Queers for Palestine:
“Deze strijd is ook de onze”

Deze queer personen zetten zich in voor een vrij Palestina, ook al stuiten ze daarbij soms op onbegrip. “Ik heb liever een zuiver geweten dan een extra boeking.” 

Toen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu afgelopen juli een toespraak hield in het Amerikaanse Congres, haalde hij de demonstranten aan die buiten leuzen scandeerden als ‘Gays for Gaza’. “Ze kunnen net zo goed borden omhooghouden met ‘Chickens for KFC’”, zei hij spottend. Oftewel: waarom zouden queer personen Palestina steunen, een land waar homoseksualiteit wettelijk niet wordt geaccepteerd? Netanyahu’s woorden vinden weerklank bij politieke leiders, commentatoren en burgers wereldwijd. Toch zijn er overal, ook in Nederland, lhbtiqa+ personen die zich inzetten voor de Palestijnen. Ik sprak met vijf van hen en vroeg ze naar hun beweegredenen.

strijd en privilege 

Voor activist Renske (28, zij/haar) is er geen twijfel over mogelijk. “De enige juiste actie is om Palestijnen zelfbeschikkingsrecht te geven, ze worden onderdrukt”, zegt ze resoluut. Als ‘witte vinexwijkmeid’ voelt Renske de verantwoordelijkheid om haar stem te laten horen, omdat juist de witte middenklasse profiteert van de status quo. "Wij hebben dus een verantwoordelijkheid die te veranderen. Soms demonstreer ik voor mijn eigen rechten als queer vrouw of voor die van mijn trans partner. Daarbij hoop ik dat anderen zich in mij verplaatsen. Die solidariteit wil ik ook richting anderen tonen, zeker in het geval van een genocide.”

Voor Renske draait activisme om het veranderen van een systeem dat bepaalde mensen onderdrukt en andere bevoordeelt. Haar standpunt is duidelijk: “Universele mensenrechten zijn niet onderhandelbaar. Iedereen verdient die, ongeacht hun overtuigingen of wat zij van mij vinden.”

familiestrijd

Voor community organiser Sam(uēl) (29, die/diens) is de strijd voor een vrij Palestina deels persoonlijk. Als queer persoon met een Joodse, zionistische en militaristische familie, ervaart die weerstand van dichtbij. Familieleden die nog wonen in het gebied dat die “Bezet Palestina” noemt – Sam(uēl) erkent Israël niet als staat – spreken die vaak aan op diens activisme. “Mijn neef zei via social media dat ik niet in Palestina zou kunnen wonen omdat ik gay ben, schold me vervolgens uit en stuurde me doodsbedreigingen. Ik dacht: voor wie moet ik nu eigenlijk bang zijn?" 

Sam(uēl) probeert met diens familie in gesprek te blijven. “Ik heb mijn opa, oma en oom middels een brief gevraagd, of eerder gesmeekt ‘Israël’ te verlaten. Ik heb aangeboden om woonruimte voor hen te zoeken in Nederland, en hen gewezen op het feit dat hier ook een antizionistische Joodse gemeenschap bestaat.”

In diens activisme benadrukt die dat antizionisme geen Jodenhaat is. “Antizionisme is verzet tegen de overtuiging dat ‘Israël’ recht heeft op een eigen etnocratie*. Dat heeft niets te maken met Jodenhaat. Sterker nog: voor mijn gevoel trekken een groot deel van de Joodse gemeenschap en de queergemeenschap samen op in de strijd tegen dit onrecht, in ieder geval in mijn bubbel."

moslimhaat

Ook in Nederland bestaat het stereotype dat alle Palestijnen homo- en transhaters zijn. Volgens schrijver Jax (43, hen/hun) is dat beeld onderdeel van een bredere racistische en islamofobe kijk. “Ook binnen de queergemeenschap zie je die vormen van discriminatie terug. Pinkwashing** en propaganda spelen hier een grote rol. Israël en westerse politici schilderen het Midden-Oosten af als gewelddadig, barbaars en achtergebleven en zetten daarmee indirect ook niet-Palestijnse bruine mensen en moslims in een kwaad daglicht.”

