“De wolf is in Nederland beter beschermd dan transgender burgers”
Mounir Samuel over het gebrek aan ophef rond het aangepaste reisadvies voor trans personen
Trumps draconische gendermaatregelen maken reizen naar de VS voor trans en non-binaire mensen onveilig, zo niet onmogelijk. Deze week paste Nederland het reisadvies aan, maar de Kamer leek meer begaan met het lot van de wolf, zag politicoloog Mounir Samuel: “Zonder pardon worden onze rechten geslachtofferd.”
Ik studeerde in de VS. Ik woonde in de VS. Ik reisde door de VS. Nu kan ik de VS niet meer in of er zelfs maar een overstap maken, omdat ik trans ben.
Woensdag 26 maart gaf het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken een aangescherpt reisadvies af. Geen negatief reisadvies met kleurencodes die de veiligheid in het land op oranje of rood zet, zoals voor zoveel landen het geval is en normaliter slechts wat angst inboezemt of problemen oplevert met je reisverzekering. “De kleurcode van het reisadvies voor de VS is groen”, zo prijkt er haast vrolijk bovenaan de pagina van het ministerie. Behalve dan, als je een lhbtiqa+ persoon bent (en/of de verkeerde etniciteiten hebt). Dat dit zo weinig reactie oproept en blijkbaar haast vanzelfsprekend is, vind ik zo mogelijk nog enger.
“de ware betekenis van de aanscherping van het reisadvies zal de meesten volledig zijn ontgaan”
“Houd er rekening mee dat wetten en gebruiken in de VS tegenover lhbtiq+ personen kunnen afwijken van die in Nederland”, staat er eufemistisch. “Een aantal staten hebben lokale wetten ingevoerd die negatieve gevolgen kunnen hebben voor lhbtiq+ personen, bijvoorbeeld als het gaat om toegang tot gezondheidszorg.”
De echte waarschuwing betreft echter specifiek transgender en non-binaire personen. “De Amerikaanse autoriteiten accepteren als geslachtsvermelding alleen een M of V (male of female). Dit heeft de Amerikaanse overheid op 20 januari 2025 bepaald”, zo staat er onder het kopje ‘Visum en ESTA*’. Je zou er zo overheen lezen. De ware betekenis van deze aanscherping van het reisadvies zal de meesten volledig zijn ontgaan. Op het achtuurjournaal viel het bericht in de eindeloze nieuwscarrousel nauwelijks op. Er werd niet om reactie gevraagd bij transgender personen, belangenorganisaties, de Kamer of het kabinet. Een korte melding volstond blijkbaar, net zoals het reisadvies zelf in enkele woorden werd aangepast. Dit is dus hoe we in Nederland omgaan met een in- en doorreisverbod (want dat is het) naar een van de grootste en belangrijkste landen ter wereld.
een gevaarlijk brandmerk
De gevolgen zijn voor mij en anderen enorm. De spaarzame non-binaire personen in Nederland die met veel pijn en moeite (en na menig rechtszaak) een “X” in het paspoort hebben bemachtigd, kunnen de ESTA-visumvrijstelling niet meer invullen. De keuze van een “X” ontbreekt, want deze genderregistratie wordt niet langer erkend. Hierdoor is een dergelijk paspoort feitelijk ongeldig. Zelfs als je de VS wél binnen zou komen, is het nog maar de vraag hoe veilig je er bent. In het land van Musks “X”, is deze “X” in het paspoort een gevaarlijk brandmerk geworden.
“de noodzaak van het afstappen van genderregistratie in officiële documenten zoals het paspoort is nog nooit zo duidelijk geweest”
Als trans man moet ik zowel mijn geboortegeslacht opgeven (“F” volgens de Nederlandse overheid), als mijn feitelijke genderregistratie op het paspoort (“M”). Trumps ‘land of the free’ erkent slechts het geboortegeslacht. Een ESTA-aanvraag met een afwijkende genderidentiteit zal aannemelijk automatisch worden uitgelicht en afgewezen. Ik zou naar het Amerikaanse consulaat kunnen gaan om alsnog een visumprocedure te starten, maar dat is een discriminatoir alternatief. Daar waar cisgender Nederlanders voor 21 dollar hun ESTA-visumvrijstelling krijgen, zou ik voor honderden dollars een écht visum moeten aanvragen. Het is de vraag of ik die wel krijg en zo ja, of ik dan wél veilig naar de VS kan reizen. Eerder werd ik in het kader van Trumps travel ban (die ook weer van kracht is) bij aankomst in de VS gearresteerd, uren ondervraagd en in een deportatiecel gezet, omdat ik voor reportagereizen naar Iran en Irak was geweest. En dat terwijl ik een visum van het Amerikaanse consulaat én een begeleidend schrijven van de consul zelf had. Mijn lichaam verkrampt opnieuw bij de herinnering. Als transgender persoon zo te worden opgesloten, lijkt me een van de ergste dingen die me zou kunnen overkomen.
