bestaat nu twaalf jaar en wat is nu verbeterd? Eigenlijk gaan we achteruit.”

“Ik moet steeds rekening houden met die ene keer dat het mogelijk mis kan gaan...”

Tijdens het Wereldkampioenschap voetbal in Qatar werd het dragen van de One Love aanvoerdersband verboden. Die band straalt verbinding uit en gaat discriminatie tegen. Toen Virgil van Dijk, de Nederlandse aanvoerder, deze tóch wilde dragen, dreigde de wereldvoetbalbond hem een gele kaart te geven.
“Beschamend. We hadden er niet eens heen moeten gaan, als fatsoenlijk land met moderne normen en omgangsvormen, had je daar niets te zoeken. Jouw eigen morele ondergrens moet je blijven bewaken. Dat is belangrijker dan voetbal. De KNVB heeft gezegd dat ze daar een statement zouden gaan maken. Maar bij het eerste dreigement trokken ze hun keutel alweer in.”

Van Dijk had die gele kaart moeten pakken?
“Ja, honderd procent.”

De aanvoerder van Feyenoord, Orkun Kökçü, weigerde eerder ook al om deze aanvoerdersband te dragen. Wat dacht jij?
“Ik was benieuwd naar zijn beweegredenen. De Roze Kameraden vinden het belangrijk dat die band wél gedragen wordt. Hij is moslim en Turks en daardoor ook gemarginaliseerd. Ik ken zijn worstelingen niet maar ik zou honderd keer voor hem op de barricades klimmen en hoopte dat ook van hem, voor ons. Maar hij is niet eens met ons in gesprek gegaan. Als jij niet kunt aantonen dat je tegen discriminatie en voor gelijke waarden bent, kun je ook geen aanvoerder meer zijn. Wat voor signaal geef je af aan iemand die in de jeugdopleiding nog in de kast zit?”

Kom je nog in De Kuip?
“Ik bekijk het eigenlijk per wedstrijd: hoe is de sfeer rondom de club, is die positief? Wordt de wedstrijd op een middag gespeeld? Want ik ga niet meer naar avondwedstrijden omdat die toch vaak grimmiger zijn.”

Moet je niet uitwijken naar een familievak of is dat vluchten?
“Ik zit al 21 jaar in een fanatiek vak. Toen ik een keertje in een ander vak zat, kende ik daar niemand. Dan ben ik alleen maar aan het scannen, rondkijken of het wel veilig is. In mijn eigen vak zit ik tussen mensen die ik daar al tien of vijftien jaar zie. Als er dan echt iets gebeurt, hoop je maar dat zij voor mij zullen opstaan.”

Zitten die types van de RJK ook in jouw vak?
“Die zitten wel dichtbij ja, dat verwacht ik wel. Ik moet steeds rekening houden met die ene keer dat het mogelijk mis kan gaan …” rozekameraden.nl

Beeld: Chris & Marjan