gastcolumn
Waarom ik mij als Joodse queer man altijd uit zal spreken voor de rechten van Palestijnen
Maurits de Bruijn over de dehumanisering van Palestijnen
Schrijver Maurits de Bruijn is Joods en queer en wanneer hij, naast het afkeuren van de wandaden van Hamas, pleit voor de mensenrechten van Palestijnen, wordt hij altijd op een van die identiteitskenmerken aangesproken. Die boze reacties berusten volgens hem op een manipulatieve, valse tegenstelling. “Ik zal geen enkele groep mensen reduceren tot een angstvisioen. Want dat is precies het mechanisme dat heeft geleid tot zoveel geweld tegen Joden en lhbti personen.”
Na die eerste slapeloze nacht vond ik de woorden. De aanvallen van Hamas en de al sluimerende wraakactie van de Israëlische regering van een dag eerder hadden me wakker gehouden, zoals de oorlog die erop volgde nog steeds tussen mij en een goede nachtrust in staat. Ik bleef die ochtend op de onbeslapen lakens liggen, greep mijn telefoon, en tikte:
Het kan. Je kunt de wandaden van Hamas afkeuren én erkennen dat Palestijnen mensenrechten, land, zelfbeschikking en veiligheid verdienen.
Het bericht bereikte meer mensen dan ik had verwacht, waaierde ver genoeg uit om niet alleen maar steunbetuigingen maar ook haatreacties te genereren. Eén reactie was zo volledig en transparant dat-ie illustratief is voor een geheel genre aan comments. Voor jullie leesgemak heb ik het bericht geschoond van typfouten.
Het zijn geen mensen, het zijn beesten, barbaren. Die geen bestaansrecht hebben. Die geen bestaansrecht moeten hebben. (…) Tevens zie ik dat je op mannen valt, totaal geen probleem voor mij. Sterker nog, ook geen probleem voor mijn vrienden en familie in Tel Aviv. Waar de grootste pride van de wereld wordt gevierd. Jaar in jaar uit. Denk je dat je met je vriendje ook leuk door Gaza/de Westbank kunt lopen? Dat jij deze idealen deelt, betekent niet dat ze jou ook accepteren. Ze zullen je afslachten en door de straten van Gaza slepen.
Nu ik de woorden overtik, stijgt er weer gal op in mijn maag. Niet vanwege de angst die het bericht bij me oproept, maar vanwege de wijze waarop een hypothetische angst wordt geïnstrumentaliseerd. De gretigheid van die laatste zin doet vermoeden dat degene die de DM verstuurde er genoegen in schiep me dit lot toe te wensen. De formuleringen van dit slag berichten dat ik die dag ontving was onmiskenbaar wreed, maar ze vertegenwoordigen een bekend geluid, een melodie die ik herken. En ik denk te begrijpen waar het sentiment vandaan komt, en waarmee het zichzelf voedt.
“decennia aan israëlische pinkwashing hebben duidelijk vruchten afgeworpen, maar de realiteit is veel complexer, gevoeliger, deprimerender”
De mensen die mijn inbox inkropen hebben voor zichzelf gerechtvaardigd waarom ze Palestijnen dehumaniseren, waarom ze hun geen menswaardig bestaan gunnen. Die rechtvaardiging kan alleen in stand gehouden worden zolang het beeld blijft bestaan dat Palestijnen en hun waarden compleet onverenigbaar zijn met die van hen, waarmee het idee wordt gesteund dat het hier om onmensen gaat. En dat uitgerekend iemand als ik zich niet achter hen schaart, vinden ze onverteerbaar. Ze haten de Palestijnen immers ook ten behoeve van mij, en daar zou ik niets dan dankbaar voor moeten zijn.
