“We moeten de gemene deler tussen alle vormen van onderdrukking leren zien en erkennen”

Martijn Kamphorst, chef redactie van Winq, pleit voor een alternatieve Pride-viering dit jaar. "Dit vreemde jaar biedt ruimte voor reflectie en introspectie. Ik hoop daarom dat velen van jullie met mij de tijd nemen zich bij gebrek aan (boten)parades in de strijd van een ander te verdiepen."

In een tijd ver voor 5G en smartphones vereiste on demand pornografie enige creativiteit. Ik was een jaar of dertien toen ik via een tergend trage inbelverbinding voor het eerst een aantal blote mannen op mijn monitor tevoorschijn toverde. Ik propte ze in een haastige collage, die ik uitprintte en onder mijn bed verstopte.

Tien jaar later hingen deze mannen fier aan de wand – of deur, om preciezer te zijn, van het toilet, in de vorm van een weinig subtiele naaktkalender. Een lekkere ijsbreker voor bezoek, waarmee mijn huisgenoot en ik tegelijkertijd luid en duidelijk lieten blijken dat we niet langer van plan waren onze homoseksualiteit onder stoelen of bedden te steken.

“De strijd tegen discriminatie wordt draaglijker en veel effectiever wanneer je ’m samen met andere onderdrukte groepen voert”

Het deel van mijn zijn dat ik als jonge tiener vervloekte, ben ik met de jaren gaan zien als een geschenk. De pijn en strijd die het opgroeien als gay man met zich meebrachten, heb ik weten om te zetten in kracht en empathie. Dat proces heeft mijn vriendschappen hechter gemaakt en mijn leven leuker en stabieler.

Met die zelfacceptatie kwam ook een beter besef van de daden en woorden die dat proces jarenlang bemoeilijkten en een drive om deze vaak sluimerende, verraderlijke vormen van discriminatie te ontmaskeren en bevechten. Die strijd is vermoeiend, maar wordt draaglijker en vooral veel effectiever wanneer je ’m samen met en voor andere onderdrukte groepen voert.

Volgens mij wordt iedereen in zijn leven om minimaal één deel van zijn wezen gediscrimineerd. Of het nu is vanwege je seksuele oriëntatie, gender, sekse, huidskleur, leeftijd of lichaamstype. Tegelijkertijd geniet iedere persoon – de een veel meer dan de ander – van bepaalde privileges. Zo ben ik dan wel gay, maar ook wit en een man. Wie zich van beide bewust wordt, leert het belang van zich hard maken voor de strijd van een ander, omdat die in de kern gelijk is aan die van jou. Zo belandde ik afgelopen maand voor het eerst op een Black Lives Matter-protest, om te luisteren, te leren en toe te geven dat ik strenger moet durven optreden wanneer ik getuige ben van racistische uitlatingen en denkbeelden of mezelf daarop betrap.

“Zet je je in voor de vrijheid van queer levens, maar acht je die van zwarte mensen of moslims minderwaardig, dan voer je een verloren strijd”

Het gaat fout wanneer een groep bij het bevechten of bewaken van zijn rechten die van een ander verdringt, beperkt of simpelweg negeert. Mensen die tot meerdere gemarginaliseerde groepen behoren, zoals een trans persoon van kleur, vallen hierbij vaak tussen wal en schip, omdat zij in beide gevechten niet gehoord en gezien worden. Zet je je in voor de vrijheid van queer levens, maar acht je die van zwarte mensen of moslims minderwaardig, dan voer je een verloren strijd. Zoals activist Fannie Lou Hamer ooit stelde: niemand is vrij tot iedereen vrij is.

Onze coverheld Pete Wu behoort tot minimaal twee onderdrukte groepen. Hij is gay en een Chinese Nederlander. Pas nadat hij zijn ouders op zijn dertigste vertelde op mannen te vallen, ontstond ruimte om zich als schrijver en journalist uit te spreken over het racisme dat hij ervaart. Dat wordt hem niet altijd in dank afgenomen. “Sommige Aziatische Nederlanders hebben het gevoel dat het feit dat ik me uitspreek leidt tot méér racisme.” Maar zoals de laatste maanden terecht werd onderstreept: wie zwijgt over onderdrukking, stemt in feite in met de onderdrukker. Als activisten uit de generaties vóór mij, zich niet actief hadden verzet tegen de status quo, had ik niet de rechten gehad die ik nu heb.

Dit vreemde jaar biedt ruimte voor reflectie en introspectie. Ik hoop daarom dat velen van jullie met mij de tijd nemen zich bij gebrek aan (boten)parades in de strijd van een ander te verdiepen. Vraag je af welke privileges je hebt, hoe die tot stand zijn gekomen en in welke mate jouw vrijheid ten koste gaat van die van anderen. Want pas wanneer we collectief de gemene deler tussen alle vormen van onderdrukking leren zien en erkennen, kunnen we deze definitief elimineren. En zo wordt dit Pride-seizoen misschien wel een van de meest waardevolle in jaren.