Zorgwekkende cijfers online haat: queer gemeenschap het hardst getroffen

Gemiddeld een op de tien van alle online reacties is een haatreactie. De groep die het vaakst slachtoffer is van haatreacties is de queer gemeenschap, met 49% meer haatreacties per post dan niet-queer mensen. Dit blijkt uit data-onderzoek van RTL.

Op 2 augustus dit jaar maakte RTL bekend onderzoek te doen naar online haat op zijn grootste Instagram-kanalen. Ten behoeve van dit onderzoek is gekeken naar ruim 210.000 reacties van de afgelopen zes maanden op de Instagram-kanalen van Videoland, RTL Nieuws, RTL Boulevard en RTL.nl.

Het onderzoek, uitgevoerd met inzet van AI, toont zorgwekkende cijfers: gemiddeld is 1 op de 10 reacties een haatreactie. Daarnaast bestaan er grote verschillen tussen groepen mensen en worden met name gemarginaliseerde groepen door haatreacties geraakt. De mensen die het meest doelwit zijn van haat, zo blijkt uit het onderzoek, zijn mensen van kleur en queer vrouwen.

1 op 5 reacties naar queer vrouwen haatdragend

Uit de resultaten wordt duidelijk dat bepaalde groepen meer dan gemiddeld doelwit zijn van haat. Zo ontvangen vrouwen (11,4%) meer haat dan mannen (10,3%), al blijven mannen duidelijk niet buiten schot en is het verschil relatief klein. Mensen van kleur daarentegen ontvangen ruim 1,5 keer zoveel haat als witte mensen. 

De groep die daarnaast het hardst wordt getroffen is de queer-community* met 49% meer haatreacties per post dan niet-queer mensen. Binnen de queer community zijn queer vrouwen het grootste doelwit: 1 op de 5 reacties over queer vrouwen is een haatreactie.

negatieve maatschappelijke impact

Ervaringen uit het verleden laten zien dat de impact op mensen die doelwit zijn van haat, enorm kan zijn. Zo bevestigt ook Sander van Haperen, universitair docent Public Policy and Governance aan de Universiteit van Amsterdam: “De resultaten van dit onderzoek tonen het structurele maatschappelijke probleem waar ook andere publieke figureren mee te maken hebben, zoals politici, artiesten en sporters. De impact hiervan kan zeer negatief zijn. We weten dat online haat op individueel vlak overweldigend kan zijn en pijn kan doen. En het risico bestaat op het zogenoemde chilling effect. Dat is het effect waarbij mensen minder geneigd zijn zichzelf te uiten en uit te spreken, wat kan leiden tot minder diversiteit in het publieke debat.”

zorg over invloed op beeldvorming

Sven Sauvé, Chief Executive Officer van RTL, reageert op de resultaten: “Aan de start van het onderzoek hadden we het vermoeden dat het probleem van online haat groot is, en toch zijn we verbaasd over de hoge percentages. Onze zorg is dat deze verharding in de samenleving de representatie van specifieke groepen in onze programma’s onder druk zet, waardoor de kans bestaat dat ze letterlijk uit beeld verdwijnen. Ons doel is om programma's te maken waarin mensen zich kunnen herkennen, of waarin ze een kijkje krijgen in het leven van de ander. Dat is de kracht van media, en we zullen er alles aan doen om die missie en daarmee de diversiteit in onze programma’s te waarborgen.”

het tegengeluid

Naast de hoeveelheid haatreacties, geeft het onderzoek ook inzicht in de hoeveelheid mensen die haatreacties stuurt. Deze analyse toont iets opvallends: 1% van alle reageerders is verantwoordelijk voor bijna een derde van alle haatreacties. Daarnaast heeft de overgrote meerderheid van de reageerders op de Instagram kanalen van RTL in het eerste half jaar geen enkele haatreactie gestuurd. 

Juist dat positieve tegengeluid sterkt RTL in de missie om het onderwerp van online haat te blijven agenderen. Al eerder werd RTL genomineerd voor een Best Social Award voor het ingrijpen op haatreacties op het programma Drag Race Holland. De resultaten van dit onderzoek zijn aanleiding om die manier van actief en snel ingrijpen te standaardiseren voor alle redacties.

laat haat nooit normaal worden

Op de dag van de lancering van het onderzoek wordt ook onderstaande campagne gelanceerd. In de campagne staat de impact van haatreacties centraal en is te zien wat de haat op persoonlijk niveau teweegbrengt. Daar hoort ook een positievere boodschap bij, want de haat mag en kan niet opwegen tegen de hoeveelheid liefde die er tegenover staat. Nicolette Kluijver, Humberto Tan, Loiza Lamers en Envy Peru die regelmatig haatreacties ontvangen openen het gesprek en benadrukken dat online haat niet normaal is, en nooit normaal mag worden.