“Het is voor mij elke avond een avontuur”

Dit jaar speelt Paul Haenen samen met partner Dammie van Geest in hun Betty Asfalt Complex voor de 25ste keer de kerstvoorstelling Dolman brengt warmte en Gremdaat wijst de weg. De voorstellingen tijdens de kerstvakantie zijn al helemaal uitverkocht, maar voor begin januari zijn er nog kaarten. We spraken Paul over de geschiedenis en het succes van de voorstelling.

Hoe is de voorstelling destijds ontstaan?
“We namen 29 jaar geleden het theater Tingel Tangel over van cabaretier Sieto Hoving en zijn vrouw Marijke. Het leek ons leuk om in december een wintervoorstelling te geven. Dat duurde in eerste instantie een week. Door de jaren heen is het een traditie geworden en spelen we vier weken. Het is een heel gemêleerd publiek: ouders nemen hun kinderen mee, en andersom. Links en rechts, jong en oud, homo en hetero: iedereen zit in de zaal. Het is een soort alternatieve kerstbeleving.”

Vroeger belde je alter ego Margreet Dolman tijdens de voorstelling ook met mensen die níet in de zaal zaten. Waarom zijn jullie daarmee gestopt?
“Veel mensen hebben een mobiele telefoon, en als ze het nummer niet herkennen nemen ze niet op. Vroeger had je dat helemaal niet; als de telefoon ging, nam je gewoon de telefoon op. Toen we begonnen had je ook nog geen internet, wat nu ondenkbaar is. We gaan er wel mee experimenteren, ik heb al gedacht aan FaceTime. En als je belt met het mobiele nummer van iemand die in de zaal zit, komt het ook vertrouwder over.”

“Ik had vroeger zelf altijd een soort winterdepressie rondom kerst”

De opzet van de voorstelling is door de jaren heen hetzelfde gebleven, maar toch blijft het publiek in grote getale komen. Waardoor denk je dat dat komt?
“Het is elke avond anders. Het gruwelijke kerstverhaal is elke avond wel hetzelfde, maar in de preek van Dominee Gremdaat zitten vaak wisselingen, en elke avond vertellen mensen uit het publiek hun belevenissen, waardoor het totaal anders wordt. Zo ga ik er zelf ook altijd in, waardoor je steeds meer zin krijgt om de avond te doen. Ik heb ook weleens voorstellingen gehad waarvan ik dacht: nou, gelukkig ben ik op de helft. Maar dat heb ik bij deze voorstellingen helemaal niet, omdat elke avond anders is. Het slaat denk ik ook aan bij het publiek omdat het een ontspannen avond is, zonder kerstdruk, kersttakken of kerstliedjes. Ik had vroeger zelf altijd een soort winterdepressie rondom kerst, daarom besteedden we er geen aandacht aan. Maar mensen uit het publiek hebben soms juist wél heel mooie kerstverhalen, en die laten we ze dan op het podium vertellen.”

Zoals?
“Er was een dame die in een kringloopwinkel een tasje had gekocht voor twee euro. Toen ze thuiskwam ontdekte ze dat er een gouden broche in zat. Aanvankelijk wist ze niet wat ze ermee moest, maar ze vond in het tasje ook een naam. Via Google kwam ze op een overlijdensbericht van de originele eigenaresse. Zo kwam ze bij de weduwnaar terecht, die in een bejaardentehuis woonde. Toen ze hem belde nam hij argwanend op. Ze legde uit dat ze de gouden broche van zijn vrouw had gevonden, en vroeg of hij hem terug wilde. Toen zei de man ‘Hou het maar, want de kinderen hebben al genoeg gehad, maar als je hem opspeldt, denk dan aan mijn vrouw’. Dat was zo mooi! Je weet van tevoren niet waar zo’n verhaal naartoe gaat. Het was zuiver sentiment, geen goedkoop televisiesentiment. Die zuiverheid vind ik een sterk onderdeel van de wintervoorstelling. Mensen zijn echt kwetsbaar en komen met mooie verhalen. Een dame van over de 80 vertelde dat ze altijd van haar fiets viel, maar nooit iets brak. Ik opperde dat haar vriendinnen wel jaloers zouden zijn, maar toen zei ze ‘Nee, die zijn allemaal dood’.”

