Zó wordt PrEP toegankelijk voor iedereen

De vraag naar PrEP is groot - zó groot dat de GGD al jaren met wachtlijsten werkt. Maar je kunt iets doen wat helpt om die wachtlijsten te verminderen.

Sinds 2015 werd PrEP langzaam maar zeker verkrijgbaar in Nederland. De invloed van PrEP op het aantal jaarlijkse nieuwe hivinfecties is duidelijk: van zo’n 1.100 infecties per jaar, naar 427 nieuwe infecties in 2021. Om dat cijfer nóg lager te krijgen, is het nodig om in te grijpen.

Veruit de grootste groep die PrEP gebruikt, doet dat via de GGD. Dat is makkelijk, anoniem én goedkoop: je betaalt alleen een kleine bijdrage voor de PrEP-pillen. De reden waarom de PrEP-zorg bij de GGD zo goedkoop kan worden aangeboden, is omdat dit programma wordt gefinancierd door de overheid. Helaas is de vraag naar PrEP-zorg via de GGD vele malen groter dan het aanbod. Het programma biedt plek aan 8.500 patiënten. Er wordt dan ook al enige jaren gewerkt met wachtlijsten. Inmiddels is het aantal wachtenden de 3.000 ruim gepasseerd, en komen er maar mondjesmaat plekken vrij. Daardoor vissen mannen uit kwetsbare groepen vaak achter het net. Het gebrek aan nieuwe plekken heeft er meermaals toe geleid dat mannen die bij de GGD nog op de wachtlijst stonden voor PrEP-zorg tóch hiv kregen.

Tekst loopt door onder kader

Maak je zelf gebruik van PrEP-zorg via de GGD? Dan is het wellicht het overwegen waard om te kijken naar een andere oplossing. Voor het inkopen van je seksuele gezondheidszorg kun je ook prima terecht bij je huisarts, of bij een andere aanbieder. Daardoor zorg je dat er bij de PrEP-zorg via de GGD plek vrijkomt voor een ander, die de vrijwel gratis zorg via de GGD misschien harder kan gebruiken dan jij.

via de huisarts

Als je bij je huisarts aangeeft dat je PrEP wil gaan gebruiken, test hij je elke drie tot zes maanden (afhankelijk van je seksuele activiteiten) op soa’s en hiv. Ook krijg je van je huisarts een recept voor de PrEP zelf, waarmee je naar de apotheek kunt. De kosten voor de controles en consulten bij je huisarts worden gedekt door je zorgverzekering. Eerst wordt dit verrekend met je eigen risico, maar als je dit bedrag al hebt bereikt hoef je niet meer zelf bij te betalen. De kosten voor de medicijnen zijn daarentegen voor eigen rekening. Omdat apothekers verschillende tarieven hanteren en verschillende merken PrEP inkopen, liggen deze kosten tussen de € 7,50 en € 60,- per maand. Het zou dus zomaar kunnen dat jouw eigen apotheek aan de dure kant is. Gelukkig hoef je PrEP niet te halen bij je vaste apotheek: je kunt – bijvoorbeeld met behulp van een door PrEPnu samengestelde prijslijst op prepnu.nl/prijs – ook vragen of je huisarts het recept voor PrEP naar een andere apotheek stuurt. Wil je eigen huisarts geen PrEP-zorg verlenen? Kijk op PrEPnu.nl/artsen voor een lijst met PrEP-vriendelijke huisartsen.

Mogelijk zal niet elke huisarts staan te springen om je te helpen met PrEP-zorg. Dat beaamt huisarts Patricia Bloem, die tevens werkzaam is bij Soa Aids Nederland. Zij biedt in haar eigen praktijk PrEP-zorg aan twintig patiënten. “Huisartsen worden overladen, daarom zijn sommigen afhoudend met zorg die er eventueel bij komt.” Sommige huisartsen vinden dat PrEP-zorg niet bij huisartsen zou moeten worden ondergebracht. “Daar is bij de Landelijke Huisartsen Vereniging erg veel discussie over. Zij vinden het vallen onder publieke gezondheidszorg, omdat je er een hele groep mee beschermt.” Bloem is het daar niet mee eens: “PrEP-zorg is ook individueel; je doet preventie voor één persoon.” Desalniettemin merkt Bloem dat veel huisartsen op verzoek van individuele patiënten tóch hulp bieden. “Als je met een goed verhaal komt, je bent goed ingelicht, je hebt alle gesprekken bij de GGD al gehad en kent het proces, en je wil graag plek maken op de wachtlijst voor iemand anders, dan verwacht ik dat veel huisartsen je graag helpen.”

Een goed alternatief voor je eigen huisarts is PrEPzorg.nl, een initiatief van huisarts Joost Vermue. Hij richtte PrEPzorg.nl op om mannen die bij de GGD of hun eigen huisarts niet terechtkunnen voor PrEP-zorg, te helpen via een online praktijk. Vermue biedt online PrEP-zorg, met behulp van thuistesten. “De capaciteit van 8.500 mensen die bij de GGD terechtkunnen voor hun PrEP-zorg, is te krap. Dat zijn vaak mensen die al vanaf de introductie van PrEP in Nederland in 2015 hun PrEP-zorg bij de GGD afnemen. Voor een grote groep voornamelijk jongvolwassenen is geen plek meer bij de GGD, terwijl zij naar mijn mening deze zorg juist heel goed kunnen gebruiken. Dat is voor mij de grootste reden om PrEPzorg.nl op te zetten.” Vermue ziet vooral cliënten die niet bij de GGD terecht kunnen, en wier eigen huisarts ze niet met PrEP-zorg kan helpen. “Als een huisarts geen PrEP wil voorschrijven, kan een huisarts naar mij doorverwijzen. Dat heb ik het liefst, want dan komt het gesprek tussen huisarts en patiënt op gang.”

Ook patiënten die inmiddels wél al PrEP-zorg via hun huisarts krijgen, maar nog steeds op de wachtlijst van de GGD staan, zouden zich van die wachtlijsten af moeten laten halen, meent Vermue. “Zo maak je ruimte voor kwetsbare mensen die het zich in financieel opzicht niet kunnen veroorloven om voor PrEP-zorg naar de huisarts te gaan. Zeker in deze tijd, waarin alles duurder wordt.” Dat er mensen zijn die nu hiv oplopen omdat ze op een wachtlijst staan, vindt Vermue ontoelaatbaar. “Dat begrijp ik ook niet van de zorgverzekeraars: zij lijken alleen te kijken naar de kosten voor het behandelen van hiv, maar niet welke zorgkosten voorkomen kunnen worden als PrEP beter verkrijgbaar zou zijn. PrEP is een allang bewezen middel dat efficiënt, eenvoudig en goedkoop is. Een hiv-behandeling heeft daarentegen levenslange gevolgen, die de maatschappij enorm veel geld kosten.”

via andere aanbieders

PrEP is ook verkrijgbaar via andere aanbieders. De kosten variëren aanzienlijk, meestal liggen ze tussen de 475 en 1100 euro per jaar, en worden deze helaas niet door je zorgverzekeraar vergoed. Je hebt geen verwijzing van je huisarts nodig, wat betekent dat je dit volledig anoniem kunt regelen.  

Meer weten over overstappen met je PrEP-zorg? Kijk op mantotman.nl/prepzorg.