“We gaan in een week door 3.000 condooms heen!”

Met dit koude winterweer zit je natuurlijk liever ergens waar het warm is. Of juist bloedheet, als het even kan. We spraken met Ivo en Lorenzo, de managers van Sauna Nieuwezijds, om erachter te komen hoe het er bij hen achter de schermen aan toe gaat.

Hoe is het om bij een sauna te gaan werken; er hangt in een sauna natuurlijk een iets andere sfeer dan in andere horeca?
Lorenzo: “Het is een ontmoetingsplaats waar mensen naartoe komen om elkaar te leren kennen. Mensen komen in groepen, maar ook mensen die alleen komen, kunnen hier vinden wat ze zoeken. Mensen ontmoeten elkaar tijdens het roken, aan de bar of in het donkerste plekje van de sauna. Er is ook een bepaalde anonimiteit te vinden voor degene die dat het spannendst vindt. Het is een interessante plek om te werken.”

Wat is jullie beleid op het gebied van safe sex?
Ivo: “Wij zijn, samen met Club Church, de enige venue in Nederland waar je overal condooms en glijmiddel binnen handbereik hebt liggen. We gaan in een week tijd door zo’n 3.000 condooms heen! Het is uiteindelijk ieders eigen verantwoordelijkheid, maar wij willen het graag gemakkelijk maken om toch te kiezen voor veilig. En eens per maand kun je je hier gratis laten testen op soa’s en hiv.”

Matthijs bezocht voor het eerst in zijn leven een gaysauna

Is drugs een groot probleem?
Lorenzo: “We doen echt ons best om drugs uit de sauna te weren. Op spitsmomenten staat er een strenge portier voor de deur die écht fouilleert, tassen opentrekt en kijkt of er iets in zit, waardoor mensen met drugs niet binnen komen. Soms sturen we de portier ook af op bezoekers die al binnen zijn. Maar er kan natuurlijk altijd iets gebeuren. We hebben bijvoorbeeld geen controle over wat mensen eventueel genomen hebben voordat ze bij ons binnenkomen. Gelukkig speelt die problematiek zich vrijwel alleen af  in de nacht van zaterdag op zondag.”
Ivo: “Toen wij net open gingen, kwamen veel bekende gezichten uit Club Church langs. Het zorgde voor een gemoedelijke sfeer. We konden met hetzelfde gevoel en energie de bar opzetten. Nadat Sauna Thermos dichtging, ontstonden er wat problemen. Gelukkig konden we die met behulp van een portier en een duidelijke gedragdsregels voor de sauna snel de kop indrukken”
Lorenzo: “Eén persoon kan de sfeer van de hele sauna, met 250 bezoekers, beïnvloeden. Als iemand out gaat staat de hele tent op z’n kop. Dat is waarom wij echt een zero tolerance-beleid hebben voor GHB. Gelukkig gaat het over het algemeen goed. Het personeel ziet problemen op meerdere vlakken inmiddels ook wat eerder aankomen en begrijpt goed wat ze zelf kunnen doen om zo’n situatie te voorkomen.”

Zou je kunnen zeggen dat het personeel bijna ook een rol van therapeut vervult?
Ivo: “Ja, absoluut. Sommige bezoekers kampen met eenzaamheid. In het weekend komt het vaker voor dat jongens toch in kleine groepjes komen, maar door de weeks zie je veel jongens in hun eentje de sauna binnengaan. Als er een wat luidruchtiger, jolig groepje binnenkomt dat net gezellig is wezen stappen, proberen we die eerst ook even toe te spreken zodat ze zich realiseren dat in de sauna wel een andere sfeer hangt. De muziek staat hier zachter, er zijn geen discolampen. Het is fijn om die boodschap aan zo’n groepje mee te geven, dat komt de sfeer alleen maar ten goede. Zonder overigens belerend te worden.”
Lorenzo: “We hebben ook wat trucjes ontdekt hoe we de sfeer positief kunnen beïnvloeden. Muziek is een echte stemmingmaker, maar ook met licht en airco kun je veel doen. Zo wordt het vaak echt heel gezellig. We gaan in onze benadering van de bezoekers ook uit van het positieve, dat mensen in beginsel goed zijn. Zelfs in de ‘Alice in Wonderland’-achtige setting die een sauna kan zijn.”
Ivo: “Bezoekers krijgen na binnenkomst een gratis drankmuntje, om te zorgen dat ze niet alleen maar in hun eentje in een hokje gaan hangen. Dat mág natuurlijk, maar het is toch ook fijn om het sociale element er een beetje in te houden.”

En de vaste klanten, die jullie echt vaak bezoeken, houden die ook een oogje in het zeil?

Lorenzo: “Zeker! Sommige klanten helpen zelfs mee met het halen van glazen, of geven andere bezoekers uitleg als bijvoorbeeld een verbouwing uitloopt. Dat is heel leuk om te zien. Het is ook heel fijn als klanten dingen die achter gebeuren, melden aan de bar. Zo krijgen we nog meer grip op de zaak.”

Hoe bont moet je het maken voordat je de toegang tot de sauna ontzegd wordt?
Ivo: “Voor iedereen gelden dezelfde regels. Gaat het mis met drugs of betrappen we je er toch mee, dan krijg je een one-way ticket naar buiten. Verder willen we niet dat je hier dronken bent. Wat dat betreft kunnen we zelf ook een hoop signaleren simpelweg door in de gaten te houden hoeveel iemand in hoeveel tijd drinkt. Als je out gaat krijg je sowieso een saunaverbod. We hopen dat bezoekers door zo’n protocol ook leren dat bepaald gedrag niet door de beugel kan.”

