“Het is tijd om te vechten voor een radicaal liefdevolle wereld”

Voor sommigen gaat queer zijn over hun seksuele of genderidentiteit, voor columnist Rocher Koendjbiharie heeft de term bovenal een politieke lading. “Mijn zijn lijkt momenteel in strijd met alles en iedereen om zich heen.” 

In tijden van emotionele of existentiële onstuimigheid — zoals voor mij de overgangsperiode van het oude naar het nieuwe jaar — keer ik graag terug naar de woorden van auteurs en filosofen die mij ergens in mijn leven hebben weten te veranderen. Eén van hen is auteur en sociaal criticus bell hooks, die talloze boeken schreef over liefde en de kruising tussen kapitalisme, ras en gender.

Ruim tien jaar geleden was hooks onderdeel van een panelgesprek over het bevrijden van het Zwarte* vrouwelijke lichaam. In dat gesprek kwam seksuele bevrijding ter sprake. hooks sprak over haar eigen seksualiteit en hoe ze zichzelf is gaan omschrijven als ‘queer-pas-gay’. Die term legde ze als volgt uit: “Queer niet in de zin van met wie je seks hebt – al kan dat er een dimensie van zijn – maar queer in de zin van het zelf dat in strijd is met alles om zich heen, dat een plek moet uitvinden, creëren, vinden om te mogen spreken, floreren en leven.” Hiermee stelt hooks dat queerheid voor haar niet slechts een seksuele of genderidentiteit is, maar ook een politieke. Namelijk wanneer delen van iemands identiteit en zijn haaks staan op de vele normen van de maatschappij.

Het begin van het vormen van mijn queer identiteit begon ruim zestien jaar geleden, toen ik uit de kast kwam. Dat ik op mannen val, was niet het eerste of het enige waar mijn omgeving een mening over had. Voor velen om mij heen leidde mijn stralende bruine huid al vanaf mijn geboorte tot spanning. Want dat is wat racisme in essentie is: spanning bij (witte) mensen die geen vrede kunnen vinden met gemelaneerde lichamen.

Door de jaren heen leerde ik dansen met die spanningen. Een dans die weliswaar mijn ziel uitputte, maar waar ik verder zonder grote kleerscheuren van afkwam. Inmiddels is deze dans vele malen gewelddadiger geworden. De veranderingen in het Nederlandse politieke landschap, waaronder de verrechtsing van het parlement, maar ook de hardnekkige motiecultuur, en daarmee ook die van de Nederlandse samenleving in de afgelopen vijf jaar, dwingen me steeds vaker om me te wortelen in de politieke spil van mijn queer identiteit, zoals bell hooks die omschreef. Queer niet slechts als omschrijving van mijn seksuele identiteit, maar ook van mijn politieke identiteit. Dit dwingt me huidige orde tot in de kern te bevragen, want mijn volledige zelf staat haaks op hoe wij onze samenleving momenteel inrichten.

Als de huidige Nederlandse samenleving ons iets laat zien, is het dat we moeten blijven vechten voor onze rechten en dat we ons moeten verzetten tegen de inperking van ons bestaansrecht. Zo wordt de publieke opinie over transrechten steeds meer vergiftigd door haatretoriek en verdachtmaking, die vooral uit rechtse hoek komt – en dus niet losstaat van politieke kleur. Daarbij rammelen de pilaren van onze democratische rechtsstaat aan alle kanten. Steeds vaker wordt er gesproken over het inperken van het demonstratierecht waar het bijvoorbeeld gaat over een vrij Palestina – een zaak die voor velen juist ongelofelijk belangrijk is.

Mijn queer identiteit is ook onlosmakelijk verbonden met mijn rechtvaardigheidsprincipes. En met mijn normen en waarden, die op hun beurt weer bevraagd worden door fascistische en racistische politici die rondspoken in ons parlement en moties indienen over de registratie van mensen met een migratieachtergrond.

Vaak zeggen mensen aan het begin van een nieuw jaar dat dit echt hún jaar wordt. In voorgaande jaren keek ik ook op die manier naar de symboliek van een jaarwisseling, maar deze keer pak ik het anders aan. Ik laat het jaar niet meer op z’n beloop, maar vul het nu zelf in, met het multidimensionale verzet van mijn queer zijn, dat momenteel in Nederland in strijd lijkt met alles en iedereen om zich heen. Het is tijd om die strijd te versterken, te vechten voor een radicaal liefdevolle wereld zonder onderdrukking.

* Zwart wordt hier met een hoofdletter geschreven omdat hier wordt verwezen naar een unieke Zwarte culturele identiteit.

Mounir Samuel: “Transgender personen zijn momenteel een soort dartbord”