“Het is eigenlijk een soort reünie aan het worden”

Gaat het ook weleens mis?
“Ja, je krijgt soms ook iemand op het podium waarvan je denkt: jee, wat moet ik daar nu weer mee? Maar dat is voor mij het avontuur. Het is wel voorgekomen dat we weinig mensen, of mensen met slechte verhalen op het podium hadden, of dat de telefoongesprekken allemaal mislukten. Ik moest eens van een dochter bellen om tegen haar moeder te zeggen dat zij dit jaar wel het nagerecht zou maken. De moeder reageerde alleen met ‘Nou, we zien wel’ en gooide de hoorn op de haak. Dat is voor de zaal wél weer leuk, want die denken: nou, dat wordt een leuke kerst!”

Wordt de héle zaal ook weleens betrokken bij belevenissen die op het podium verteld worden?
“Ja! We hadden ooit een vrouw op het podium die vertelde over haar nieuwe vriend, waar ze over twijfelde. Ze legde uit wat voor jongen het was en ik vroeg de zaal om advies. De héle zaal vond dat ze niet met die vriend door moest gaan. Een jaar later kwam ze terug, en hebben we haar weer op het podium gehaald. Ze vertelde dat ze tóch met haar nieuwe vriend was doorgegaan, maar dat het niet goed was afgelopen, en dat ze naar de zaal had moeten luisteren. Het is voor mij elke avond een avontuur, het loopt elke avond anders af. Na de voorstelling is het in de foyer ook altijd gezellig, het is eigenlijk een soort reünie aan het worden, van mensen die jaar in jaar uit komen. Toch komen er ook steeds nieuwe mensen bij, de voorstellingen zijn steeds sneller uitverkocht.”

Wat gaat u hierna doen?
“Ik ben bezig met een eigen televisiezender, en volgend jaar ga ik ook weer op tournee. Ik stond deze zomer op de Parade, en dat heeft me geïnspireerd om weer te gaan touren.”

Elders op de site tippen we onze favoriete kerstalbums, waaronder natuurlijk Kerstfeest met Bert & Ernie. Wat weet u nog van het maken van die legendarische plaat waar een hele generatie mee opgroeide?
“Details weet ik niet meer, de plaat is 34 jaar geleden gemaakt. Wim T. Schippers en ik werden door CTW [de Amerikaanse producent en licentiehouder van Sesamstraat - red.] heel erg vrij gelaten. Zij wilden het altijd van tevoren zien, maar lieten ons wel onze gang gaan. Ik had ook het idee dat ze respect voor ons hadden. Wim en ik zijn wereldwijd het langstlopende duo dat de stemmen voor Bert & Ernie inspreekt. ‘Ik ben een kerstbal’ was een van de populairste liedjes van de plaat, dat wordt nog steeds wel gezongen. Wim en ik hebben allebei geen kinderen, en toen we de Bert & Ernie-platen maakten dachten we steeds: wat zouden we als kind zelf leuk hebben gevonden? Ik heb later weleens van mensen gehoord dat ze moesten huilen bij een nummer als ‘Alleen’. Dat raakte me wel.”

Besefte je toen dat generaties met dat album op zouden groeien?
“Nee, maar toen we überhaupt met Bert & Ernie begonnen beseften we ook niet dat het zo lang door zou gaan. Dat had ik ook niet toen ik 43 jaar geleden met Margreet Dolman bij Radio Amsterdam. Ik dacht toen: dat is goed voor vier radio-uitzendingen, daarna weet ik niet meer waar ik het over moet hebben. Je weet niet dat je 43 jaar later zo’n personage met nóg meer plezier speelt dan toen je eraan begon. Dat is heel vreemd. Je verwacht niet dat, als je aan het begin van je carrière staat, het plezier erin blijft. Je hoorde altijd van Wim Sonneveld en Wim Kan dat ze publieksangst hadden, het publiek ook wel haatten. Dus ik dacht: dat plezier houdt op een gegeven moment op. Misschien doe ik het nog wel met zoveel plezier dankzij de vrijheid die we hebben met ons eigen theater.”

Dolman brengt warmte en Gremdaat wijst de weg is t/m 13 januari te zien in het Betty Asfalt Complex. Kaarten zijn beschikbaar via hun website.

Benieuwd naar de eerste keer dat Paul Haenen in een gaybar was? Daar spraken we hem ook over!

Winq viert Kerstmis!

Meer inspiratie opdoen voor de feestdagen en kans maken op leuke prijzen? Ga dan snel naar onze kerstspecial.