wolf versus mens
De noodzaak van het afstappen van genderregistratie in officiële documenten zoals het paspoort is nog nooit zo duidelijk geweest. Als Nederland hier nu eindelijk van af zou stappen en toe zou staan dat de geboorteakte zelf wordt gewijzigd, in plaats van slechts een aanhechting toe te voegen, zouden mensen als ik al beter beschermd zijn. In plaats daarvan dienden partijen als NSC en SGP met succes een motie in voor het intrekken van de transgenderwet, die zo controversieel is verklaard dat het genderregistratiedebat nu helemaal stilligt.
“opnieuw moet ik constateren dat ik niet hoef te rekenen op bescherming van de staat”
Het kan het kabinet en de Tweede Kamer blijkbaar allemaal weinig schelen. De dag van de aanscherping van het reisadvies werd er druk gedebatteerd over het wel of niet afschieten van de wolf. Ook in de dagen daarna volgde niets. Het lot van de wolf is in Nederland blijkbaar belangrijker dan dat van transgender burgers.
De Amerikaanse ambassadeur werd door minister Casper Veldkamp van Buitenlandse Zaken (VVD) niet op het matje geroepen. Staatssecretaris Mariëlle Paul van Funderend Onderwijs en Emancipatie (VVD) bleef net zoals bij de aankondiging van alle andere antitransmaatregelen van Trump oorverdovend stil. Er volgde geen steunbetuiging aan de transgemeenschap, noch enig politiek of maatschappelijk protest.
Opnieuw moet ik constateren dat ik niet hoef te rekenen op bescherming van de staat. Het doet vrezen voor het ergste.
veiligheid voor wie?
Partijen als D66 uiten wél kritiek op het verbod van Pride-marsen in Hongarije, maar dat is makkelijke symboolpolitiek; Orban ligt bij de meerderheid van de Nederlandse politieke partijen én EU-lidstaten toch al ongevallig. De VS moet echter met alle macht aan boord worden gehouden. Trump wordt bij monde van het kabinet-Schoof en NAVO-baas Rutte nog steeds “onze grote vriend” genoemd. Wanhopig wordt binnen NAVO-verband aan veiligheidsgaranties gewerkt. Maar over welke veiligheidsgaranties hebben we het eigenlijk, als onze grootste ‘bondgenoot’ een deel van onze eigen bevolking elke bewegingsvrijheid of bestaansrecht ontzegt?
“laat er geen misverstand over ontstaan: deze ontwikkelingen zijn er ook in nederland”
In een opiniestuk in de Volkskrant waarschuwde Ricardo Brouwer van COC Midden-Gelderland op dinsdag 25 maart dat de razendsnelle ontwikkelingen in de VS een signaal zijn en we ons hier in Nederland wakker moeten laten schudden omdat het hier ook kan gebeuren.
Laat er geen misverstand over bestaan: het gebeurt hier al. Door zonder enig protest het reisadvies aan te passen is onze overheid medeplichtig. De regering geeft feitelijk maar één boodschap af: zolang wij maar vrolijk kunnen handeldrijven, investeren, wapens kopen, roadtrips maken, weekendshoppen en politieke deals kunnen blijven sluiten, passen wij gewoon het reisadvies aan. Onze rechten worden zonder pardon geslachtofferd aan de enige echte boze wolf: Donald Trump.
Mounir Samuel (1989) is politicoloog en auteur. In zijn nieuwste boek Nederland voor de Nederlanders: mijn antwoord op (extreem)rechts duidt hij de politiek en samenleving van deze tijd en geeft hij aan woorden aan datgene waar velen de taal voor zoeken.
*ESTA is een elektronische reistoestemming die je als EU-burger moet aanvragen om zonder verdere visumverplichting als toerist naar de VS te kunnen reizen. Een ESTA-aanvraag moet vóór aankomst in de VS zijn goedgekeurd (wat nu voor trans en non-binaire personen nagenoeg onmogelijk is).
