roze reuzen
Lionel Jokhoe stond aan de voet van de oprichting van een werkgroep voor Surinaamse homo's
'We hebben de basis gelegd om homoseksualiteit uit de taboesfeer te halen'
Lionel Jokhoe (1951) stond aan de voet van de oprichting van SUHO, een werkgroep die meer bewustwording creëerde voor de positie van Surinaamse homoseksuelen. “Het was het eerste moment dat je echt die zwarte queer-identiteit kon uiten.”
Lionel werd in 1951 geboren in Suriname en is van Surinaams-Hindoestaanse afkomst. Hij kwam er al vroeg achter dat hij homo is, maar in Suriname was homoseksualiteit een groot taboe.
“Als je iets over homoseksualiteit hoorde of zag, dan was dat altijd negatief”, vertelde Lionel later. Nadat hij een artikel las over homo-emancipatie in Nederland in het tijdschrift Panorama, was Lionel vastbesloten om naar Nederland te gaan, waar hij in 1971 ook daadwerkelijk belandde. Hij beleefde er zijn coming-out, maar het gevoel van anders-zijn verdween niet helemaal: Nederland bleek minder utopisch dan gedacht. Hij voelde zich dubbel gediscrimineerd: door witte Nederlanders vanwege zijn huidskleur en door Surinamers vanwege zijn geaardheid.
black & proud
In 1980 studeerde hij af aan de Sociale Academie en schreef hij zijn pionierende scriptie getiteld ‘Homofielen uit Suriname. Een vergeten groep in de Nederlandse samenleving?’. Door aandacht van het Surinaamse NOS-radioprogramma Zorg & Hoop ontstond er een gelegenheid om een bijeenkomst te organiseren voor Surinaamse homoseksuelen. Het was het begin van SUHO, de eerste zwarte homo-organisatie in Nederland en Europa. Deze werkgroep wilde zowel de witte Nederlander als de Surinamer aanspreken, en fungeerde daarnaast als een veilige haven voor haar leden. “We hebben van alles en nog wat georganiseerd”, vertelde Jokhoe daarover. “Ook feesten om jezelf te vieren. Het was ook het eerste moment dat je echt die zwarte queer-identiteit kon uiten. Op je eigen manier, niet volgens de richtlijnen van het COC of de witte blik daarop.”
sociale manifestatie
Naast het opzetten van talloze activiteiten, zoals discussie-avonden en lezingen, verscheen de SUHO-krant, en werd er voorlichting gegeven. Dat laatste gebeurde onder andere aan de hand van de door Lionel geproduceerde documentaire Matisma, over Surinaamse lhbtqia+-personen.
Binnen de werkgroep kwamen er ook nieuwe initiatieven bij, zoals SUHO-vrouwen, dat seksisme aankaartte. Daarnaast was sociale manifestatie belangrijk. Zo werd er geprotesteerd tegen artikel 302 van het Surinaamse Wetboek van Strafrecht, dat in Suriname tot op de dag van vandaag seksueel contact tussen mensen van hetzelfde geslacht onder de 21 jaar strafbaar stelt, en een koloniale erfenis is van het Nederlandse politieke beleid van begin twintigste eeuw.
Lees ook:
zonder schroom
Tijdens de aidsepidemie in de jaren tachtig staakte SUHO door stigmatisering al zijn activiteiten en hielden ze op te bestaan. Desondanks bleef de impact van SUHO aanwezig in de samenleving: er ontstonden door de jaren heen nieuwe organisaties die op het gedachtegoed van de werkgroep voortborduurde, zoals Strange Fruit en Survibes. “We hebben als SUHO min of meer de basis gelegd om openlijk en zonder schroom homoseksualiteit uit de taboesfeer te halen. Andere groepen zijn verder gegaan, waar wij ophielden.”
In 2019 nam Jokhoe de Mikel Haman Award in ontvangst namens iedereen die zich voor SUHO heeft ingezet.
Lees hele verhaal en meer op withpride.ihlia.nl. Deze rubriek is een samenwerking tussen Winq en platform With Pride – verhalen uit het queer archief.
