“Via kunst kun je bouwen aan een andere realiteit”

In juni 2021 zakt ook de Franse performer Phia Ménard (50) af naar het Holland Festival met haar beklijvende performance Contes Immoraux - Partie 1: Maison Mère, deel één van een trilogie over Europa.

Ménard studeerde moderne dans, mime, toneel en jongleren. In 1998 startte ze de Company Non Nova, een zoektocht naar nieuwe manieren van jongleren. In 2008 kwam ze met ICE, een project over de transformatie van natuurlijke materialen. De metamorfose in de show staat symbool voor haar transitie, die in dezelfde periode plaatsvond – Phia kreeg bij haar geboorte het geslacht ‘man’ toegewezen. Sindsdien is zij een belangrijke stem in Frankijk als het gaat om genderkwesties. In 2014 ontving ze de titel Ridder in de orde van kunst en literatuur van de Franse overheid.

“We moeten de macht van het patriarchaat ter discussie stellen”

Wat mogen we verwachten van Maison Mère? 
“De voorstelling is in 2017 ontstaan door Documenta 14 [De documenta is sinds 1955 de belangrijkste tentoonstelling van actuele beeldende kunst in de wereld – red.], dat toen zowel in Kassel als in Athene plaatsvond. Ik zat in Athene en realiseerde me dat mijn positie als passant in schril contrast stond met de rauwe realiteit van het lot van vluchtelingen. En ik wilde iets doen met het geweld in Athene, naar aanleiding van de Europese bezuinigingen die destijds plaatsvonden. Zo ontstond een soort punkversie van de godin Athena die een Parthenon bouwt uit karton, het materiaal waar veel mensen op sliepen. De voorstelling gaat ook over de vraag: hoe kan zo’n goedkoop materiaal de klimaatverandering doorstaan?”

Je voorstellingen gaan vaak over transformatie, van ruimtes, lichamen, materialen, gender. Is dat een manier om de wereld van vandaag te becommentariëren?
“We leven in een vreemde wereld die moeilijk is om te begrijpen en willen iets nieuws creëren. We zijn opgegroeid met een beeld van een maatschappij waarin alles mogelijk is. Maar plots wordt duidelijk dat dit niet zo is en dat we de macht van het patriarchaat en onze normatieve identiteit ter discussie moeten stellen. De enige plek waar je dat kunt doen is de wereld van de kunsten. Op die manier is kunst maken bouwen aan een andere realiteit.”

Je begon ooit als jongleur. Hoe verwerk je die ervaring in je huidige werk?
“Ik ontdekte als jongleur het circus. En circus is een van de snelst evoluerende artistieke disciplines. Het muteert in theater, dans, performance en andere multidisciplinaire vormen. Circus werd vroeger doorgegeven binnen families als een soort vakmanschap. Op een bepaald moment evolueerde dit naar iets dat aangeleerd werd op scholen en ging het niet meer over bestaande technieken herhalen maar om het vinden van nieuwe inspiratie. Onze generatie jongleurs is eerder beïnvloed door choreografen als Alain Platel, Sidi Larbi Cherkaoui en Pina Bausch. We willen iets vertellen met onze voorstellingen.”

Maison Mère van Phia Ménard is op 12 en 13 juni te zien tijdens het Holland Festival. 

Tekst: Judith Smits | Beeld: Jean-Luc Beaujault