roze reuzen
Maaike Meijer: icoon van de feministische lesbische beweging en kritische stem tegen heteronormativiteit
Maaike Meijer (1949), een icoon van de feministische lesbische beweging, stelt heteronormativiteit al decennialang ter discussie. Als medeoprichter van de radicale actiegroep Paarse September was zij een spil in de bloeiende lesbische subcultuur in de jaren zeventig en tachtig.
Maaike werd geboren in Eindhoven en studeerde Nederlands aan de Universiteit van Amsterdam. Tijdens haar studententijd sloot ze zich aan bij de lesbische praatgroep Purperen Mien, waar ze inzicht kreeg in de patriarchale structuur van de maatschappij en trots leerde te zijn op haar lesbische identiteit. Na deze bewustwording bundelde zij in 1972 haar krachten met Noor van Crevel, Stéphanie de Voogd en Nel Hermans om de boodschap van en de kritiek op het feminisme op radicale wijze te verspreiden. Purperen Mien werd Paarse September.
een nieuw feminisme
Deze actiegroep eiste ruimte op voor lesbische feministen die zich uitgesloten voelden bij andere groepen, zoals Dolle Mina en Man Vrouw Maatschappij. Door middel van rake teksten plantte Paarse September een belangrijk zaadje. De actiegroep leverde kritiek op het bestaande feminisme dat ten diepste gebonden was aan heteroseksualiteit. Maaike Meijer schreef in het gelijknamige lijfblad: “We hebben genoeg van een feminisme dat er alleen maar toe leidt dat vrouwen zich beter kwalificeren... voor mannen.”
lesbisch als politieke keuze
De bekende slogan ‘lesbisch zijn is een politieke keuze’ was een provocatie aan het adres van de tot dan toe klakkeloos aangenomen ’natuurlijkheid’ van heteroseksualiteit. Paarse September stelde die heteronorm aan de kaak. De maatschappelijke dwang tot heteroleven maakte homoseksualiteit tot probleem. Maar waarom zou lesbisch zijn niet ook een oplossing kunnen zijn, voor de ongelijkheid en het seksueel geweld waar feministen zich met recht tegen verzetten? Hoe vrijwillig en natuurlijk kon heteroseksualiteit zijn als er zoveel nadelen aan kleefden? In 1974 werd de groep opgeheven. De leden wilden ruimte maken voor nieuwe radicaal-lesbische vrouwengroepen. Meijer: “Wij dachten op een gegeven moment: wij hebben ons punt nu wel gemaakt.”
lees ook:
drijvende kracht
De nalatenschap van Paarse September was niet gering. Waar eind jaren zestig het woord ‘lesbisch’ nog werd vermeden binnen het feminisme, waren uiteindelijk de lesbiennes de drijvende kracht achter de feministische beweging – een rol die ze ook zouden vervullen in de homobeweging. Zo lag de organisatie van de eerste Nederlandse homoprotestmars in de zomer van 1977 in Amsterdam in handen van de lesbische feministen van Lesbian Nation, waar ook Maaike deel van uitmaakte.
diversiteit op de universiteit
Na deze periode richtte Maaike zich op de Neerlandistiek. In 1988 promoveerde ze aan de Universiteit Utrecht met de dissertatie De Lust tot lezen en in 1997 werd ze benoemd tot hoogleraar Genderstudies aan de Universiteit Maastricht. Ze is nog altijd actief als schrijver, onderzoeker, spreker en coach. In haar werk neemt het thema gender en diversiteit een onveranderlijk belangrijke plek in. In 2023 verscheen haar boek Radeloze helden: De verbeelding van mannelijkheid in literatuur en film, waarin ze met een kritische doch empathische blik een nieuwe manier zoekt om naar mannelijkheid te kijken.
Een uitgebreide versie van dit verhaal lees je op withpride.ihlia.nl. Deze rubriek is een samenwerking tussen Winq en platform With Pride – verhalen uit het queer archief.
