Rick Paul van Mulligen over theaterbelevenis Spraakmakers: “De verhalen van queer componisten doen ertoe”

In theaterbelevenis Spraakmakers vertelt acteur Rick Paul van Mulligen het verhaal achter de muziek van componist Samuel Barber. “Weten dat hij gay was geeft een diepere lading aan zijn muziek. Je voelt ineens een heel leven.”

1) Kun je kort het concept en de vorm van Spraak­makers uit de doeken doen? 
“Het is een theaterconcert dat bestaat uit drie teksten over actuele onderwerpen, geschreven op muziekstukken die live worden uitgevoerd. Het is een manier om klassieke muziek actueel te maken, er een andere kijk op te geven. ‘Ntianu Stuger deelt een verhaal over lichtvervuiling, Gijs Scholten van Aschat over dementie en dat van mij gaat over queerness in de klassieke muziekwereld.”

2) Wat is jouw persoonlijke band met klassieke muziek? Begin je de dag graag met de zevende symfonie van Mahler?
“Zeker niet, haha. Ik vind klassieke muziek prachtig – en zeker onder een film – maar als er een stuk begint te spelen, moet je mij niet vragen van wie het is. Ik ben gevraagd voor deze reeks vanwege de voorstelling Queer Planet van Het Nationale Theater, waar ik vorig jaar in speelde. Mijn tekst gaat over Samuel Barber, een homoseksuele, vroegtwintigste-eeuwse componist. Mij werd gevraagd naar zijn muziek te luisteren om te kijken of ik er andere dingen in terughoorde wanneer ik wist dat hij gay was. Dat was het geval. Ik hoorde er veel eenzaamheid terug. Het stuk dat we behandelen is heel tragisch en dramatisch.”

"Ik dacht dat ik heel kriebelig zou worden van deze voorstelling"

3)  Voor velen zal het nieuwe informatie zijn dat componisten als Barber, maar bijvoorbeeld ook Tsjaikovski, zich aangetrokken voelden tot mannen. Hoe komt dat, denk je?
“Het klassieke muziekpubliek vindt vaak dat ‘het er niet toe doet’, dat de muziek voor zich zou spreken. Interessant is dat die argumentatie meestal niet lijkt op te gaan wanneer de componist heteroseksueel is. Ik denk dat het juist van belang is om zulke dingen te weten. Ook voor de queer gemeenschap, zodat zij er een voorbeeld bij hebben van iemand die hetzelfde heeft meegemaakt als zij en die daar kunst mee heeft gemaakt. Barbers homoseksualiteit heeft in mijn beleving een wezenlijke invloed gehad op zijn muziek. Zijn pijn, zijn liefde, de strijd om erbij te willen horen, je hoort het allemaal terug. Het geeft een diepere lading aan de muziek. Je hoort niet langer slechts een mooi, dramatisch stuk, maar voelt ineens een heel leven.”

4) Kun je een tipje van de sluier oplichten over het verhaal dat je gaat vertellen?
“We luisteren naar een driedelig strijkkwartet. Tijdens de pauzes in de muziek neem ik het publiek mee in wat de queergemeenschap voor mij betekent en vertel ik wat ik daarvan terughoor in Barbers muziek. Queer personen zijn de enige minderheid die niet wordt opgevoed door gelijkgestemden. Het is de eenzaamheid die ons verbindt en die we allemaal herkennen. Ieder van ons komt van een plek dat we er in meer of mindere mate voor moesten vechten om erbij te horen.”

5) Vind je het spannend om deze tekst voor te dragen?
“Heel, ook omdat het aan iets persoonlijks raakt. Toen ik tijdens de try-out begon te vertellen, meende ik direct argwanende blikken in het publiek te bespeuren, maar uiteindelijk lieten mensen zich volledig meevoeren door mijn verhaal. Achteraf kreeg ik veel emotionele reacties van oudere queer mensen in het publiek die erg ontroerd waren. Het was belangrijk merkte ik, om te laten zien dat dit mag bestaan, dat je dit mag voelen bij de muziek, dat de persoonlijke verhalen van queer componisten er wel degelijk toe doen.”

Spraakmakers is van 25 januari t/m 4 februari te zien in diverse theaters. Ga voor de speellijst naar spraakmakers.net.