Inmiddels weet ik dat ik vrijwel altijd word aangesproken op een van mijn identiteitskenmerken wanneer ik pleit voor de mensenrechten van Palestijnen. Is het niet mijn Joodse identiteit, dan wel mijn queerness. Mensen die mijn homoseksualiteit of Joodse achtergrond als munitie gebruiken, verlagen zich tot manipulatie, en werpen een valse tegenstelling op. Decennia aan Israëlische pinkwashing hebben duidelijk vruchten afgeworpen, maar de realiteit is veel complexer, gevoeliger, fijnzinniger.
“queer mensen zijn er áltijd geweest, en we zijn altijd óveral geweest”
Het hypothetische scenario dat in bovenstaand bericht wordt geschetst is compleet overbodig. Want ik ben inderdaad eens met mijn vriend in Ramallah geweest – en dat leidde tot een onvergetelijke ervaring – én natuurlijk wonen er Palestijnse lhbti personen in Gaza en de door Israël bezette gebieden. Queer mensen zijn er altijd geweest, en we zijn altijd overal geweest. Voor sluitend bewijs hoef je alleen maar Queering the Map te openen, een online wereldkaart waarop mensen kunnen beschrijven welke queer ervaringen ze hebben opgedaan. De Gazastrook staat vol zwarte pins, te midden van de bominslagen getuigen Palestijnse lhbti personen over hun lust- en liefdesgevoelens. Queerness en de Palestijnse identiteit zijn dus niet tegen elkaar weg te strepen, of tegen elkaar uit te spelen. Ze overlappen.
Bovendien is ook in Israël de acceptatie van queer mensen verre van compleet. Waar in godsnaam wel, zou ik zeggen. Ik wil een voorbeeld noemen, iets wat dit statement onderbouwt en ja, ik hoef maar op Israel en homophobia te googelen om tot cijfers te komen. Maar ik wil niet stigmatiseren of versimpelen, dus stel ik hier slechts dat de wereld waarin we leven, die complete landkaart van Queering the Map, bol staat van de homofobie, van de transfobie, van mensen die ons waardigheid noch veiligheid gunnen. Dat geldt zeker en helaas ook voor Israël.
Ja, er wordt ieder jaar een indrukwekkende, zinderende pride in Tel Aviv georganiseerd. En dat gebeurt niet alleen omdat het zo’n goede pr-tool is, zo’n uitstekende manier om te laten zien dat Israël het enige Midden-Oosterse land vormt met waarden die stroken met de westerse. Nee, die pride wordt natuurlijk ook in alle glorie georganiseerd omdat die nog altijd hard nodig is.
“het is juist mijn veelheid aan identiteiten die mijn blik op zo’n beetje alle vormen van onrecht heeft voorbereid”
De reden dat ik me zal blijven uitspreken voor rechtvaardigheid voor en de gelijkwaardigheid van Palestijnen, is omdat dit volk al 75 jaar lang door de Israëlische staat wordt verdreven, onrechtmatig wordt gearresteerd, gediscrimineerd, vermoord, van water, elektriciteit en/of levensmiddelen wordt afgesneden. Mijn queerness zal nooit iets afdingen aan de overtuiging dat dat moet veranderen. Sterker nog, het is juist mijn veelheid aan identiteiten die mijn blik op zo’n beetje alle vormen van onrecht heeft gescherpt, me ervan heeft verwittigd dat machthebbers baat hebben bij splijtzwammen in de samenleving, bij het in stand houden van onrechtvaardigheid. De gedachte dat ik me als queer man voor welk karretje dan ook laat spannen, is niet alleen een belediging, het is ook een bewijs dat de persoon die me denkt terecht te wijzen geen idee heeft wat queerness behelst.
Ik zal geen enkele groep mensen reduceren tot een angstvisioen. Want dat is precies het mechanisme dat heeft geleid tot zoveel geweld tegen Joden en lhbti personen.
Mijn volgestroomde DM’s houden me niet uit mijn slaap, hoeveel tweede- en eerstehands homofobie er ook in doorsijpelt. De reden dat ik deze weken geen oog dichtdoe, is omdat er een volk wordt weggevaagd. Een volk vol mensen als jij en ik.