Als iemand met een meervoudige beperking kent Jax de uitsluiting die systematische onderdrukking veroorzaakt. Hun beperking speelt ook een rol in hun inzet voor een vrij Palestina. “De situatie daar is een mass disabling event. Israël doet er alles aan om Palestina gehandicapt te maken en te houden; de bezetting creëert letterlijk handicaps. De bombardementen en blokkades hebben verwoestende fysieke en mentale gevolgen voor grote groepen mensen. Sowieso heeft alle discriminatie uiteindelijk als doel ervoor te zorgen dat mensen minder vrij kunnen bewegen in de samenleving. ”

geweldloosheid

Devika (31, zij/haar) is theatermaker en filmjournalist en laat zich leiden door hindoeïstische principes als ahimsa, geweldloosheid, die voor haar dienen als een moreel kompas. “In relatie tot Palestina betekent dat bijvoorbeeld kiezen voor een einde aan het zinloze geweld. Wat ik zie gebeuren in Palestina raakt me, doet iets met me. Ik wil doen wat ik kan, ook als is dat niet veel met de privileges die ik in Nederland heb.” 

Als queer persoon met een Hindostaanse achtergrond ervaart Devika op meerdere vlakken van haar identiteit uitsluiting. "Daarom ben ik me gaan verdiepen in de onderliggende mechanismen die daarvoor zorgen en zo begon ik de verbanden tussen verschillende vormen van onderdrukking te zien. Kolonialisme, racisme, patriarchale systemen: ze zijn allemaal al eeuwen met elkaar verweven en hebben vandaag de dag nog steeds een groot effect op hoe het Westen politiek bedrijft – onder meer door het Mondiale Zuiden uit te buiten. Ik hoor veel geluiden vanuit de community dat demonstreren voor een vrij Palestina een ander gevecht is dan strijden voor queer emancipatie maar dat is niet zo.”

Devika hoopt dat de queergemeenschap zich bewuster wordt van stereotypen en vooroordelen. “Het idee dat alle Palestijnen homofoob of transfoob zijn, is ridicuul en stereotyperend. Het is belangrijk dat we dit soort aannames onderzoeken onderzoeken en ons ervan bewust zijn welke politieke agenda's baat hebben bij het stereotyperen van bepaalde groepen."

een zuiver geweten

Voor dj en producer Thijs (41, hij/hem) is het heel simpel. “Geen van ons is vrij tot we allemaal vrij zijn.” Hij merkt dat queer mensen vaak aarzelen om zich uit te spreken voor Palestina, misschien uit angst voor repercussies of omdat ze geen ongemakkelijke confrontaties willen aangaan. Voor hem is die aarzeling onbegrijpelijk. “Het voelt voor mij logisch om op te komen voor de Palestijnen als ik kijk naar het grove onrecht waarmee zij te maken krijgen. Mensenrechten zijn niet onderhandelbaar. Ik heb liever een zuiver geweten dan een extra dj-boeking.”

Als dj treedt Thijs op bij veel gay feesten en in queer clubs. “Voor mijn gevoel zijn met name homoseksuele mannen ontvankelijk voor Israëlische propaganda. Al jaren plaats ik elk jaar begin juni een post met de tekst. ‘Als je je afvraagt wat je kan doen om het Palestijnse volk te helpen, dan is het antwoord: niet naar Tel Aviv Pride te gaan.’ Het is voor mij zo duidelijk. Je laat je als gay man pinkwashen als je naar dat evenement gaat.”

een en dezelfde strijd

De vijf geïnterviewden zijn het erover eens dat de strijd voor een vrij Palestina en queer emancipatie met elkaar verbonden zijn. Ze roepen de queer-gemeenschap op om verder te kijken dan alleen hun eigen rechten en zich open te stellen voor bredere vormen van solidariteit.

Zoals Sam(uēl) het verwoordt: “Wij kunnen hier relatief vrij leven omdat anderen vóór ons hebben gestreden. Nu is het aan ons om op te komen voor anderen.” Volgens moeten queer mensen ervoor oppassen zich niet te laten verleiden om voor onderdrukking te kiezen, in de hoop dat ze zo hun eigen rechten te bevorderen. “Aan de kant van de onderdrukker staan, gaat jou niet beschermen tegen onderdrukking. Het is niet te laat om je aan te sluiten bij de strijd.”

* In een etnocratie heerst een bepaalde groep mensen over de rest van de bevolking. Het onderscheid wordt bijvoorbeeld gebaseerd op afkomst, huidskleur, of religie. 

** Bij pinkwashing worden lhbtiqa+-rechten strategisch ingezet om een progressief imago uit te stralen, om zodoende af te leiden van mensenrechtenschendingen en andere tekortkomingen. Deze term werd in 2011 bedacht door de Amerikaanse schrijver en hoogleraar Sarah Schulman om te beschrijven hoe Israël zich positioneert als een progressieve bubbel in een ‘achtergebleven regio’.