Zoeken bezoekers vaak toenadering tot het personeel?
Lorenzo: “Sommige mensen proberen dat inderdaad wel. We maken rondjes door de sauna om te kijken of het overal nog wel schoon is, en om in de gaten te houden wat er gebeurt. Op zulke momenten gebeurt het weleens. Misschien zijn we voor sommige bezoekers interessanter omdat wij juist met kleding rondlopen. Of misschien is er een soort adoratie omdat we geen bezoeker zijn, maar personeel.”
Ivo: “Maar daar wen je aan. Je kunt je niet voorstellen dat een kassière bij de Albert Heijn het normaal gaat vinden dat een klant naar haar boezem grijpt, maar hier in de sauna word ik vaak genoeg in m’n kruis gegrepen. Letterlijk het ongrijpbare grijpen. We hanteren sowieso het beleid dat personeel tijdens hun dienst geen privéactiviteiten mogen ondernemen. Wat ze in hun vrije tijd in de sauna doen, moeten ze zelf weten, hoewel ze dan natuurlijk alsnog een voorbeeldfunctie hebben.”
Lorenzo: “Ik denk dat mensen die hier werken sowieso wat vrijer zijn. Dat moet ook wel. Je ziet hier toch een hoop dingen die de meeste mensen niet dagelijks tegenkomen. Dus er wordt wel verwacht van het personeel dat ze hier mee om kunnen én willen gaan.”

Hoe gaan jullie om met de bezoekers die nog niet zoveel ervaring hebben met het bezoeken van een sauna?
Lorenzo: “Die proberen we waar het kan te begeleiden, en te voorkomen dat ze zichzelf verliezen. Die verantwoordelijkheid voelen we wel.”
Ivo: “Sommigen van hen komen vanuit een gezellig en speels gevoel op de sauna af, en worden ineens geconfronteerd met een plek waar veel meer kan en mag dan de meeste andere horeca. We zijn heel vriendelijk, we oordelen niet en keuren gedrag niet snel af. Voor sommige mensen die hier voor het eerst komen is die eerste drempel zó hoog dat het bijna een kwestie van polsstokhoogspringen is. We proberen daarom aan de deur nieuwe bezoekers met enthousiasme uit te leggen hoe het hier werkt, wat ze kunnen verwachten. We geven ze een warm welkom, zodat ze zich vertrouwd voelen.”
Lorenzo: “Je moet dit werk echt met je hart doen. Daarom houd ik er ook zoveel van. We willen dat mensen zich echt welkom voelen. En dat krijgen we ook weer te horen van nieuwe bezoekers als ze de sauna weer verlaten: hoe fijn ze het hebben gehad en ook dat ze zich erg op hun gemak hebben gevoeld. Het is heel belangrijk met welke energie je de mensen binnen laat komen, want die nemen zij weer mee de sauna in. Dus wij nemen altijd net even wat meer tijd als er iemand voor het eerst voor onze deur staat.”

Welke tijdstippen kun je het beste vermijden als je juist niet van drukte houdt, of als je nog een beetje terughoudend bent?
Lorenzo: “Tussen vijf uur ’s middags en acht uur ’s avonds is het eigenlijk altijd wel gezellig. De nacht van zaterdag op zondag is erg druk, en de zondagmiddag ook. Als je het graag wat rustiger wil, dan is de maandag, onze wellnessdag, echt een topavond. Misschien kun je beter niet op dinsdag beginnen, dan is het ‘no towel night’. En de berendag, iedere laatste zaterdag van de maand, is altijd een leuke dag. We zetten dan hapjes op de bar en rond een uur of vier delen we gratis soep uit.”

Hoe ziet jullie ideale bezoeker eruit?
Lorenzo: “Die bestaat niet, want als je alleen maar één soort klant in de sauna zou hebben, zou het doodsaai zijn. Het gaat om de combinatie van verschillende types die het leuk maakt.”
Ivo: “Vroeger had NZ de reputatie dat het een sauna voor jongeren was. Maar dat is absoluut niet zo. Je komt hier van alles tegen: jong, oud, dik, dun, jongens die heel erg uit de kast zijn, mannen met pasfoto’s van hun kinderen in hun portemonnee, alles.”

Pim en zijn vriend gingen samen op zoek naar spanning in Berlijn

Oei, gaat dat laatste weleens mis?
Ivo: “Ja, we hebben weleens ’iemands zus schreeuwend voor de deur gehad. “Nee, hij ís niet homo!” En ik heb een keer gezien dat een bezoeker lijkbleek wegtrok en achter de bar dook, toen hij een familielid binnen zag komen. Die wilde toen achter de bar langs naar buiten en niet meer zelf langs z’n locker. Daar hebben we hem toen natuurlijk ook mee geholpen. Het laatste dat we willen is dat het hele sociale leven van zo iemand in duigen valt. Dat wil je met man en macht voorkomen.”
Lorenzo: “Toen we hebben ingevoerd dat bezoekers zich bij binnenkomst moeten legitimeren was daar ook wel wat weerstand tegen. Er komen natuurlijk best wat getrouwde mannen binnen, die bijvoorbeeld na hun werk nog even bij ons langskomen voordat ze naar huis gaan. Maar we kunnen dan gelukkig wel uitleggen dat het puur voor de veiligheid is, dat ze verder wel anoniem zijn. Als ik buiten de sauna bezoekers tegenkom, groet ik ze niet uit mezelf. Ik vind het wel belangrijk om juist dan discreet te blijven.”

Zijn jullie met kerst en op oudejaarsavond ook open?
Lorenzo: “Op oudejaarsavond zijn we gesloten van acht tot twee uur. Maar met kerst is het altijd wel druk en gezellig, dat zijn echt leuke dagen. Ik heb er nu al zin in!”

In memoriam: Jan Kuipers, ex-eigenaar gaysauna Thermos (1942 - 2021)