All of Us Strangers is een magische, emotionele mindfuck

All of Us Strangers, de nieuwe film van regisseur Andrew Haigh, is een magisch, emotioneel meesterwerk, aldus filmjournalist Nico van den Berg. “In alles voel je dat Haigh zich compleet kan inleven in de gedachtewereld van deze twee homo mannen die worstelen met hun identiteit en seksualiteit.”

Films met queer verhalen die een breed bioscooppubliek aanspreken, zijn anno 2024 nog altijd schaars. Vaak gaat het om nichefilms die op roze filmfestivals een eigen publiek vinden, met verhalen die wel aansluiten op de belevingswereld van veel queers, maar als film niet bijster origineel, spannend of vernieuwend zijn. Deze films verdienen zeker een eigen plek, maar er blijft nog altijd meer dan genoeg ruimte voor makers die queer cinema naar een hoger niveau tillen, zonder ontoegankelijk te worden. Andrew Haigh is al sinds zijn eerste schreden op het filmpad absoluut een van deze makers.

een intens weekend

Haigh brak in 2011 door bij een queer én mainstream publiek met zijn film Weekend, over twee mannen die na een toevallige ontmoeting een intens weekend met elkaar doorbrengen. De haast terloopse manier waarop Haigh seks en persoonlijke gesprekken met elkaar verbond, zorgde voor een filmervaring die je als kijker nog lang bijbleef. Drie jaar hiervoor maakte hij het docudrama Greek Pete, waarin jonge gay sekswerkers hun eigen harde bestaan bijna levensecht naspeelden.

magische mindfuck

In zijn nieuwe meesterwerk All of Us Strangers verheft Haigh spelen met wat echt is of niet op haast magische wijze tot een emotionele mindfuck. Het scenario, dat hij net als bij zijn eerdere films zelf schreef, baseerde hij losjes op het boek Strangers van de Japanse schrijver Taichi Yamada. Losjes, want de door Yamada beschreven heteroseksuele relatie tussen een man en een vrouw in een appartementencomplex werd door Haigh vervangen door een relatie tussen twee mannen. Sterker: in interviews liet Haigh weten dat hij de film anders niet had gemaakt. In de film zelf voel je de hartslag van de regisseur/scenarioschrijver in elke scène terug. Ook al is het niet het levensverhaal van Haigh dat verteld wordt, in al het acteerwerk, de dialogen en de setup van het verhaal voel je dat hij zich compleet kan inleven in de gedachtewereld van de twee homo mannen die – elk op hun eigen manier – worstelen met hun identiteit en hun seksualiteit in relatie tot hun omgeving. Daardoor voelt de film ongelooflijk natuurlijk aan, ondanks de bovennatuurlijke laag.

twijfel en trauma

In het begin van de film zien we Adam (mooi ingetogen gespeeld door Andrew Scott), die zijn dagen en nachten als een kluizenaar doorbrengt in een modern en onpersoonlijk flatgebouw, waar hij op een hoge verdieping de skyline van Londen kan zien als hij op de bank hangt, tevergeefs hopend op wat inspiratie voor zijn werk als scenarioschrijver van films en series. Maar trauma’s uit het verleden maken dat hij het onderscheid tussen het echte leven, herinneringen en verzinsels steeds minder goed kan maken. Als op een avond het gebouw na een alarmmelding ontruimd moet worden en hij op straat omhoogkijkt, ziet hij een paar verdiepingen onder zijn eigen appartement een man voor het raam staan met de blik op hem gericht. Wanneer het loos alarm blijkt en Adam weer op zijn bank hangt, belt de onbekende man – die zich voorstelt als Harry – plots aan. Een ongemakkelijk gesprek ontvouwt zich tussen de twee, waarbij Harry (gespeeld door Paul Mescal) al snel avances maakt die door Adam wat aarzelend worden afgewezen, waarna hij de deur voor Harry dichtgooit. Maar dan begint de twijfel aan Adam te knagen. Als Adam Harry wat later opzoekt en er een intense verhouding ontstaat, beginnen fantasie en werkelijkheid pas echt door elkaar heen te lopen. Zeker als dan ook Adams jeugdtrauma – hij verloor op 12-jarige leeftijd beide ouders – keihard naar boven komt en zijn leven en relatie met Harry gaat beheersen. Maar wat is nog echt?

Queer highshoolcomedy Bottoms is “gay, bloederig, geil, absurd en gek”

een traantje wegpinken

Thema’s als eenzaamheid, een moeizame coming-out en de gevolgen van een hoge prestatie- en verwachtingsdruk vanuit een gezin of groep zijn veelvuldig in het werk van Andrew Haigh terug te vinden, of het nu gaat om de twee mannen in Weekend, het oude echtpaar in 45 Years dat ineens met de gevolgen van een misstap uit het verleden om moet gaan, of om de jongen in Lean on Pete, wiens liefde voor een paard ineens kleur geeft aan zijn grauwe bestaan. Maar in All of Us Strangers tilt Haigh al deze thema’s naar een hoger niveau, door je als kijker te dwingen na te denken over alles wat je ziet. En door je gevoel aan te spreken, zodat je ook een traantje weg kunt pinken. Want dat kan Haigh als geen ander: intelligente gevoelscinema met echte queer verhalen maken, waarbij voelbaar is dat hij zelf ook alle emoties en tegenslagen doorleefd heeft. Voor even zijn de personages daardoor geen ‘strangers’ meer, maar nieuwe vrienden die je in je hart wil sluiten.

In de komende editie van Winq verschijnt een interview met regisseur Andrew Haigh en acteurs Andrew Scott en Jamie Bell.

20 Queer films die je een keer wil zien